Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. gdy i by
1. warunek
Definicja
Noty o użyciu
komentarz do całych struktur tematyczno-rematycznych
Kategoria znaczeniowa
wykładnik warunku
Cytaty
|
Gdyby przyjrzał się uważnie, dostrzegłby gdzieniegdzie policyjne mundury i garnitury ochroniarzy. źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004 |
|
|
Doprawdy, gdyby nie było tylu nieszczęść wokoło, czułaby się szczęśliwa. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990 |
|
|
Sprawa wydawała się błaha, gdyby spojrzeć na nią od strony literatury, religii, filozofii i antropologii. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998 |
|
|
Gdybyś źle się poczuł, dzwoń. Dobrze? źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003 |
|
|
Gdybyście przypadkowo coś zauważyli, to zaraz zawiadomcie posterunek. źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1996 |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: niewłaściwy
Składnia
| _: Zd.Nadrz., gdyby _: Zd.Podrz. Gdyby _: Zd.Podrz., _: Zd.Nadrz. w Zd.Podrz.: Cz.przesz. |
||
| aglutynacja: fakultatywna: gdybym, gdybyś, gdybyśmy, gdybyście | ||
| korelat: fakultatywny: to: gdyby _, to _ | ||
| szyk: zmienny: pozycja centralna lub początkowa względem obu członów stała antepozycja względem wprowadzanego członu |
2. propozycja
Definicja
Noty o użyciu
komentarz przyrematyczny
Kategoria znaczeniowa
wykładnik propozycji
Pragmatyka
uprzejma prośba
Cytaty
|
A gdybyśmy się teraz znów pobawili... Co pan na to? źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 4, 1997 |
|
|
Mały, a gdybyśmy sobie teraz poszli? Gdybyśmy po cichu włożyli buty i poszli śladem wydeptanym przez tamtych? źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1996 |
|
|
A co ty na to brachu, gdybyśmy tak na własną rękę wybrali się na emu? źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1995 |
|
|
Co do Jovanki nie mam pewności. To właśnie pierwsza prośba. Gdybyś mogła jakoś się z nią skontaktować... źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Góra Trzech Szkieletów, 2003 |
|
|
Proszę panów, my mieszkamy koło „Non Stopu”, a tam właśnie jest jakiś koncert i tyle chuliganów się zeszło, że nie można wcale przejść! Gdyby panowie zechcieli nas przeprowadzić... to niedaleko... i co to dla panów! źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
Składnia
| gdyby _ Cz. cz. przesz. lub bezok. |
||
| aglutynacja: obligatoryjna: gdybym, gdybyś, gdybyśmy, gdybyście | ||
| szyk: stały: antepozycja |
3. życzenie
Definicja
Noty o użyciu
komentarz przyrematyczny
Kategoria znaczeniowa
wykładnik życzenia
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | żeby |
Cytaty
|
Gdybyś go znała, kiedy był młody... źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Tango, 1997 |
|
|
Za sumienie dostaje się po łbie. Gdybyś w swoim czasie potrafił przemilczeć, przeczekać. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996 |
|
|
Krzyknęli jednym głosem: gdybyśmy wiedzieli wcześniej! Gdybyż! Gdyby! źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1981 |
|
|
– [...] Po co, w takim razie, przywiozłeś mnie tutaj? źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001 |
|
|
Wówczas obyłoby się bez rozczarowania i bez cierpienia. I bez irytacji, że właśnie wobec przypadkowo spotkanej sąsiadki nie potrafi znaleźć właściwej odpowiedzi. Ba, gdyby był poetą. Poeci wiedzą z reguły, co należy powiedzieć. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
Składnia
| gdyby _ Cz. cz. przesz. |
||
| aglutynacja: obligatoryjna: gdybym, gdybyś, gdybyśmy, gdybyście | ||
| szyk: stały: antepozycja |