UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

lampka

Chronologizacja

SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od: lampa; w znaczeniu 'kieliszek' od kształtu zbliżonego pierwotnie do lampy (Sław)

1. mała lampa

Definicja

mała lampa - urządzenie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia elektryczność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lampeczka
hiperonimy:  lampa

Połączenia

  • elektryczna, gazowa, karbidowa, łojowa, naftowa, oliwna; antyseptyczna, górnicza, kuchenna, nocna; malutka, mała, niewielka, podręczna lampka; choinkowe lampki; lampka olejna; biurkowa
  • lampka górnika; lampki choinki
  • lampka obok łóżka
  • lampka na benzynę
  • lampka nad toaletką, nad umywalką; lampka z abażurem, z kloszem
  • lampka na biurku, na stoliku; lampka przy łóżku; lampka w sypialni, w ścianie
  • nafta do lampki; bateryjki od lampki
  • światło, nafta w lampce
  • lampka świeci, pali się; stoi
  • zapalić/zapalać, zgasić lampkę
  • świecić lampką

Cytaty

Wychodzi, kładzie się do łóżka, ale nie gasi nocnej lampki. Nie jest senna.

źródło: NKJP: Magdalena Tulli: Tryby, 2003

Wokół było ciemno, tylko mała lampka świeciła na nocnym stoliku.

źródło: KWSJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2002

Konserwatyści ubiorą ją w różnorodne bombki, świecące lampki i błyszczące łańcuchy.

źródło: KWSJP: Świąteczny dom, 2001, prasa

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lampka
lampki
D. lampki
lampek
C. lampce
lampkom
B. lampkę
lampki
N. lampką
lampkami
Ms. lampce
lampkach
W. lampko
lampki

2. kontrolna

Definicja

światełko zapalające się na jakimś urządzeniu i informujące w ten sposób o czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dioda, lampeczka

Połączenia

  • kontrolna; czerwona, zielona lampka, lampka alarmowa, ostrzegawcza
  • lampka alarmu, kontroli ładowania
  • lampka miga, zapala się, gaśnie

Cytaty

Dziesięć sekund potem lampka ostrzegawcza „błąd synchronizacji” zgasła.

źródło: KWSJP: Jerzy Gotowała: Najkrócej żyją motyle : lotnictwo rozpoznawcze wciąż niezbędne, 1996

Zobaczyłem, że miga lampka ostrzegająca, że ktoś zostawił wiadomość.

źródło: KWSJP: Zbigniew Kruszyński: Na lądach i morzach : opisy i opowiadania, 1999

Zapala się zielona lampka kontrolna, znajdująca się po lewej stronie przycisku oraz zielona lampka wskazująca kierunek zmian przyłożonego napięcia. Od tej chwili rozpoczyna się zapis polarogramu.

źródło: KWSJP: Witold Ciesielski, Sławomira Skrzypek, Robert Zakrzewski: Laboratorium analizy instrumentalnej, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lampka
lampki
D. lampki
lampek
C. lampce
lampkom
B. lampkę
lampki
N. lampką
lampkami
Ms. lampce
lampkach
W. lampko
lampki

3. znicz

Definicja

pot. 
plastikowe lub szklane naczynie wypełnione stearyną z knotem w środku, które zapalane jest na grobach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lampeczka, płomyk, światełko, znicz

Połączenia

  • lampka nagrobna; cmentarne lampki
  • lampka na grobie
  • lampki i znicze; świeczki i lampki
  • zapalić, zaświecić lampkę

Cytaty

Bez wahania zadzwoniłem na policję i do pogotowia ratunkowego - opowiada jeden z pracowników sklepów z kwiatami, wieńcami i lampkami nagrobnymi. Gdy przyjechało pogotowie, mężczyzna jeszcze żył [...].

źródło: NKJP: (MIK): Mógł sobie coś zrobić, Echo Dnia, 2005-08-18

Patriotyzmu trzeba uczyć od najmłodszych lat - mówił jeden z odwiedzających cmentarz. Pomagał dziecku zapalić lampkę na grobie żołnierzy, którzy zginęli w bitwie pod Proszowicami we wrześniu 1939 roku.

źródło: NKJP: Potrzeba modlitwy, nie łez, Dziennik Polski, 2001-11-02

Wokół krzyża z białych zniczy ustawiali setki świec i cmentarnych lampek.

źródło: NKJP: Bestialsko zamordowany bez żadnej przyczyny, Gazeta Wyborcza, 1997-06-24

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lampka
lampki
D. lampki
lampek
C. lampce
lampkom
B. lampkę
lampki
N. lampką
lampkami
Ms. lampce
lampkach
W. lampko
lampki

4.a kieliszek

Definicja

kieliszek, z którego pije się niektóre alkohole

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lampeczka
hiperonimy:  kieliszek

Połączenia

  • lampka z koniakiem

Cytaty

- Robię to tylko dla pana - uśmiechnęła się, podając mi lampkę z koniakiem.

źródło: KWSJP: Michał Bielecki: Siostra Komandosa, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lampka
lampki
D. lampki
lampek
C. lampce
lampkom
B. lampkę
lampki
N. lampką
lampkami
Ms. lampce
lampkach
W. lampko
lampki

Składnia

bez ograniczeń + lampka +
CZEGO

4.b zawartość kieliszka

Definicja

zawartość lampki - kieliszka

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lampeczka
hiperonimy:  kieliszek

Połączenia

  • dwie, pół... lampki burgunda, koniaczku, koniaku, szampana, miodu, wermutu, wina, winiaku
  • proponować komuś, wypić/wypijać lampkę czegoś
  • pożegnać się tradycyjną lampką szampana
  • siedzieć, plotkować przy lampce czegoś

Cytaty

Pozwalam sobie jedynie na jakąś sałatkę czy zakąskę. Do tego wypijam jedną lub dwie lampki wina.

źródło: KWSJP: Jerzy Kubrak: Politycy tracą kilogramy, 1998, prasa

Wstał, kiwnął na kelnera i wypił dwie lampki szampana - jedną po drugiej.

źródło: KWSJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Po piątej lampce koniaku ubek otworzył się zupełnie: – Myśli pan, że ja to wszystko robię z powodu ideologicznych bredni? Całe życie chciałem być inżynierem maszyn cyfrowych, a nie inżynierem dusz.

źródło: KWSJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lampka
lampki
D. lampki
lampek
C. lampce
lampkom
B. lampkę
lampki
N. lampką
lampkami
Ms. lampce
lampkach
W. lampko
lampki

Składnia

bez ograniczeń + lampka +
CZEGO

Frazeologizmy

komuś zapala się czerwona lampka
komuś zapala się czerwona lampka ostrzegawcza
komuś zapaliła się czerwona lampka
komuś zapaliła się czerwona lampka ostrzegawcza
wieczna lampka
Data ostatniej modyfikacji: 17.12.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj