wędzić

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

1. w wędzarni

  • Definicja

    1.

    poddając działaniu dymu z palącego się drewna, zabezpieczać przed zepsuciem lub przygotowywać do spożycia
  • Kwalifikacja tematyczna

    CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

    Jedzenie i jego przygotowanie

    czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

  • Połączenia
    • wędzić kiełbasy, mięso, ryby
    • wędzić na święta, na wesele
    • wędzić nad ogniskiem
    • wędzić przez ileś godzin
    • wędzić w jałowcowym dymie; w kominie, w szopie, w wędzarni
    • wędzić długo, mocno; tradycyjnie; na surowo; w całości
    • móc, musieć, zacząć wędzić; trzeba wędzić
    • wędzić i mrozić, wędzić i sprzedawać; peklować i wędzić, piec i wędzić, solić i wędzić, sprawiać i wędzić; wędzone i smażone pstrągi, suszone i wędzone wędliny
    • wędzony bekon, boczek, łosoś, oscypek, pikling, pstrąg, ser, śledź, węgorz; wędzona dziczyzna, golonka, kaczka, kiełbasa, makrela, polędwica, ryba, słonina, szynka; wędzone salami; wędzone ryby, szprotki, szproty, udka, wędliny, żeberka
  • Cytaty

    Żywności dostarczały głównie polowania. W tym zajęciu celowali mężczyźni, kobiety zaś oprawiały upolowaną zwierzynę, wędziły mięso i garbowały skóry.

    źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

    Powodem zapalenia się obiektu było zaprószenie ognia przez mieszkańców, którzy wędzili na święta wędliny w znajdującej się obok wędzarni.

    źródło: NKJP: (ANA): W skrócie, Dziennik Polski - Oświęcim, 2003-12-30

    Wędzić najlepiej nad ogniskiem, w którym tli się drewno i trociny dębu z dodatkiem gałęzi oraz jagód jałowca.

    źródło: KWSJP: Teresa Miazgowska: Kącik konesera, Kuchnia, 1999, nr 4

    Suto zastawiony stół […]. Królowały na nim pieczone mięsiwa i pasztety. Najważniejszym daniem była szynka – wielka, wędzona w jałowcowym dymie, w całości, razem z kością.

    źródło: Internet

    – Naprawdę chce mi się jeść. – No to idziemy na prawdziwego wędzonego węgorza – powiedział. – Ale najpierw kupię ci jakąś bułkę.

    źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005
  • Odmiana

    część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. wędzę
    		 wędzimy
    2 os. wędzisz
    		 wędzicie
    3 os. wędzi
    		 wędzą

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. wędziłem
    +(e)m wędził
    		 wędziłam
    +(e)m wędziła
    		 wędziłom
    +(e)m wędziło
    		 wędziliśmy
    +(e)śmy wędzili
    		 wędziłyśmy
    +(e)śmy wędziły
    2 os. wędziłeś
    +(e)ś wędził
    		 wędziłaś
    +(e)ś wędziła
    		 wędziłoś
    +(e)ś wędziło
    		 wędziliście
    +(e)ście wędzili
    		 wędziłyście
    +(e)ście wędziły
    3 os. wędził
    		 wędziła
    		 wędziło
    		 wędzili
    		 wędziły

    bezosobnik: wędzono

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę wędził
    będę wędzić
    		 będę wędziła
    będę wędzić
    		 będę wędziło
    będę wędzić
    		 będziemy wędzili
    będziemy wędzić
    		 będziemy wędziły
    będziemy wędzić
    2 os. będziesz wędził
    będziesz wędzić
    		 będziesz wędziła
    będziesz wędzić
    		 będziesz wędziło
    będziesz wędzić
    		 będziecie wędzili
    będziecie wędzić
    		 będziecie wędziły
    będziecie wędzić
    3 os. będzie wędził
    będzie wędzić
    		 będzie wędziła
    będzie wędzić
    		 będzie wędziło
    będzie wędzić
    		 będą wędzili
    będą wędzić
    		 będą wędziły
    będą wędzić

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. wędźmy
    2 os. wędź
    		 wędźcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. wędziłbym
    bym wędził
    		 wędziłabym
    bym wędziła
    		 wędziłobym
    bym wędziło
    		 wędzilibyśmy
    byśmy wędzili
    		 wędziłybyśmy
    byśmy wędziły
    2 os. wędziłbyś
    byś wędził
    		 wędziłabyś
    byś wędziła
    		 wędziłobyś
    byś wędziło
    		 wędzilibyście
    byście wędzili
    		 wędziłybyście
    byście wędziły
    3 os. wędziłby
    by wędził
    		 wędziłaby
    by wędziła
    		 wędziłoby
    by wędziło
    		 wędziliby
    by wędzili
    		 wędziłyby
    by wędziły

    bezosobnik: wędzono by

    bezokolicznik: wędzić

    imiesłów przysłówkowy współczesny:

    wędząc

    gerundium: wędzenie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: wędzący

    imiesłów przymiotnikowy bierny: wędzony

    odpowiednik aspektowy: uwędzić

  • Składnia
    Rzosobowy + wędzić +
    CO + (w CZYM)
  • Pochodzenie

    psł. *vǫditi, *vǫďǫ 'konserwować żywność (zwłaszcza mięso) za pomocą dymu, wędzić' < 'powodować, że coś traci zawartą w sobie wodę, schnie, wysycha'

    Por. więdnąć