-
2.
pokonywać jakąś trudność lub przeszkodę uniemożliwiającą działanie -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Działalność intelektualna człowieka
nazwy działań intelektualnych człowieka -
synonimy: przemagać
przezwyciężać
zwyciężać
hiperonimy: pokonywać
-
- przełamywać bariery, bierność, blokady, czyjąś dominację, egoizm, czyjąś hegemonię, fobie, impas, izolację, kanony, kompleksy, konwencje, lęk, mity, monotonię, nawyki, niemoc, nieśmiałość, nieufność, obawy, obcość, ograniczenia, opór, złą passę, przyzwyczajenia, recesję, samotność, schematy, słabości, stereotypy, strach, tabu, jakieś tendencje, tremę, trudności, uprzedzenia, zmowę (milczenia)
- przełamywać z łatwością, z trudem
- przełamywać łatwo, powoli, skutecznie, stopniowo, szybko
- chcieć, musieć, pomagać, potrafić, pozwalać, próbować, zacząć; należy, trzeba przełamywać
-
Czytając niektóre teksty, możemy dostrzec, jak rozmówczyni zręcznie przełamuje niechęć pewnych autorów do mówienia o sobie i z ich uników konstruuje portrety wierne i pełne wymowy.
źródło: KWSJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, 2004
Trochę boję się wejść w ciemny korytarz, ale przełamując obawy, pukam do drzwi.
źródło: KWSJP: Małgorzata Trzcionkowska: Reportaż nie ma mnie w domu, Kronika Ziemi Żarskiej, 1998, nr 1
Brak zaufania trzeba u nas przełamywać długimi i trudnymi wysiłkami, i to w każdej nawet prostej sprawie.
źródło: KWSJP: M. K.: Przegląd Prasy, Tygodnik Powszechny, 1988, nr 35
Przełamywał opór Witka całą swoją siłą, całą wolą, całą ambicją i nie mógł przełamać.
źródło: KWSJP: Tadeusz Konwicki: Kronika wypadków miłosnych, 1974
A zaraz po wojnie [...] zaczęła się odbudowa linii tramwajowych. Utrudniały ją bardzo pozrywane sieci trakcyjne, zawalone gruzem ulice, a nawet brak prądu. Ale ludzie byli w euforii, a ich entuzjazm przełamywał wszelkie trudności.
źródło: KWSJP: B.P.: Warszawskie tramwaje elektryczne, EKO-U Nas, 2004, nr 22
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. przełamuję
przełamujemy
2 os. przełamujesz
przełamujecie
3 os. przełamuje
przełamują
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. przełamywałem
+(e)m przełamywał
przełamywałam
+(e)m przełamywała
przełamywałom
+(e)m przełamywało
przełamywaliśmy
+(e)śmy przełamywali
przełamywałyśmy
+(e)śmy przełamywały
2 os. przełamywałeś
+(e)ś przełamywał
przełamywałaś
+(e)ś przełamywała
przełamywałoś
+(e)ś przełamywało
przełamywaliście
+(e)ście przełamywali
przełamywałyście
+(e)ście przełamywały
3 os. przełamywał
przełamywała
przełamywało
przełamywali
przełamywały
bezosobnik: przełamywano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę przełamywał
będę przełamywać
będę przełamywała
będę przełamywać
będę przełamywało
będę przełamywać
będziemy przełamywali
będziemy przełamywać
będziemy przełamywały
będziemy przełamywać
2 os. będziesz przełamywał
będziesz przełamywać
będziesz przełamywała
będziesz przełamywać
będziesz przełamywało
będziesz przełamywać
będziecie przełamywali
będziecie przełamywać
będziecie przełamywały
będziecie przełamywać
3 os. będzie przełamywał
będzie przełamywać
będzie przełamywała
będzie przełamywać
będzie przełamywało
będzie przełamywać
będą przełamywali
będą przełamywać
będą przełamywały
będą przełamywać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. przełamujmy
2 os. przełamuj
przełamujcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. przełamywałbym
bym przełamywał
przełamywałabym
bym przełamywała
przełamywałobym
bym przełamywało
przełamywalibyśmy
byśmy przełamywali
przełamywałybyśmy
byśmy przełamywały
2 os. przełamywałbyś
byś przełamywał
przełamywałabyś
byś przełamywała
przełamywałobyś
byś przełamywało
przełamywalibyście
byście przełamywali
przełamywałybyście
byście przełamywały
3 os. przełamywałby
by przełamywał
przełamywałaby
by przełamywała
przełamywałoby
by przełamywało
przełamywaliby
by przełamywali
przełamywałyby
by przełamywały
bezosobnik: przełamywano by
bezokolicznik: przełamywać
imiesłów przysłówkowy współczesny: przełamując
gerundium: przełamywanie
liczba pojedyncza liczba mnoga M. przełamywanie
przełamywania
D. przełamywania
przełamywań
C. przełamywaniu
przełamywaniom
B. przełamywanie
przełamywania
N. przełamywaniem
przełamywaniami
Ms. przełamywaniu
przełamywaniach
W. przełamywanie
przełamywania
imiesłów przymiotnikowy czynny: przełamujący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. przełamujący
przełamujący
przełamujący
przełamujące
przełamująca
D. przełamującego
przełamującego
przełamującego
przełamującego
przełamującej
C. przełamującemu
przełamującemu
przełamującemu
przełamującemu
przełamującej
B. przełamującego
przełamującego
przełamujący
przełamujące
przełamującą
N. przełamującym
przełamującym
przełamującym
przełamującym
przełamującą
Ms. przełamującym
przełamującym
przełamującym
przełamującym
przełamującej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. przełamujący
przełamujący
przełamujące
przełamujące
D. przełamujących
przełamujących
przełamujących
przełamujących
C. przełamującym
przełamującym
przełamującym
przełamującym
B. przełamujących
przełamujących
przełamujących
przełamujące
N. przełamującymi
przełamującymi
przełamującymi
przełamującymi
Ms. przełamujących
przełamujących
przełamujących
przełamujących
imiesłów przymiotnikowy bierny: przełamywany
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. przełamywany
przełamywany
przełamywany
przełamywane
przełamywana
D. przełamywanego
przełamywanego
przełamywanego
przełamywanego
przełamywanej
C. przełamywanemu
przełamywanemu
przełamywanemu
przełamywanemu
przełamywanej
B. przełamywanego
przełamywanego
przełamywany
przełamywane
przełamywaną
N. przełamywanym
przełamywanym
przełamywanym
przełamywanym
przełamywaną
Ms. przełamywanym
przełamywanym
przełamywanym
przełamywanym
przełamywanej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. przełamywani
przełamywani
przełamywane
przełamywane
D. przełamywanych
przełamywanych
przełamywanych
przełamywanych
C. przełamywanym
przełamywanym
przełamywanym
przełamywanym
B. przełamywanych
przełamywanych
przełamywanych
przełamywane
N. przełamywanymi
przełamywanymi
przełamywanymi
przełamywanymi
Ms. przełamywanych
przełamywanych
przełamywanych
przełamywanych
odpowiednik aspektowy: przełamać
-
+ przełamywać + CO -
Zob. łamać