strzec - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

chronić przed niebezpieczeństwem

[stszec] lub pot. [sczszec], lub pot. [szczszec]

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Praca

rodzaje pracy

policja strzeże; ochroniarze, strażnicy, wartownicy, wojska, żołnierze strzegą
strzec czyjegoś bezpieczeństwa, bramy, domostwa, domu, drzwi, fortecy, gmachu, granic, interesów, majątku, obozu, przejazdu, przejścia, suwerenności, terenu, wjazdu; dzieci, króla, rodzinę
strzec przed kradzieżą, przed niebezpieczeństwem, przed wilkami, przed wrogiem, przed złem
strzec od grzechu, od hańby, od napaści, od nieszczęść, od pożaru, od zła
dobrze, pilnie strzec
strzec jak oka w głowie, jak źrenicy oka
parking, teren strzeżony

	Woje strzegący książęcej siedziby skrzyżowali włócznie, rozstąpili się jednak, gdy Niemój rzekł im, kogo wiedzie. źródło: KWSJP: Franciszek Fenikowski: Długie morze, 1963
	My, dzieci, także byliśmy sobie bardzo bliscy. Troskliwie strzeżona przez bonę Monika była jeszcze za mała na wspólne zabawy, Ryś gimnazjalista - zbyt dorosły, ale z Pawełkiem i Robertem łączyła mnie ogromna komitywa. źródło: KWSJP: Joanna Olczak-Ronikierowa: W ogrodzie pamięci, 2002
	Radzono też potencjalnym zwycięzcom natychmiastowe wynajęcie adwokata, księgowego i doradcy finansowego, a także ochroniarza strzegącego przed ewentualnym uprowadzeniem. źródło: KWSJP: Elżbieta Ringer: Szczęśliwa trzynastka. Grupa robotników wygrała w amerykańskiej loterii rekordową sumę 295 mln dolarów, prasa, 1998
	Stanisław August czynił propozycję chyba nie ze strachu o siebie, lecz traktował ją jako dowód, że nie żywi żadnych złych zamiarów. Rada natomiast uważała, że należy go strzec przed ludem. źródło: KWSJP: Zbigniew Góralski: Stanisław August w insurekcji kościuszkowskiej, 1988
	Jego buty dudniły po kamieniach, gdy przebiegał pod licznymi bronami, strzegącymi zamku od najazdu nieprzyjacielskiego. źródło: KWSJP: Tadeusz Kwiatkowski, Siedem zacnych grzechów głównych, 1954

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzegłem +(e)m strzegł	strzegłam +(e)m strzegła	strzegłom +(e)m strzegło	strzegliśmy +(e)śmy strzegli	strzegłyśmy +(e)śmy strzegły
2 os.	strzegłeś +(e)ś strzegł	strzegłaś +(e)ś strzegła	strzegłoś +(e)ś strzegło	strzegliście +(e)ście strzegli	strzegłyście +(e)ście strzegły
3 os.	strzegł	strzegła	strzegło	strzegli	strzegły

bezosobnik: strzeżono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę strzegł będę strzec	będę strzegła będę strzec	będę strzegło będę strzec	będziemy strzegli będziemy strzec	będziemy strzegły będziemy strzec
2 os.	będziesz strzegł będziesz strzec	będziesz strzegła będziesz strzec	będziesz strzegło będziesz strzec	będziecie strzegli będziecie strzec	będziecie strzegły będziecie strzec
3 os.	będzie strzegł będzie strzec	będzie strzegła będzie strzec	będzie strzegło będzie strzec	będą strzegli będą strzec	będą strzegły będą strzec

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzeżmy
2 os.	strzeż	strzeżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzegłbym bym strzegł	strzegłabym bym strzegła	strzegłobym bym strzegło	strzeglibyśmy byśmy strzegli	strzegłybyśmy byśmy strzegły
2 os.	strzegłbyś byś strzegł	strzegłabyś byś strzegła	strzegłobyś byś strzegło	strzeglibyście byście strzegli	strzegłybyście byście strzegły
3 os.	strzegłby by strzegł	strzegłaby by strzegła	strzegłoby by strzegło	strzegliby by strzegli	strzegłyby by strzegły

bezosobnik: strzeżono by

bezokolicznik: strzec

imiesłów przysłówkowy współczesny: strzegąc

gerundium: strzeżenie

imiesłów przymiotnikowy czynny: strzegący

imiesłów przymiotnikowy bierny: strzeżony

odpowiednik aspektowy: ustrzec

+

strzec

+

KOGO/CZEGO + (przed KIM/CZYM | od CZEGO)

psł. *stergti, *stergǫ 'mieć pod strażą, pod opieką, dozorować, pilnować, doglądać'