stać I

II

czasownik

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

13. za czym trzydzieści lat tradyc...

  • 13.

    swoim istnieniem wpływać na powodzenie czyjeś lub czegoś lub traktowanie przez inne osoby
  • ATEMATYCZNY

  • - Było bardzo dużo chętnych i to jakich! Stały za nimi pieniądze, wpływowi ludzie, sprzęt. A my byliśmy garstką zapaleńców - nasza fundacja nawet nie była zarejestrowana - opowiada Lewków.

    źródło: NKJP: Marek Górlikowski: Kartuzy do bicia, Gazeta Wyborcza, 1994-10-12

    Jego wizja Polski nie jest specjalnie zarysowana, nie wiadomo też, czy ma zdolności przywódcze. Stoi za nim przekonanie o jego uczciwości i chęci porozumienia z innymi.

    źródło: NKJP: Joanna Cieśla: Kandydaci do Pałacu, Polityka, 2005

    Rozpoczynamy z nimi negocjacje, staramy się pokazać, że pokrzywdzona osoba nie jest sama, że stoi za nią jakaś instytucja.

    źródło: NKJP: Z Urszulą Nowakowską rozmawiaMaciej Wesołowski: Molesta, CKM, nr 05/05, 1999

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. stoję
    stoimy
    2 os. stoisz
    stoicie
    3 os. stoi
    stoją

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. stałem
    +(e)m stał
    stałam
    +(e)m stała
    stałom
    +(e)m stało
    staliśmy
    +(e)śmy stali
    stałyśmy
    +(e)śmy stały
    2 os. stałeś
    +(e)ś stał
    stałaś
    +(e)ś stała
    stałoś
    +(e)ś stało
    staliście
    +(e)ście stali
    stałyście
    +(e)ście stały
    3 os. stał
    stała
    stało
    stali
    stały

    bezosobnik: stano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę stał
    będę stać
    będę stała
    będę stać
    będę stało
    będę stać
    będziemy stali
    będziemy stać
    będziemy stały
    będziemy stać
    2 os. będziesz stał
    będziesz stać
    będziesz stała
    będziesz stać
    będziesz stało
    będziesz stać
    będziecie stali
    będziecie stać
    będziecie stały
    będziecie stać
    3 os. będzie stał
    będzie stać
    będzie stała
    będzie stać
    będzie stało
    będzie stać
    będą stali
    będą stać
    będą stały
    będą stać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. stójmy
    2 os. stój
    stójcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. stałbym
    bym stał
    stałabym
    bym stała
    stałobym
    bym stało
    stalibyśmy
    byśmy stali
    stałybyśmy
    byśmy stały
    2 os. stałbyś
    byś stał
    stałabyś
    byś stała
    stałobyś
    byś stało
    stalibyście
    byście stali
    stałybyście
    byście stały
    3 os. stałby
    by stał
    stałaby
    by stała
    stałoby
    by stało
    staliby
    by stali
    stałyby
    by stały

    bezosobnik: stano by

    bezokolicznik: stać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: stojąc

    gerundium: stanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: stojący

  • bez ograniczeń + stać +
    za KIM/CZYM
  • Współczesne formy czasownika nawiązują do dwu różnych pod względem etymologicznym podstaw prasłowiańskich: 1) *stati, *stanǫ 'stanąć, powstać, podnieść się, unieść się; zatrzymać się' (zwykle o ruchu pionowym) oraz 2) *stojati, *stojǫ 'stać, nie ruszać się, znajdować się w stanie bezruchu'. Ze względu na bliskość znaczeń trudno niejednokrotnie wskazać pierwotną motywację. Warto zaznaczyć, czasownik stanąć (zob.), pod względem formalnym, oparty jest na temacie czasu teraźniejszego pierwszej z przytoczonych form prasłowiańskich *stan-.