UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dęty

Chronologizacja

1455, SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. dęty
dęty
dęty
dęte
dęta
D. dętego
dętego
dętego
dętego
dętej
C. dętemu
dętemu
dętemu
dętemu
dętej
B. dętego
dętego
dęty
dęte
dętą
N. dętym
dętym
dętym
dętym
dętą
Ms. dętym
dętym
dętym
dętym
dętej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. dęci
dęci
dęte
dęte
D. dętych
dętych
dętych
dętych
C. dętym
dętym
dętym
dętym
B. dętych
dętych
dętych
dęte
N. dętymi
dętymi
dętymi
dętymi
Ms. dętych
dętych
dętych
dętych

Pochodzenie

Zob. dąć

1. balon

Definicja

taki, który jest w środku pusty, wypełniony tylko powietrzem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

  • dęte srebro, złoto

Cytaty

[...] Maurycy wsadzał papierosy do papierośnicy z dętego złota, [...].

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Zespoły na przemian wykonując rzuty starają się trafić w piłkę dętą i przesunąć ją w stronę przeciwnika, poza linię.

źródło: Internet: wesolyprzedszkolak.pl

Powyżej - ale o wiele powyżej! - były srebrne cygarniczki. Długie i cienkie, albo przeciwnie, pękate, z dętego srebra.

źródło: NKJP: Lufki, Dziennik Polski, 2002-09-28

2. kwartet

Definicja

złożony z muzyków grających na instrumentach wydających brzmienie na skutek dęcia lub dmuchania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Połączenia

  • kwartet, kwintet, tercet dęty; grupa, kapela, orkiestra, sekcja dęta

Cytaty

- Najbardziej podobało mi się, że koncert na organach był przeplatany utworami kwartetu dętego.

źródło: NKJP: (ros): Wybiorą króla kurkowego, Dziennik Bałtycki, 2003-08-02

Pełna blasku była rozpoczynająca wieczór uwertura do op. „Euryanthe” Webera, choć brzmienie kwintetu smyczkowego nie było momentami w stanie zrównoważyć bogactwa dźwięku grupy dętej.

źródło: NKJP: Ratusiński i Wojciechowski: Dziennik Polski, 1999-03-24

Kawałek dalej przygrywała standardy amerykańskie dęta kapela.

źródło: NKJP: Katarzyna Żelazek: Niepowtarzalni, Dziennik Bałtycki, 2000-07-12

Pamiętasz, Witek, Dzień Kolejarza w Poznaniu, jak szliśmy przez całe miasto za pochodem? Pamiętasz, jak grali? Dobosze, fanfary, piszczałki, dęte orkiestry, klarnety, ten na przodzie buławą wymachujący.

źródło: NKJP: Edward Stachura: Cała jaskrawość, 2006

Część muzyków siedziała na parterze, a sekcja dęta i chórki na piętrze, a dyrygent miał swoje miejsce na specjalnym ruchomym podeście.

źródło: NKJP: Karol Gilski: Popyt na festiwal, Trybuna Śląska, 2001-06-08

3. człowiek

Definicja

pejorat. 
taki, który jest zbyt pewny siebie i wynosi się nad innych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bufoniasty, dumny, nadęty, pyszny, wyniosły, zarozumialski, zarozumiały
antonimy:  skromny

Połączenia

  • strasznie dęty

Cytaty

Stary miewa genialne pomysły, ale strasznie jest dęty.

źródło: NKJP: Zbigniew Raszewski: Raptularz (1965-67), 1967

To nie masz kota, frajerze dęty!

źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1997

Spod pluskiewek sterczał strzęp papieru. Na pustej desce ktoś nasmarował: Antoś Batura, dęta figura, a pod spodem: Jak nie masz co, to wywieś się sam. - Nieźle... nieźle - mruknął pod nosem nieznajomy. - Widać życie kulturalne kwitnie.

źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1997

4. slogan

Definicja

pejorat. 
pozornie ważny, ale w rzeczywistości nie mający większego znaczenia lub wartości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • dęte problemy

Cytaty

[...] czytelnik musi się męczyć z dętymi dialogami, papierowymi postaciami drugoplanowymi – szczególnie te negatywne są wręcz archetypowe, jak np. butny Arlac – oraz zupełnie sztucznymi relacjami między bohaterami.

źródło: NKJP: Jakub Gałka: Jaki ojciec, taki syn, Esensja, 2008-03

Spróbowała Jane Austen, ale dziewiętnastowieczny język powieści znużył ją, a dęte problemy wiejskich panien ze społeczeństwa klasowego zirytowały. W końcu sięgnęła po współczesny romans przygodowy Barbary Cartland, prezent od psiapsiółki z pracy. I to był strzał w dziesiątkę.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

Dawno już nie było takiego pędu publiczności jak na ten film. A przecież jedyną rzeczą, którą warto w nim zobaczyć, są karkołomne wyczyny pirata szosowego i ładna, goła dziwa na motocyklu. Żeby to pokazać, realizatorzy dorobili dosyć dętą fabułę i jeszcze bardziej dętą ideologię.

źródło: NKJP: Marian Brandys: Dziennik 1972, 1997

Nie, nie ma stosownej reakcji na książkę, w której niepojęte głupstwo miesza się z mądrością, plugastwo z tkliwością, dęty moralizm z poszukiwaniem nadziei, problemy wydumane z autentycznymi.

źródło: NKJP: Przemysław Czapliński: Fikcje nieostateczne, Gazeta Wyborcza, 1997-08-12

Frazeologizmy

instrument dęty
instrument dęty blaszany
instrument dęty drewniany
Data ostatniej modyfikacji: 15.10.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj