UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przegrać

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. grać

1. mecz

Definicja

ponieść porażkę w walce, grze lub rywalizacji

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przerżnąć
antonimy:  wygrać, zatriumfować, zatryumfować, zwyciężyć

Połączenia

  • zawodnik, zespół; pomysł przegrał; drużyna, sztafeta; idea, miłość, prawda przegrała; gospodarze, koszykarze, piłkarze, siatkarze, szczypiorniści przegrali; siatkarki przegrały
  • przegrać mecz, partię szachów, rywalizację, seta, sparing, wyścig, zawody; bitwę, bój, pojedynek, potyczkę, powstanie, starcie, walkę, wojnę; apelację, kampanię, plebiscyt, proces, przetarg, sprawę w sądzie, wybory, zakład
  • przegrać jedną bramką, jednym głosem, jednym punktem
  • przegrać z kimś na korcie, na lodowisku, na stadionie, na (własnym) boisku; na mistrzostwach, na olimpiadzie, na turnieju, na wyjeździe, na zawodach; na punkty; na finiszu, na mecie, na ostatnich metrach, (już) na starcie
  • przegrać z kimś o centymetry
  • przegrać przez nokaut
  • przegrać w boju, w gonitwie; w wyborach; z kimś w karty; w barażach, w finale, w półfinale, w pierwszej (drugiej, trzeciej…) rundzie
  • przegrać z faworytem, z lepszym, z rywalem; z chorobą, z żywiołem
  • przegrać bezapelacyjnie, dwukrotnie, jednogłośnie, minimalnie, na własne życzenie, niespodziewanie, nieznacznie, o włos, pechowo, sromotnie, w dobrym (kompromitującym, tragicznym, złym...) stylu, wyraźnie, zdecydowanie, z klasą, z kretesem; nisko, wysoko; zasłużenie
  • (nie) chcieć, potrafić przegrać
  • przegrać i odpaść, przegrać i zawieść
  • przegrać 0:1

Cytaty

Już pierwszy set, przegrany po 17 minutach [...], pokazał, że faworyta do zwycięstwa należy upatrywać w czołowym II-ligowym zespole gości.

źródło: NKJP: MiR: Na początek 1:3, Nowiny Raciborskie, 2003-10-08

Przegraliśmy ten przetarg z powodów, które nie są dla mnie do końca zrozumiałe.

źródło: KWSJP: Murowanie Warty. Rozmowa z Konradem Napierałą – prezesem Warty Poznań, Głos Wielkopolski, 1998, nr 9

Bitwa o Moskwę była przegrana na całej linii. Była to pierwsza wielka klęska niezwyciężonej dotąd armii niemieckiej w tej wojnie.

źródło: KWSJP: Franciszek Ryszka: Noc i mgła: Niemcy w okresie hitlerowskim, 1997

Polska reprezentacja w kompromitującym stylu przegrała na mistrzostwach świata z Koreą i Portugalią i musiała wracać do domu.

źródło: KWSJP: Tomasz Lipko: Wielki mobilizator, Ozon, 2005, nr 18

W przypadku banków spółdzielczych aż jedna trzecia kredytów okazała się nieściągalna. Prawo przegrało z oszustami.

źródło: NKJP: Ewa Kopcik: Gangsterzy w białych kołnierzykach, Dziennik Polski, 2001-12-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przegram
 przegramy
2 os. przegrasz
 przegracie
3 os. przegra
 przegrają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przegrałem
+(e)m przegrał
 przegrałam
+(e)m przegrała
 przegrałom
+(e)m przegrało
 przegraliśmy
+(e)śmy przegrali
 przegrałyśmy
+(e)śmy przegrały
2 os. przegrałeś
+(e)ś przegrał
 przegrałaś
+(e)ś przegrała
 przegrałoś
+(e)ś przegrało
 przegraliście
+(e)ście przegrali
 przegrałyście
+(e)ście przegrały
3 os. przegrał
 przegrała
 przegrało
 przegrali
 przegrały

bezosobnik: przegrano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przegrajmy
2 os. przegraj
 przegrajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przegrałbym
bym przegrał
 przegrałabym
bym przegrała
 przegrałobym
bym przegrało
 przegralibyśmy
byśmy przegrali
 przegrałybyśmy
byśmy przegrały
2 os. przegrałbyś
byś przegrał
 przegrałabyś
byś przegrała
 przegrałobyś
byś przegrało
 przegralibyście
byście przegrali
 przegrałybyście
byście przegrały
3 os. przegrałby
by przegrał
 przegrałaby
by przegrała
 przegrałoby
by przegrało
 przegraliby
by przegrali
 przegrałyby
by przegrały

bezosobnik: przegrano by

bezokolicznik: przegrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przegrawszy

gerundium: przegranie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przegrany

odpowiednik aspektowy: przegrywać

Składnia

bez ograniczeń + przegrać +
CO
Rzosobowy + przegrać +
z KIM + (w CO)
bez ograniczeń + przegrać +
z CZYM

2. majątek

Definicja

stracić coś w wyniku porażki w jakieś grze

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przerżnąć
antonimy:  wygrać
hiperonimy:  stracić

Połączenia

  • przegrać cały dobytek, cały kapitał, cały majątek, spadek, dorobek całego życia, znaczną sumę pieniędzy
  • przegrać na automatach, na giełdzie, na loterii, na wyścigach
  • przegrać w kasynie; w karty, w ruletkę

Cytaty

Na ścianach szable i pistolety przegrane do Orłowskiego w karty przez galicyjskich hrabiów.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 2003

Słowo „hazard” [...] budzi [...] najczęściej niepokój i kojarzy się z mroczną, pełną papierosowego dymu i alkoholu salą kasyna, ruletką i przegranym w ciągu jednego wieczoru dorobkiem całego życia.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.10.1995

Przegrał w karty cały spadek po dziadku.

źródło: KWSJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

Przegrał pieniądze matki, grając na automatach, a potem zgłosił policji, że stracił je w wyniku napadu.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przegram
 przegramy
2 os. przegrasz
 przegracie
3 os. przegra
 przegrają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przegrałem
+(e)m przegrał
 przegrałam
+(e)m przegrała
 przegrałom
+(e)m przegrało
 przegraliśmy
+(e)śmy przegrali
 przegrałyśmy
+(e)śmy przegrały
2 os. przegrałeś
+(e)ś przegrał
 przegrałaś
+(e)ś przegrała
 przegrałoś
+(e)ś przegrało
 przegraliście
+(e)ście przegrali
 przegrałyście
+(e)ście przegrały
3 os. przegrał
 przegrała
 przegrało
 przegrali
 przegrały

bezosobnik: przegrano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przegrajmy
2 os. przegraj
 przegrajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przegrałbym
bym przegrał
 przegrałabym
bym przegrała
 przegrałobym
bym przegrało
 przegralibyśmy
byśmy przegrali
 przegrałybyśmy
byśmy przegrały
2 os. przegrałbyś
byś przegrał
 przegrałabyś
byś przegrała
 przegrałobyś
byś przegrało
 przegralibyście
byście przegrali
 przegrałybyście
byście przegrały
3 os. przegrałby
by przegrał
 przegrałaby
by przegrała
 przegrałoby
by przegrało
 przegraliby
by przegrali
 przegrałyby
by przegrały

bezosobnik: przegrano by

bezokolicznik: przegrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przegrawszy

gerundium: przegranie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przegrany

odpowiednik aspektowy: przegrywać

Składnia

Rzosobowy + przegrać +
CO + (w CO)

3. życie

Definicja

stracić coś na skutek pechowego zbiegu okoliczności lub własnej nieudolności

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

antonimy:  wygrać
hiperonimy:  stracić

Połączenia

  • przegrać pozycję, szansę, znaczenie; miłość, życie
  • przegrać na reformach, na zmianach

Cytaty

Przekonał się, że informacje w liście były słuszne, przegrał tę wielką swoją miłość, ale przegrał też Paryż, bo powrót jego do Polski tak rychły uznano — i słusznie — za rezygnację z dalszych rat stypendium.

źródło: NKJP: Witold Zechenter: Trzydzieści lat z Adamem Polewką, Miesięcznik Literacki, 1970, nr 3

Tej szansy nie wolno przegrać [...], rozwój sektora finansowego, a zwłaszcza rynku kapitałowego, w Polsce (Warszawie) musi być priorytetem.

źródło: KWSJP: Paweł Orkisz: Priorytet, nie ogon, Gazeta Bankowa, 1998, nr 25

Nie wszyscy zasłużyli sobie na miano alkoholików i bandytów. Nie każdy z nich przegrał życie.

źródło: KWSJP: KB: Dzisiaj Dzień Bezdomnych, Super Express, 1998

Bohaterem mojej kampanii były te wszystkie grupy społeczne i wszyscy ci ludzie, którzy nie tylko przegrali na transformacji ustrojowej, ale też mają wiele ciekawych uwag co do tego, jak to wszystko zmienić.

źródło: KWSJP: Marcin Pazurek: Przegłosować bogatych, Robotnik, 2000, nr 3

Hiszpanie ponoć przegrali na tym, że nie umieli pisać wniosków o fundusze z programu SAPARD.

źródło: NKJP: Sztuka ubiegania, Dziennik Polski, 2002-03-01

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przegram
 przegramy
2 os. przegrasz
 przegracie
3 os. przegra
 przegrają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przegrałem
+(e)m przegrał
 przegrałam
+(e)m przegrała
 przegrałom
+(e)m przegrało
 przegraliśmy
+(e)śmy przegrali
 przegrałyśmy
+(e)śmy przegrały
2 os. przegrałeś
+(e)ś przegrał
 przegrałaś
+(e)ś przegrała
 przegrałoś
+(e)ś przegrało
 przegraliście
+(e)ście przegrali
 przegrałyście
+(e)ście przegrały
3 os. przegrał
 przegrała
 przegrało
 przegrali
 przegrały

bezosobnik: przegrano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przegrajmy
2 os. przegraj
 przegrajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przegrałbym
bym przegrał
 przegrałabym
bym przegrała
 przegrałobym
bym przegrało
 przegralibyśmy
byśmy przegrali
 przegrałybyśmy
byśmy przegrały
2 os. przegrałbyś
byś przegrał
 przegrałabyś
byś przegrała
 przegrałobyś
byś przegrało
 przegralibyście
byście przegrali
 przegrałybyście
byście przegrały
3 os. przegrałby
by przegrał
 przegrałaby
by przegrała
 przegrałoby
by przegrało
 przegraliby
by przegrali
 przegrałyby
by przegrały

bezosobnik: przegrano by

bezokolicznik: przegrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przegrawszy

gerundium: przegranie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przegrany

odpowiednik aspektowy: przegrywać

Składnia

Rzosobowy + przegrać +
CO
Rzosobowy + przegrać +
na CZYM

4. dane

Definicja

skopiować materiał dźwiękowy, film lub dane z jednego nośnika na inny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny komputery/informatyka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zgrać
hiperonimy:  skopiować

Połączenia

  • przegrać dyskietkę, kasetę, płytę, taśmę video; dźwięk, film, folder, informacje, nagranie, obraz, piosenki, plik, program, utwór, zawartość dysku
  • przegrać coś na CD, na dyskietkę, na dysk przenośny, na DVD, na kasetę, na komputer, na laptop, na magnetofon, na nośnik cyfrowy, na pendrive, na płytę, na twardy dysk
  • przegrać coś z kasety, z taśmy

Cytaty

Gdzie w Częstochowie można przegrać kasetę wideo na płytę DVD?

źródło: Internet

Kiedyś specjalnie wypożyczyłem od kolegi magnetofon kasetowy wysokiej klasy i przegrałem cały zbiór nagrań audycji Tomasza Beksińskiego.

źródło: Internet

Ważne jest, czy można encyklopedię przegrać w całości na twardy dysk i korzystać z dysku, a nie nieustannie zmieniać płytki w napędzie.

źródło: Internet

Tekst „Pana Tadeusza” recytowany przez najlepszych aktorów został przegrany na kasety magnetofonowe. Niedługo ukaże się płyta kompaktowa.

źródło: KWSJP: Miłość do „Pana Tadeusza”, Super Nowości, 1999

Sklepy muzyczne zostały ostatnio zarzucone nielegalną reedycją „Live”, dokonaną przez firmę MTJ. Odradzam wszystkim jej zakup [...]. Muzyka została przegrana z analogowej płyty, a okładka zepsuta.

źródło: KWSJP: Ocieramy się o śmierć, Dziennik Polski, 2004-01-23

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przegram
 przegramy
2 os. przegrasz
 przegracie
3 os. przegra
 przegrają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przegrałem
+(e)m przegrał
 przegrałam
+(e)m przegrała
 przegrałom
+(e)m przegrało
 przegraliśmy
+(e)śmy przegrali
 przegrałyśmy
+(e)śmy przegrały
2 os. przegrałeś
+(e)ś przegrał
 przegrałaś
+(e)ś przegrała
 przegrałoś
+(e)ś przegrało
 przegraliście
+(e)ście przegrali
 przegrałyście
+(e)ście przegrały
3 os. przegrał
 przegrała
 przegrało
 przegrali
 przegrały

bezosobnik: przegrano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przegrajmy
2 os. przegraj
 przegrajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przegrałbym
bym przegrał
 przegrałabym
bym przegrała
 przegrałobym
bym przegrało
 przegralibyśmy
byśmy przegrali
 przegrałybyśmy
byśmy przegrały
2 os. przegrałbyś
byś przegrał
 przegrałabyś
byś przegrała
 przegrałobyś
byś przegrało
 przegralibyście
byście przegrali
 przegrałybyście
byście przegrały
3 os. przegrałby
by przegrał
 przegrałaby
by przegrała
 przegrałoby
by przegrało
 przegraliby
by przegrali
 przegrałyby
by przegrały

bezosobnik: przegrano by

bezokolicznik: przegrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przegrawszy

gerundium: przegranie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przegrany

odpowiednik aspektowy: przegrywać

Składnia

Rzosobowy + przegrać +
CO + (z CZEGO) + (na CO)

5. cały wieczór

Definicja

spędzić czas, grając w jakąś grę lub na instrumencie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

Połączenia

  • przegrać jakiś czas, cały dzień, ileś lat, cały tydzień, cały wieczór, ponad połowę życia na czymś / w coś

Cytaty

Wstał o 11 i cały dzień przegrał na kompie.

źródło: Internet

Cały wieczór przegrałem w PREY, jakość obrazu oraz szybkość matrycy oceniam jako wyśmienitą.

źródło: Internet

Gra mi się bardzo podoba, ma ciekawą fabułę [...] i jest bardzo wciągająca. Przegrałem cały weekend, olałem treningi na siłowni, mam zaległości w pracy.

źródło: Internet

I znów zamiast się uczyć spędzam godziny nad cyfrową szachownicą. Ostatnio pół nocy przegrałem zamiast spać.

źródło: Internet

Mam 15 lat i [...] ponad połowę swojego dotychczasowego życia przegrałam na skrzypcach.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przegram
 przegramy
2 os. przegrasz
 przegracie
3 os. przegra
 przegrają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przegrałem
+(e)m przegrał
 przegrałam
+(e)m przegrała
 przegrałom
+(e)m przegrało
 przegraliśmy
+(e)śmy przegrali
 przegrałyśmy
+(e)śmy przegrały
2 os. przegrałeś
+(e)ś przegrał
 przegrałaś
+(e)ś przegrała
 przegrałoś
+(e)ś przegrało
 przegraliście
+(e)ście przegrali
 przegrałyście
+(e)ście przegrały
3 os. przegrał
 przegrała
 przegrało
 przegrali
 przegrały

bezosobnik: przegrano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przegrajmy
2 os. przegraj
 przegrajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przegrałbym
bym przegrał
 przegrałabym
bym przegrała
 przegrałobym
bym przegrało
 przegralibyśmy
byśmy przegrali
 przegrałybyśmy
byśmy przegrały
2 os. przegrałbyś
byś przegrał
 przegrałabyś
byś przegrała
 przegrałobyś
byś przegrało
 przegralibyście
byście przegrali
 przegrałybyście
byście przegrały
3 os. przegrałby
by przegrał
 przegrałaby
by przegrała
 przegrałoby
by przegrało
 przegraliby
by przegrali
 przegrałyby
by przegrały

bezosobnik: przegrano by

bezokolicznik: przegrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przegrawszy

gerundium: przegranie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przegrany

Składnia

Rzosobowy + przegrać +
CO + (w CO)
Rzosobowy + przegrać +
CO + na CZYM

6. utwór na pianinie

Definicja

wykonać utwór muzyczny w ramach próby lub ćwiczeń

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zagrać

Połączenia

  • przegrać sonatę, jakiś utwór
  • przegrać coś na pianinie

Cytaty

Wymagało to taktu, dowcipu, bystrości, a także pewnych przygotowań - niejedną nowość należało zawczasu przeczytać, niejednego mazurka przegrać.

źródło: Internet

Wziął się do pracy. W marcu 1910 roku mógł przegrać na fortepianie szkic dzieła. Diagilew i jego współpracownicy byli zachwyceni.

źródło: Internet

Igor Strawiński, w rozmowie z Robertem Craftem, zdradził się kiedyś, iż jak to określił, by „rozruszać się do własnego aktu twórczego” - przegrywa sobie kwartety, sonaty i niektóre symfonie Beethovena.

źródło: Internet

Pchła odrzekła: „Lubię marsze, Byle tylko nie najstarsze, Niech pan przegra na pianinie...”.

źródło: KWSJP: Jan Brzechwa: Baśnie i poematy, 1945-1956

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przegram
 przegramy
2 os. przegrasz
 przegracie
3 os. przegra
 przegrają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przegrałem
+(e)m przegrał
 przegrałam
+(e)m przegrała
 przegrałom
+(e)m przegrało
 przegraliśmy
+(e)śmy przegrali
 przegrałyśmy
+(e)śmy przegrały
2 os. przegrałeś
+(e)ś przegrał
 przegrałaś
+(e)ś przegrała
 przegrałoś
+(e)ś przegrało
 przegraliście
+(e)ście przegrali
 przegrałyście
+(e)ście przegrały
3 os. przegrał
 przegrała
 przegrało
 przegrali
 przegrały

bezosobnik: przegrano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przegrajmy
2 os. przegraj
 przegrajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przegrałbym
bym przegrał
 przegrałabym
bym przegrała
 przegrałobym
bym przegrało
 przegralibyśmy
byśmy przegrali
 przegrałybyśmy
byśmy przegrały
2 os. przegrałbyś
byś przegrał
 przegrałabyś
byś przegrała
 przegrałobyś
byś przegrało
 przegralibyście
byście przegrali
 przegrałybyście
byście przegrały
3 os. przegrałby
by przegrał
 przegrałaby
by przegrała
 przegrałoby
by przegrało
 przegraliby
by przegrali
 przegrałyby
by przegrały

bezosobnik: przegrano by

bezokolicznik: przegrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przegrawszy

gerundium: przegranie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przegrany

odpowiednik aspektowy: przegrywać

Składnia

Rzosobowy + przegrać +
CO + (na CZYM)
Data ostatniej modyfikacji: 20.03.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN