Chronologizacja
Pochodzenie
Urzeczownikowiona forma rodzaju żeńskiego dawnego (od XVI w.) przymiotnika powierzchni 'będący na zewnątrz, odbywający się na powierzchni, przebywający na powierzchni', wywodzącego się od wyrażenia przyimkowego po wierzchu; zob. wierzch
1. gładka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni
Połączenia
- błyszcząca, gładka, lśniąca, lustrzana, płaska, szorstka, wypukła; wewnętrzna, zewnętrzna powierzchnia; powierzchnia ziemska; pokryta czymś
- powierzchnia ciała, naskórka, skóry; gleby, globu, planety, skały, ziemi; Księżyca, Marsa, Słońca, Ziemi; fal, jeziora, lodowca, lodu, morza, oceanu, wody; drewna; ściany; lustra, obrazu, talerza; przedmiotu
- powierzchnie i krawędzie
- chropowatość, temperatura, ukształtowanie powierzchni
- dotykać powierzchni
- parowanie, promieniowanie powierzchni
- pokrywać; uszkodzić, wyrównać powierzchnię
- wydobyć na powierzchnię
- wystawać nad powierzchnię
- powstawać, zalegać na powierzchni
Cytaty
|
Któż nie uległ magii spławika unoszącego się na powierzchni wody , gdy wyobraźnia podpowiada, że gdzieś w głębinach czai się olbrzymi szczupak. źródło: NKJP: Roman Majewski: Majowy szczupak, Dziennik Bałtycki, 2003-05-02 |
|
|
By na płaskiej powierzchni płótna osiągnąć iluzję wypukłości, należy - zdaniem Leonarda - odtworzyć za pomocą pędzla i farby materialność rzeczy, których obrazy śmigają przez źrenicę. źródło: NKJP: Ewa Kuryluk: Draperie Młodego Leonarda, Gazeta Wyborcza, 1998-01-30 |
|
|
Przesunęła szmatą po orzechowej powierzchni biurka, przejechała wzdłuż zaśniedziałych uchwytów szuflad. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007 |
|
|
Wspólnie z dyrektorem kopalni postaraliśmy się o zasypanie tego terenu. Powierzchnia została utwardzona i wyasfaltowana. Od tego momentu funkcjonuje tu „tymczasowy” targ. źródło: NKJP: Adrian Czarnota, Tygodnik Rybnicki: Cena za targ, 2008-01-15 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | powierzchnia |
powierzchnie |
|
| D. | powierzchni |
powierzchni |
|
| C. | powierzchni |
powierzchniom |
|
| B. | powierzchnię |
powierzchnie |
|
| N. | powierzchnią |
powierzchniami |
|
| Ms. | powierzchni |
powierzchniach |
|
| W. | powierzchnio |
powierzchnie |
Skróty
2. terenu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miary przestrzeni
Połączenia
- całkowita, łączna, przeciętna, średnia; duża, niewielka, znaczna powierzchnia; powierzchnia badawcza, biurowa, handlowa, magazynowa, mieszkalna, reklamowa, robocza, użytkowa; leśna; paszowa
- powierzchnia ziemi; boiska, działki, gospodarstwa, gruntu, upraw, użytków; lasów, lądów; nadleśnictwa, zlewni; budynku, lokalu, mieszkania, obiektu, pomieszczenia; kuli; ekranu; skrzydeł
- powierzchnia i głębokość, powierzchnia i objętość
- wielkość; wynajem powierzchni
- powierzchnia przekracza, wynosi ileś
- wynająć/wynajmować, zajmować; zmniejszyć, zwiększyć jakąś powierzchnię
- ileś kilometrów, metrów kwadratowych; hektarów; procent powierzchni
Cytaty
|
Na tegorocznych targach stoiska urządzono z mniejszym rozmachem niż rok temu. Wiele firm zrezygnowało z uczestnictwa z powodu wysokich opłat za wynajem powierzchni. źródło: NKJP: Andrzej Kublik: Sensacje Targów Motoryzacyjnych w Poznaniu, Gazeta Wyborcza, 1995-05-02 |
|
|
W pomieszczeniach zajmowanych przez klub prowadzona była działalność kulturalna, natomiast filia biblioteczna zajmowała niecałe 20% całkowitej powierzchni lokalu. źródło: NKJP: Joanna Ferster-Barańska: Muzy na Rudaku, Gazeta Miejska, nr 19 (37), 1999 |
|
|
Gospodarstwo o powierzchni ponad 10 ha, które od kilku lat prowadzi córka rolnika, leży na skraju Chamska. źródło: NKJP: W.Dziczkiewicz, Tygodnik Ciechanowski - Chamsk: Życie z... piorunami w tle, 2005-11-01 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | powierzchnia |
powierzchnie |
|
| D. | powierzchni |
powierzchni |
|
| C. | powierzchni |
powierzchniom |
|
| B. | powierzchnię |
powierzchnie |
|
| N. | powierzchnią |
powierzchniami |
|
| Ms. | powierzchni |
powierzchniach |
|
| W. | powierzchnio |
powierzchnie |
Skróty
3. zjawisk
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- powierzchnia zjawisk
Cytaty
|
Krytyk nie najwyższego lotu [...] ukuł spopularyzowany potem termin „życie ułatwione” jako definicję działalności Boya. Miało to oznaczać prześlizgiwanie się po powierzchni zjawisk, anegdociarstwo, brak dogłębnego sondowania problemów filozoficznych. źródło: NKJP: Helena Zaworska: BOY WIECZNY SKANDALISTA, Gazeta Wyborcza, 1995-01-13 |
|
|
Filozof to „pogłębiacz zagadnień”, ktoś, kto wydobywa na powierzchnię zagadnienia „tkwiące w samym szpiku i rdzeniu” rzeczy, spraw, problemów, zjawisk. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Lapidarium I-III, 2008 |
|
|
Cisza tego miejsca, sielski krajobraz za oknem, spokojne życie dwóch kobiet wydały jej się nagle złudzeniem. Tuż pod powierzchnią kryła się gorycz i nieufność. źródło: NKJP: Anna Bolecka: Concerto d'amore ;2004 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | powierzchnia |
powierzchnie |
|
| D. | powierzchni |
powierzchni |
|
| C. | powierzchni |
powierzchniom |
|
| B. | powierzchnię |
powierzchnie |
|
| N. | powierzchnią |
powierzchniami |
|
| Ms. | powierzchni |
powierzchniach |
|
| W. | powierzchnio |
powierzchnie |