UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

byleby

byle

Chronologizacja

1 połowa XVII w., KorBa

Pochodzenie

Zob. byle

1. Byleby nie padało!

Definicja

mówiący, sądząc, że najważniejsze jest, by stało się to, o czym mowa w zdaniu, wyraża życzenie, by to się stało; jest mu obojętne, czy stanie się coś innego

Noty o użyciu

komentarz przyrematyczny

Warianty

byle

Kategoria znaczeniowa

wykładnik życzenia

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:

bodaj, bodajby, niech, niechaj, niechby, niechże, oby, żeby

Cytaty

Byleby do świtu, myślał. Byleby do świtu. Jak jest jasno, trudniej zasnąć, mniej chce się spać. Byleby do świtu.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

[...] zdawało mi się, że wyczuwam zaledwie uchwytne, ale niedwuznaczne oznaki bytności tamtego. Bylebym złapał trop.

źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002

- Coraz bliżej - powiedział dyrektor, popatrzywszy w dół.
- Bylebyśmy nie wylądowali na tłuczonym szkle - mruknął pod nosem Ferdynand.

źródło: NKJP: Ludwik Jerzy Kern: Ferdynand Wspaniały, 1963

Odmiana

część mowy: modyfikator deklaratywności

podklasa: operator zdaniowy

Składnia

Byleby _ Zd. z Cz. _{cz. przesz. lub nieosob.}
aglutynacja: w Zd. z Cz. _{cz. przesz.} obligatoryjna: bylem, byleś, byleśmy, byleście
ograniczenia zakresu użycia: nie: z Cz. _{t. rozk., cz. teraźn.}
szyk: stały: antepozycja

2. Zrobi wszystko, byleby wygrał.

Definicja

aby osiągnąć to, o czym mowa w Zd.Podrz., ten, o kogo chodzi, jest gotów na to, o czym mowa w Zd.Nadrz.

Warianty

byle

Kategoria znaczeniowa

wykładnik celu

Cytaty

	Wolałabym podciąć sobie żyły, byleby nie doświadczyć tego po raz kolejny. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005
	Jego afektacja spowodowała, że wpadł po uszy i sprzedałby duszę diabłu, byleby patrzeć, podziwiać bez końca! źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Rebelia, 2007
	[...] wszystko mi jedno, czy na tym medalionie będę ładniejsza, czy brzydsza niż inne, byleby tylko patrzył na mnie i patrzył, bez końca, i bylebym mogła wdychać ten jego zapach, zapach farb i brewiarza. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Rynek w Smyrnie, 2007
	– Wiesz, jak te dziennikarki, spryciule z mikrofonami, próbują manipulować? Uśmiechają się, czarują, wypinają biusty, trzepoczą rzęsami, byleby tylko zdobyć informację. źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007

Odmiana

część mowy: spójnik

podklasa: niewłaściwy

Składnia

_: Zd.Nadrz., byleby _: Zd.Podrz. Zd.Nadrz.: odniesienie osobowe Zd.Podrz.: Zd. z Cz. _{cz. przesz. lub bezok.} - stan rzeczy odnoszący się do przyszłości
aglutynacja: w Zd. z Cz. _{cz. przesz.} obligatoryjna: bylem, byleś, byleśmy, byleście
szyk: zmienny: pozycja centralna lub początkowa względem obu członów stała pozycja względem wprowadzanego członu

3. Zgodzi się, bylebyś poprosił.

Definicja

to, co się mówi w Zd.Podrz. zdaniem mówiącego jest konieczne, żeby stało się to, o czym jest mowa w Zd.Nadrz., nie jest ważne, czy stanie się coś innego

Warianty

byle

Kategoria znaczeniowa

wykładnik warunku

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:

aby

Cytaty

Była już późna noc, gdy mocno podpici, gramoląc się do samochodu, obiecywali, że zabiorą mnie na akcję, bylebym czekał na nich przed świtem na rynku przy meczecie.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

– Chłop może nie mieć ręki ani nogi, byleby nie był kaleką.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Można powiedzieć: wszystko jedno, kto rządzi, byleby robił to dobrze.

źródło: NKJP: Krystyna Kurczab-Redlich: Głową o mur Kremla, 2007

Odmiana

część mowy: spójnik

podklasa: niewłaściwy

Składnia

_: Zd.Nadrz., byleby _: Zd.Podrz.
aglutynacja: w Zd. z Cz. _{cz. przesz.} obligatoryjna: bylem, byleś, byleśmy, byleście
szyk: zmienny: pozycja centralna lub początkowa względem obu członów stała pozycja względem wprowadzanego członu

Data ostatniej modyfikacji: 10.03.2025