UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wierzgać

Chronologizacja

1466, SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wierzgam
wierzgamy
2 os. wierzgasz
wierzgacie
3 os. wierzga
wierzgają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wierzgałem
+(e)m wierzgał
wierzgałam
+(e)m wierzgała
wierzgałom
+(e)m wierzgało
wierzgaliśmy
+(e)śmy wierzgali
wierzgałyśmy
+(e)śmy wierzgały
2 os. wierzgałeś
+(e)ś wierzgał
wierzgałaś
+(e)ś wierzgała
wierzgałoś
+(e)ś wierzgało
wierzgaliście
+(e)ście wierzgali
wierzgałyście
+(e)ście wierzgały
3 os. wierzgał
wierzgała
wierzgało
wierzgali
wierzgały

bezosobnik: wierzgano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę wierzgał
będę wierzgać
będę wierzgała
będę wierzgać
będę wierzgało
będę wierzgać
będziemy wierzgali
będziemy wierzgać
będziemy wierzgały
będziemy wierzgać
2 os. będziesz wierzgał
będziesz wierzgać
będziesz wierzgała
będziesz wierzgać
będziesz wierzgało
będziesz wierzgać
będziecie wierzgali
będziecie wierzgać
będziecie wierzgały
będziecie wierzgać
3 os. będzie wierzgał
będzie wierzgać
będzie wierzgała
będzie wierzgać
będzie wierzgało
będzie wierzgać
będą wierzgali
będą wierzgać
będą wierzgały
będą wierzgać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wierzgajmy
2 os. wierzgaj
wierzgajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wierzgałbym
bym wierzgał
wierzgałabym
bym wierzgała
wierzgałobym
bym wierzgało
wierzgalibyśmy
byśmy wierzgali
wierzgałybyśmy
byśmy wierzgały
2 os. wierzgałbyś
byś wierzgał
wierzgałabyś
byś wierzgała
wierzgałobyś
byś wierzgało
wierzgalibyście
byście wierzgali
wierzgałybyście
byście wierzgały
3 os. wierzgałby
by wierzgał
wierzgałaby
by wierzgała
wierzgałoby
by wierzgało
wierzgaliby
by wierzgali
wierzgałyby
by wierzgały

bezosobnik: wierzgano by

bezokolicznik: wierzgać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wierzgając

gerundium: wierzganie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wierzganie
wierzgania
D. wierzgania
wierzgań
C. wierzganiu
wierzganiom
B. wierzganie
wierzgania
N. wierzganiem
wierzganiami
Ms. wierzganiu
wierzganiach
W. wierzganie
wierzgania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wierzgający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wierzgający
wierzgający
wierzgający
wierzgające
wierzgająca
D. wierzgającego
wierzgającego
wierzgającego
wierzgającego
wierzgającej
C. wierzgającemu
wierzgającemu
wierzgającemu
wierzgającemu
wierzgającej
B. wierzgającego
wierzgającego
wierzgający
wierzgające
wierzgającą
N. wierzgającym
wierzgającym
wierzgającym
wierzgającym
wierzgającą
Ms. wierzgającym
wierzgającym
wierzgającym
wierzgającym
wierzgającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wierzgający
wierzgający
wierzgające
wierzgające
D. wierzgających
wierzgających
wierzgających
wierzgających
C. wierzgającym
wierzgającym
wierzgającym
wierzgającym
B. wierzgających
wierzgających
wierzgających
wierzgające
N. wierzgającymi
wierzgającymi
wierzgającymi
wierzgającymi
Ms. wierzgających
wierzgających
wierzgających
wierzgających

odpowiednik aspektowy: wierzgnąć

Pochodzenie

psł. *vŕ̥gati 'rzucać, ciskać'

1. o cielęciu

Definicja

podskakiwać, biegnąc, w ten sposób, że unoszą się nad ziemię tylne nogi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:  brykać, fikać

Połączenia

  • byk, koń, zwierzę wierzga
  • próbować, zacząć wierzgać

Cytaty

Koń był łagodny, nie wierzgał i nie kopał, nawet jak się do niego podchodziło od tyłu.

źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

Aby bardziej rozjuszyć zwierzę, strzelano do niego z procy. Skutek był taki, że byk wierzgał.

źródło: NKJP: Katarzyna Bonda: Rozbierałyśmy się na ekranie... zamiast Izy Scorupco i Magdy Mielcarz, Naj, 2003

Patrząc na wierzgającego źrebaka, mówimy z zachwytem: „świetny koń, wspaniała rasa”.

źródło: NKJP: Danuta Popławska: Nakazy – zakazy – kary, Wychowawca, 2003-03

2. nogami

Definicja

pot. 
poruszać szybko nogami w powietrzu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  fikać

Połączenia

  • dziecko wierzga
  • wierzgać nogami, nóżkami
  • wierzgać w powietrzu
  • zacząć wierzgać
  • wierzgać i wrzeszczeć; krzyczeć i wierzgać

Cytaty

[...] niemowlę zbyt krzepko się rozwijało. Energicznie wierzgając nóżkami, płakało lub gaworzyło tak głośno, że słychać było je daleko poza chatą.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Spod kół prysnęły ziarna żwiru i piach. Tak pies wierzga tylnymi łapami, jak się załatwi.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Kto w ogóle wymyśla wzory tych ubranek? Czy ten ktoś kiedykolwiek próbował ubrać wierzgające dziecko, które rzadko kiedy chce zginać nogi [...]?

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + wierzgać +
(CZYM)

3. buntować się

Definicja

pot. 
przeciwstawiać się komuś silniejszemu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  brykać, fikać, podskakiwać

Cytaty

Jeśli Senat jest politycznym odzwierciedleniem Sejmu, to trudno sobie wyobrazić, aby senatorowie wierzgali przeciw swym kolegom z Sejmu.

źródło: NKJP: Jerzy Pałosz: Pozostało z czasu przeszłego, Gazeta Krakowska, 2004-07-10

Państwo - drogi adwersarzu - nie jest od tego, żeby nas zapinać w cugle, byśmy nie wierzgali, a grzecznie chodzili na komendę.

źródło: NKJP: Internet

Naród istnieje dzięki temu, że jednak nieustannie wierzgał. Gdyby nie wierzgał, już by go wcale nie było...

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986

Składnia

bez ograniczeń + wierzgać +
(przeciw KOMU)

Frazeologizmy

ktoś wierzga przeciw/przeciwko ościeniowi
Data ostatniej modyfikacji: 04.06.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj