UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

lampa

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

śr.-w.-niem. lampe

z fr. lampe

1. w pokoju

Definicja

urządzenie wytwarzające światło dzięki wykorzystaniu prądu elektrycznego albo spalaniu określonych substancji

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia elektryczność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  iluminator, kwarcówka

Połączenia

  • elektryczna, gazowa, karbidowa, naftowa; blaszana, metalowa; biurowa, dworcowa, nocna, ulicowa; duża, okrągła, stylowa lampa; halogenowe; kolorowe, kryształowe lampy; lampa benzynowa, jarzeniowa, kwarcowa, neonowa, oliwna, ultrafioletowa; bakteriobójcza; błyskowa, górnicza, kreślarska, myśliwska; lampy elektroniczne
  • lampa do fototerapii; do kuchni; lampa u sufitu; lampa z brązu, z miedzi, ze szkła
  • lampa na karbid
  • lampa nad stołem; lampa pod sufitem, pod szafkami; lampa przed budynkiem; lampa z abażurem, z abażurkiem, z kloszem; z akumulatorem,z baterią słoneczną
  • lampa na biurku, na dachu,na schodach; na stole; na haku; lampa przy biurku, przy łóżku; lampa w korytarzu, w oknie, w pokoju, w salonie
  • lampy i pochodnie, lampy i świece
  • abażur, balonik, baniak, klosz; blask, błysk, odblask, płomień, płomyk lampy
  • abażur, stojak; baterie, nafta do lampy; światło, żarówka z lampy
  • hak na lampę
  • półka nad lampą; stół pod lampą, z lampą
  • knot, nafta, oliwa, żarówka w lampie
  • lampa gaśnie, mruga, oświeca, oświetla, pali się, płonie, przygasa, rozjaśnia, świeci; stoi, wisi
  • gasić, zapalić/zapalać, zaświecić, zgasić; uszkodzić lampę; pozapalać lampy
  • czytać, siedzieć przy lampie

Cytaty

Zwyczajna biurowa lampa z zielonym kloszem oświecała stolik [...].

źródło: KWSJP: Tadeusz Breza: Urząd, 1960

Łóżko było zasłane, ale lampa na biurku włączona, komputer mrugał światełkiem pod uśpionym ekranem.

źródło: KWSJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007

Zasłońcie tylko okno i zapalcie lampę. Po chwili zabłysła żółtym płomykiem lampa naftowa.

źródło: KWSJP: Alfons Filar: Śladami tatrzańskich kurierów, 1995

W Kościele katolickim od poświęconego ognia zapala się świecę paschalną, od paschału - wszystkie lampy i świece w ciemnej do tego momentu świątyni.

źródło: KWSJP: B.Twardochleb: Wielkanoc - największe święto chrześcijaństwa, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lampa
lampy
D. lampy
lamp
C. lampie
lampom
B. lampę
lampy
N. lampą
lampami
Ms. lampie
lampach
W. lampo
lampy

2. elektronowa

Definicja

część niektórych urządzeń elektrycznych, która umożliwia przepływ prądu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Połączenia

  • lampa elektronowa, obrazowa, próżniowa, radaroskopowa, rentgenowska
  • anoda, antykatoda lampy; produkcja, fabryka lamp

Cytaty

W tym rozdziale będzie mowa o lampach mikrofalowych, a więc pewnej klasie lamp elektronowych. Nie będziemy jednak zajmować się przypominaniem, jak działa lampa elektronowa, lecz tylko interesującymi właściwościami lamp mikrofalowych.

źródło: NKJP: Zbigniew Czekała: Parada radarów, 1999

Przez wiele lat lampy próżniowe (podobne do rurek, w jakich odkryto elektron) były powszechnie stosowane w elektronice. Dziś ich rolę przejęły tranzystory i bardziej skomplikowane układy scalone. Nadal jednak główną rolę gra w nich elektron.

źródło: NKJP: Piotr Cieśliński: Cząstka ponad podziałami, Gazeta Wyborcza, 1997-03-25

Teraz leży pod lampą rentgenowską i trzema monitorami, na których widać stopniowe wypełnianie się tętnic wieńcowych kontrastem [...].

źródło: NKJP: Paweł Walewski: Naczynia po boczku, Polityka, 2000-11-04

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lampa
lampy
D. lampy
lamp
C. lampie
lampom
B. lampę
lampy
N. lampą
lampami
Ms. lampie
lampach
W. lampo
lampy

3. słońce

Definicja

pot. 
silne działanie słońca w jakimś miejscu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda warunki atmosferyczne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Cytaty

Wczoraj lampa, dzisiaj trochę powiało i przez chwilkę jeździliśmy w mleku, nic nie widziałem dalej niż 5 metrów, ale później było trochę świeżego śniegu i śmigało się spoko. Później wyszło słońce [...]

źródło: Internet: skionline.pl

Wspinałem się w krótkiej koszulce, bo była taka lampa, jedynie w zacienionych miejsca skala była mocno zimna.

źródło: Internet: forum.wspinanie.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lampa
lampy
D. lampy
lamp
C. lampie
lampom
B. lampę
lampy
N. lampą
lampami
Ms. lampie
lampach
W. lampo
lampy

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 17.03.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj