UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sam II

I III IV

przymiotnik

Chronologizacja

Zob. sam I

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. sam
sam
sam
samo
sama
D. samego
samego
samego
samego
samej
C. samemu
samemu
samemu
samemu
samej
B. samego
samego
sam
samo
samą
N. samym
samym
samym
samym
samą
Ms. samym
samym
samym
samym
samej
W. sam
sam
sam
samo
sama
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. sami
sami
same
same
D. samych
samych
samych
samych
C. samym
samym
samym
samym
B. samych
samych
samych
same
N. samymi
samymi
samymi
samymi
Ms. samych
samych
samych
samych
W. sami
sami
same
same

Pochodzenie

Zob. sam I

1. Został sam.

Definicja

taki, że nie ma nikogo przy nim

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  samojedny

Połączenia

  • całkiem sam, zupełnie sam

Cytaty

Jest smutny, stary i całkiem sam.

źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku,1993

Coś mi się wydaje, że Filip mówił mi kiedyś o tobie - zmyślał, ciesząc się, że studenci zostawili go samego z dziewczyną.

źródło: NKJP: Dariusz Chętkowski z uczniami: Piątek Trzynastego, 2001

Czy nie po to jest się na Ziemi mężczyzną, by samemu rozstrzygać takie sprawy?

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998

2. Sam wróci.

Definicja

taki, że nie trzeba tej osobie pomóc ani jej zachęcać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

Ja nikomu nie kazałem, sami chcieli pomóc.

źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003

- Nie ma podstaw, by przedstawić mu zarzuty. Liczymy, że sam wróci - tłumaczy Kuciński.

źródło: NKJP: Taśma z rozmową Gwiżdża nie była zmontowana, Gazeta Wyborcza, 1996-05-08

Sam wydał diagnozę, sam zdecydował , jak ma ratować życie.

źródło: NKJP: ADO: Historie przez życie pisane, Życie na gorąco nr 37, 1999

Może powinnam dokładniej opisać, z jaką radością mój Były Narzeczony witał narodziny dzieci swoich przyjaciół, kolegów i krewnych (to jakby rodził się nowy promyk słońca), z jakim roztkliwieniem przekazywał zawsze pocałunek w piętę dla każdego kolejnego noworodka? Zresztą sama wiesz, sama pamiętasz. Anioł, nie człowiek!

źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1996

Frazeologizmy

coś mówi samo za siebie
coś rozumie się samo przez się
coś tłumaczy się samo przez się
ktoś jest panem samego siebie
ktoś mówi tym samym językiem
ktoś nadaje na tych samych falach
ktoś odpłaca tą samą monetą komuś
ktoś odpłacił tą samą monetą komuś
ktoś pozostawia kogoś/coś samemu sobie
ktoś zostawia kogoś/coś samemu sobie
ktoś pozostawił kogoś/coś samemu sobie
ktoś zostawił kogoś/coś samemu sobie
ktoś przechodzi samego siebie
ktoś przechodzi sam siebie
ktoś przeszedł samego siebie
ktoś przeszedł sam siebie
ktoś sam jest sobie winien
ktoś siebie samego nie przeskoczy
ktoś sam siebie nie przeskoczy
ktoś siedzi któryś rok w tej samej klasie
ktoś zostaje sam na świecie
ktoś został sam na świecie
rzecz sama w sobie
sam diabeł
sam czort
sam z siebie
samego diabła
samo życie
ulepiony z tej samej gliny
w sam raz I
w sam raz II
zrozumiały sam przez się

Przysłowia

Nie śmiej się dziadku z czyjegoś wypadku. Dziadek się śmiał i to samo miał
Uczył Marcin Marcina, a sam głupi jak świnia
Kto pod kim dołki kopie, (ten) sam w nie wpada
Kto późno przychodzi, (ten) sam sobie szkodzi
Data ostatniej modyfikacji: 28.01.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj