-
1.
uzasadnić czyjeś postępowanie, wyjaśniając, że dana osoba jest niewinna tego, co się stało -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Ocena i wartościowanie
wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Relacje międzyludzkie
określenia relacji międzyludzkich -
- usprawiedliwić nieobecność; zbrodnię, zdradę
- usprawiedliwić coś jakimś faktem
- usprawiedliwić moralnie
- zrozumieć i usprawiedliwić
- próba usprawiedliwienia;
-
W sądzie cywilnym [...] nie stawia się jednak od stycznia 1994 r. Wczoraj usprawiedliwił nieobecność nagłym skierowaniem żony do szpitala.
źródło: NKJP: Jacek Pawlicki: Porczyński kontra Morka, Gazeta Wyborcza, 1996-01-24
[...] nastąpiło opóźnienie, co minister usprawiedliwił potem faktem, że musiał odbyć odprawę z kilkusetosobową grupą żołnierzy nowo powołanej Służby Kontrwywiadu Wojskowego [...].
źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski: Niewybuch, Polityka, 2006-10-07
Czy spotkaliście się państwo z przypadkami, że to rodzice próbowali usprawiedliwić chorobą lenistwo dziecka lub swoje zaniedbania?
źródło: NKJP: Milena Kochanowska: Asia ma dysleksję, a Ania oczy niebieskie, Gazeta Poznańska, 2005-02-26
Niemal zawsze znajdują się jakieś poważne powody, żeby usprawiedliwić partyjnego kolegę lub przemilczać jego kolejne potknięcia, dopóki prokurator nie udowodni mu winy.
źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Coś w Polsce pękło, coś się skończyło, Gazeta Wyborcza, 1994-04-16
Pan Jarzęcki usprawiedliwił żonę, że z powodu migreny nie mogła nam dotrzymać towarzystwa.
źródło: NKJP: Zygmunt Zeydler-Zborowski: Czarny mercedes, 1958
Katarzyna nauczyła się od dziecka nieprawdopodobnej obłudy oraz umiejętności kamuflowania własnych myśli, dzięki czemu z talentem odgrywała rolę wzgardzonej i poniżanej małżonki. To miało ją w jej oczach (i w opinii dworu) usprawiedliwić ze związków miłosnych z innymi mężczyznami.
źródło: NKJP: Bogusław Mucha: Sześciomiesięczny car (Piotr III), Akant, 2010-02
-
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. usprawiedliwię
usprawiedliwimy
2 os. usprawiedliwisz
usprawiedliwicie
3 os. usprawiedliwi
usprawiedliwią
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. usprawiedliwiłem
+(e)m usprawiedliwił
usprawiedliwiłam
+(e)m usprawiedliwiła
usprawiedliwiłom
+(e)m usprawiedliwiło
usprawiedliwiliśmy
+(e)śmy usprawiedliwili
usprawiedliwiłyśmy
+(e)śmy usprawiedliwiły
2 os. usprawiedliwiłeś
+(e)ś usprawiedliwił
usprawiedliwiłaś
+(e)ś usprawiedliwiła
usprawiedliwiłoś
+(e)ś usprawiedliwiło
usprawiedliwiliście
+(e)ście usprawiedliwili
usprawiedliwiłyście
+(e)ście usprawiedliwiły
3 os. usprawiedliwił
usprawiedliwiła
usprawiedliwiło
usprawiedliwili
usprawiedliwiły
bezosobnik: usprawiedliwiono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. usprawiedliwmy
2 os. usprawiedliw
usprawiedliwcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. usprawiedliwiłbym
bym usprawiedliwił
usprawiedliwiłabym
bym usprawiedliwiła
usprawiedliwiłobym
bym usprawiedliwiło
usprawiedliwilibyśmy
byśmy usprawiedliwili
usprawiedliwiłybyśmy
byśmy usprawiedliwiły
2 os. usprawiedliwiłbyś
byś usprawiedliwił
usprawiedliwiłabyś
byś usprawiedliwiła
usprawiedliwiłobyś
byś usprawiedliwiło
usprawiedliwilibyście
byście usprawiedliwili
usprawiedliwiłybyście
byście usprawiedliwiły
3 os. usprawiedliwiłby
by usprawiedliwił
usprawiedliwiłaby
by usprawiedliwiła
usprawiedliwiłoby
by usprawiedliwiło
usprawiedliwiliby
by usprawiedliwili
usprawiedliwiłyby
by usprawiedliwiły
bezosobnik: usprawiedliwiono by
bezokolicznik: usprawiedliwić
imiesłów przysłówkowy uprzedni: usprawiedliwiwszy
gerundium: usprawiedliwienie
liczba pojedyncza liczba mnoga M. usprawiedliwienie
usprawiedliwienia
D. usprawiedliwienia
usprawiedliwień
C. usprawiedliwieniu
usprawiedliwieniom
B. usprawiedliwienie
usprawiedliwienia
N. usprawiedliwieniem
usprawiedliwieniami
Ms. usprawiedliwieniu
usprawiedliwieniach
W. usprawiedliwienie
usprawiedliwienia
imiesłów przymiotnikowy bierny: usprawiedliwiony
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. usprawiedliwiony
usprawiedliwiony
usprawiedliwiony
usprawiedliwione
usprawiedliwiona
D. usprawiedliwionego
usprawiedliwionego
usprawiedliwionego
usprawiedliwionego
usprawiedliwionej
C. usprawiedliwionemu
usprawiedliwionemu
usprawiedliwionemu
usprawiedliwionemu
usprawiedliwionej
B. usprawiedliwionego
usprawiedliwionego
usprawiedliwiony
usprawiedliwione
usprawiedliwioną
N. usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwioną
Ms. usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. usprawiedliwieni
usprawiedliwieni
usprawiedliwione
usprawiedliwione
D. usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
C. usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
B. usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
usprawiedliwione
N. usprawiedliwionymi
usprawiedliwionymi
usprawiedliwionymi
usprawiedliwionymi
Ms. usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
odpowiednik aspektowy: usprawiedliwiać
-
Rz osobowy + usprawiedliwić + KOGO/CO + (CZYM)Rz osobowy + usprawiedliwić + KOGO + że ZDANIE+ usprawiedliwić + KOGO + (z CZEGO) -
Od: sprawiedliwy