-
3.
cierpieć z powodu ucisku lub niewoli -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Stany psychiczne człowieka
emocje i uczucia -
hiperonimy: cierpieć
-
- jęczeć pod czyimś batem, pod jarzmem, pod przemocą, pod zaborem
- jęczeć w jarzmie (niewoli, przesądów), w okowach czegoś, w niewoli
-
Plemiona izraelskie południowego Kanaanu zostały podbite przez króla Aramu Kuszana Riszatajima i osiem lat jęczały w niewoli.
źródło: KWSJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963
Dobrze się żyło tylko cieniutkiej warstwie wyzyskiwaczy, a reszta społeczeństwa jęczała pod butem sanacji, od czasu do czasu zrywając się do buntu w strajkach robotniczych lub chłopskich.
źródło: NKJP: Ładna historia, Dziennik Polski, 2002-08-30
Serbowie mścili się na Czarnogórcach za wieki upokorzeń. Gdy oni, raby bez godności, jęczeli pod tureckim batem, Czarnogóra cieszyła się wolnością.
źródło: NKJP: Paweł Smoleński: A z tyłu zawsze Serbia, Gazeta Wyborcza, 1999-04-24
Gdy nad jęczącą pod butem gestapowskim Europą snuły się dymy kominów krematoryjnych […], gdy hitlerowskie czołgi miażdżyły polskie miasta i wsie, papież Pius XII zalecał posłuszeństwo władzy hitlerowskiej, bowiem — jak twierdził — „i ona pochodzi od Boga”.
źródło: NKJP: Br. Wiernik: Rzeka popłynęła w górę, Trybuna Wolności nr 26, 1950
Im bardziej pod jarzmem gnębiony lud jęczy,
tym bardziej dwór pragnie zabawy.
źródło: Korpus PWN: Janusz Szpotański: Zebrane utwory poetyckie, 1990
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. jęczę
jęczymy
2 os. jęczysz
jęczycie
3 os. jęczy
jęczą
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. jęczałem
+(e)m jęczał
jęczałam
+(e)m jęczała
jęczałom
+(e)m jęczało
jęczeliśmy
+(e)śmy jęczeli
jęczałyśmy
+(e)śmy jęczały
2 os. jęczałeś
+(e)ś jęczał
jęczałaś
+(e)ś jęczała
jęczałoś
+(e)ś jęczało
jęczeliście
+(e)ście jęczeli
jęczałyście
+(e)ście jęczały
3 os. jęczał
jęczała
jęczało
jęczeli
jęczały
bezosobnik: jęczano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę jęczał
będę jęczeć
będę jęczała
będę jęczeć
będę jęczało
będę jęczeć
będziemy jęczeli
będziemy jęczeć
będziemy jęczały
będziemy jęczeć
2 os. będziesz jęczał
będziesz jęczeć
będziesz jęczała
będziesz jęczeć
będziesz jęczało
będziesz jęczeć
będziecie jęczeli
będziecie jęczeć
będziecie jęczały
będziecie jęczeć
3 os. będzie jęczał
będzie jęczeć
będzie jęczała
będzie jęczeć
będzie jęczało
będzie jęczeć
będą jęczeli
będą jęczeć
będą jęczały
będą jęczeć
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. jęczmy
2 os. jęcz
jęczcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. jęczałbym
bym jęczał
jęczałabym
bym jęczała
jęczałobym
bym jęczało
jęczelibyśmy
byśmy jęczeli
jęczałybyśmy
byśmy jęczały
2 os. jęczałbyś
byś jęczał
jęczałabyś
byś jęczała
jęczałobyś
byś jęczało
jęczelibyście
byście jęczeli
jęczałybyście
byście jęczały
3 os. jęczałby
by jęczał
jęczałaby
by jęczała
jęczałoby
by jęczało
jęczeliby
by jęczeli
jęczałyby
by jęczały
bezosobnik: jęczano by
bezokolicznik: jęczeć
imiesłów przysłówkowy współczesny: jęcząc
gerundium: jęczenie
liczba pojedyncza liczba mnoga M. jęczenie
jęczenia
D. jęczenia
jęczeń
C. jęczeniu
jęczeniom
B. jęczenie
jęczenia
N. jęczeniem
jęczeniami
Ms. jęczeniu
jęczeniach
W. jęczenie
jęczenia
imiesłów przymiotnikowy czynny: jęczący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. jęczący
jęczący
jęczący
jęczące
jęcząca
D. jęczącego
jęczącego
jęczącego
jęczącego
jęczącej
C. jęczącemu
jęczącemu
jęczącemu
jęczącemu
jęczącej
B. jęczącego
jęczącego
jęczący
jęczące
jęczącą
N. jęczącym
jęczącym
jęczącym
jęczącym
jęczącą
Ms. jęczącym
jęczącym
jęczącym
jęczącym
jęczącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. jęczący
jęczący
jęczące
jęczące
D. jęczących
jęczących
jęczących
jęczących
C. jęczącym
jęczącym
jęczącym
jęczącym
B. jęczących
jęczących
jęczących
jęczące
N. jęczącymi
jęczącymi
jęczącymi
jęczącymi
Ms. jęczących
jęczących
jęczących
jęczących
-
Rz osobowy + jęczeć + -
psł. *ęčati 'wydawać żałosne dźwięki, stękać, zawodzić'