UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pozbawić

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. zbawić

Definicja

sprawić, że ktoś lub coś traci coś uważanego za potrzebne i wartościowe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyzuć

Połączenia

  • pozbawić dachu nad głową, domu, dostępu do czegoś, opieki, szans na coś, środków do życia, światła, wody; sił, zdrowia; funkcji, obywatelstwa, pracy, stanowiska, władzy; nadziei, smaku, talentu, wartości, wsparcia, wyobraźni; pozbawienie immunitetu, prawa (wykonywania zawodu) praw (obywatelskich, rodzicielskich, publicznych), wolności
  • kara pozbawienia (praw publicznych, wolności)

Cytaty

Żywioł uśmiercił ponad pięć tysięcy osób, ranił dziesiątki tysięcy, a setki tysięcy pozbawił dachu nad głową.

źródło: NKJP: Kazimierz Sikorski: Bohaterska Polka ratuje ludzi z piekła, Super Express, 2006

Oczywiście, zawsze istnieje możliwość, że jakaś większość pozbawi praw obywatelskich jakąś mniejszość, ale wtedy będzie to koniec demokracji.

źródło: NKJP: Józef Tischner: W krainie schorowanej wyobraźni, 1998

Placówka PKO mieściła się w pozbawionej okien ciemnej przybudówce, okienko znajdowało się dosyć nisko nad podłogą.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001

Obligatoryjne dożywotnie pozbawienie prawa jazdy następowałoby w sytuacji, gdy kierowca jest ponownie skazany za to samo przestępstwo drogowe.

źródło: NKJP: Pijany, czyli przestępca, Dziennik Polski, 2000-04-15

W przypadku dorosłych za zniszczenie cudzego mienia karą jest pozbawienie wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

źródło: NKJP: Bogdan Prejs: Z kamieniem w ręku, Dziennik Zachodni, 2005-12-14

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pozbawię
pozbawimy
2 os. pozbawisz
pozbawicie
3 os. pozbawi
pozbawią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pozbawiłem
+(e)m pozbawił
pozbawiłam
+(e)m pozbawiła
pozbawiłom
+(e)m pozbawiło
pozbawiliśmy
+(e)śmy pozbawili
pozbawiłyśmy
+(e)śmy pozbawiły
2 os. pozbawiłeś
+(e)ś pozbawił
pozbawiłaś
+(e)ś pozbawiła
pozbawiłoś
+(e)ś pozbawiło
pozbawiliście
+(e)ście pozbawili
pozbawiłyście
+(e)ście pozbawiły
3 os. pozbawił
pozbawiła
pozbawiło
pozbawili
pozbawiły

bezosobnik: pozbawiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pozbawmy
2 os. pozbaw
pozbawcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pozbawiłbym
bym pozbawił
pozbawiłabym
bym pozbawiła
pozbawiłobym
bym pozbawiło
pozbawilibyśmy
byśmy pozbawili
pozbawiłybyśmy
byśmy pozbawiły
2 os. pozbawiłbyś
byś pozbawił
pozbawiłabyś
byś pozbawiła
pozbawiłobyś
byś pozbawiło
pozbawilibyście
byście pozbawili
pozbawiłybyście
byście pozbawiły
3 os. pozbawiłby
by pozbawił
pozbawiłaby
by pozbawiła
pozbawiłoby
by pozbawiło
pozbawiliby
by pozbawili
pozbawiłyby
by pozbawiły

bezosobnik: pozbawiono by

bezokolicznik: pozbawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pozbawiwszy

gerundium: pozbawienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pozbawienie
pozbawienia
D. pozbawienia
pozbawień
C. pozbawieniu
pozbawieniom
B. pozbawienie
pozbawienia
N. pozbawieniem
pozbawieniami
Ms. pozbawieniu
pozbawieniach
W. pozbawienie
pozbawienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: pozbawiony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. pozbawiony
pozbawiony
pozbawiony
pozbawione
pozbawiona
D. pozbawionego
pozbawionego
pozbawionego
pozbawionego
pozbawionej
C. pozbawionemu
pozbawionemu
pozbawionemu
pozbawionemu
pozbawionej
B. pozbawionego
pozbawionego
pozbawiony
pozbawione
pozbawioną
N. pozbawionym
pozbawionym
pozbawionym
pozbawionym
pozbawioną
Ms. pozbawionym
pozbawionym
pozbawionym
pozbawionym
pozbawionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. pozbawieni
pozbawieni
pozbawione
pozbawione
D. pozbawionych
pozbawionych
pozbawionych
pozbawionych
C. pozbawionym
pozbawionym
pozbawionym
pozbawionym
B. pozbawionych
pozbawionych
pozbawionych
pozbawione
N. pozbawionymi
pozbawionymi
pozbawionymi
pozbawionymi
Ms. pozbawionych
pozbawionych
pozbawionych
pozbawionych

odpowiednik aspektowy: pozbawiać

Składnia

bez ograniczeń + pozbawić +
KOGO/CO + CZEGO

Frazeologizmy

ktoś/coś odebrał/odebrało życie komuś
Data ostatniej modyfikacji: 09.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj