UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

akademia

Chronologizacja

1558, SPXVI
W odniesieniu do szkoły filozoficznej Platona od 1535 r.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	akademia	akademie
D.	akademii	akademii	neut
D.	akademii	akademij	char
C.	akademii	akademiom
B.	akademię	akademie
N.	akademią	akademiami
Ms.	akademii	akademiach
W.	akademio	akademie

Pochodzenie

łac. academia

z gr. Akadēmía 'Gaj Akademosa'

1.a placówka nauczania

Definicja

placówka nauczania umożliwiająca zdobycie wyższego wykształcenia w określonej dziedzinie

Noty o użyciu

Używane w nazwach własnych, np. Akademia Świętokrzyska, Akademia Marynarki Wojennej).
D. C. Ms. lp i D. lm wymawiane: [akademji].

Wymowa

[akademja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

uczelnia

Połączenia

europejska, polska; elitarna, prestiżowa akademia; akademia ekonomiczna, medyczna, muzyczna, pedagogiczna, rolnicza, teatralna
akademia sztuk pięknych
akademia w Berlinie, w Bydgoszczy...
politechnika i akademia (medyczna...); instytuty i akademie, szkoły i akademie, uniwersytety i akademie (medyczne...)
docent, doktor, kadra, pracownik, profesor, wykładowca, wykładowczyni; absolwent, absolwentka, doktorant, słuchacz, student, wychowanek; prorektor, rektor, rzecznik, senat; rektorat; instytut, katedra, wydział, zakład; filia; biblioteka, budynek, gmach, laboratorium, mury, pracownia, siedziba; klinika, szpital; dyplom, indeks; założyciel; chór, wydawnictwo akademii
eksperci, fachowcy, naukowcy z akademii
asystent, profesor, wykładowca; student, studentka; malarstwo, pedagogika...; kierunek, wydział; nauka, studia; wykłady, zajęcia na akademii; asystent, profesor, wykładowca; kierunek, wydział; nauka, studia; egzaminy, wykłady, zajęcia; posada, praca, staż, zatrudnienie; koncert, konferencja, spotkanie, wieczór; afera w akademii
akademia powstała; mieści się gdzieś
wybrać; powołać (do życia), utworzyć, założyć; zamknąć akademię;
powołanie, utworzenie akademii; przekształcenie akademii w uniwersytet
relegować kogoś z akademii
pracować, wykładać; studiować !?na akademii; pracować; prowadzić zajęcia, uczyć, wykładać; studiować w akademii;
kształcenie, wychowanie w akademiach

Cytaty

	Piotr Cieślak [...] jest wykładowcą w warszawskiej Akademii Teatralnej. źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Scena, Magazyn Gazety Wyborczej, 1998-1002-1998-10-03
	Nikitin - kapitan atomowych łodzi podwodnych, absolwent elitarnej Akademii Marynarki Wojennej w Petersburgu, zięć wiceadmirała Floty Północnej - sam poprosił o zwolnienie do rezerwy w 1992 roku. źródło: NKJP: Andrzej Łomanowski: Rosja, Gazeta Wyborcza, 1996-12-17
	Dijkstra studiował w akademii oxenfurckiej i choć nie uzyskał tytułu magistra, znał podstawy nadętego uniwersyteckiego żargonu. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia , 2001
	Chodzę po korytarzach. Natykam się na grupę studentów prawa. [...] A w ogóle, czy uzyskał pan zgodę na wejście do akademii? - zaniepokoił się młodzieniec w marynarce w angielską kratę. źródło: NKPJ: Elżbieta Cichocka, Jacek Hugo-Bader: Nacisk, Gazeta Wyborcza, 1992-11-30
	Tutaj ukończył Szkołę Przemysłu Drzewnego, potem studiował !?na akademiach sztuk pięknych w Wiedniu i Krakowie. źródło: NKJP: (PP): Obrazy, koronki i nagietki, Dziennik Polski, 2002-10-31

Składnia

	+	akademia	+	(JAKA)
	+	akademia	+	(CZEGO)

Informacja normatywna

Uznawane za błędne w połączeniu: studiować na akademii.

1.b budynek

Definicja

budynek, w którym mieści się akademia (placówka nauczania)

Noty o użyciu

D. C. Ms. lp i D. lm wymawiane: [akademji].

Wymowa

[akademja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

uczelnia

Połączenia

aula, biblioteka, dziekanat, rektorat, sala, sekretariat; brama, dziedziniec, korytarz akademii
akademia znajduje się gdzieś
być, odbywać się w akademii

Cytaty

	W młodości często chodziłem na skwerek przy akademii muzycznej i słuchałem kakofonii prób na różnych instrumentach, dobiegającej z otwartych okien. źródło: NKJP: Kuba Tatarkiewicz: Felietony (Computerworld), Internet
	Podczas sobotnio-niedzielnej V Małopolskiej Giełdy Agroturystycznej, która odbyła się w Akademii Rolniczej, można było nie tylko skosztować [...] smalcu ze skwarkami i moskoli, ale także różnych serów, twarożków... źródło: NKJP: (M): Tania ucieczka z miasta, Dziennik Polski, 2002-04-22
	Nowością będzie przeniesienie głównego wejścia do Akademii. Obecnie jest od strony Targu Węglowego, a po remoncie będzie od ulicy Tkackiej. źródło: Internet
	Koncert odbędzie się na Dziedzińcu Akademii Rycerskiej. źródło: Internet

Składnia

	+	akademia	+	(JAKA)
	+	akademia	+	(CZEGO)

1.c ludzie

Definicja

ludzie studiujący i pracujący w akademii (placówce naukowej)

Noty o użyciu

D. C. Ms. lp i D. lm wymawiane: [akademji].

Wymowa

[akademja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

uczelnia

Połączenia

cała akademia
środowisko, życie akademii

Cytaty

W czasie koncertu laureatów I Międzynarodowego Konkursu Fletowego jego inicjatorka i przewodnicząca jury, [...] prorektor krakowskiej uczelni, obiecała, że dołoży wszelkich starań, by impreza miała swoją kontynuację, by na stałe wpisała się w życie Akademii.

źródło: NKJP: Anna Woźniakowska: Konfrontacje na flet, Dziennik Polski, 1999-03-10

Krytykowane od lat usytuowanie prawne szpitali klinicznych [...] znajduje teraz rozwiązanie zgodne z oczekiwaniami środowiska akademii medycznych i pracowników szpitali klinicznych.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 04.11.1998

„Carlotta była w naszej pracowni, w całej Akademii zjawiskiem tak uroczym, tak prześlicznym, tak delikatnie odmiennym, że zachwyciła nas wszystkich i związała ze sobą długą i dobrą przyjaźnią” - wspomina Monika Żeromska.

źródło: NKJP: Pakt z życiem, Dziennik Polski, 2001-02-06

Składnia

	+	akademia	+	(JAKA)
	+	akademia	+	(CZEGO)

1.d studia

Definicja

studia w akademii (placówce nauczania)

Noty o użyciu

D. C. Ms. lp i D. lm wymawiane: [akademji].

Wymowa

[akademja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

studia

Połączenia

elitarna, prestiżowa akademia; akademia ekonomiczna, medyczna, muzyczna, pedagogiczna, rolnicza, teatralna
akademia sztuk pięknych
egzamin do akademii
egzamin, kandydat, wstęp na akademię
miejsce na akademii; ktoś po akademii
kończyć, skończyć, ukończyć; opuścić, rzucić akademię
iść, pójść, wstąpić do akademii; odejść z akademii
dostać się, iść, pójść, wstąpić, zapisać się, zdać/zdawać na akademię
być na akademii; być po akademii

Cytaty

	Dziewczyna myśli bardzo poważnie o karierze śpiewaczki. Zamierza zdawać egzamin na Akademię Muzyczną w Warszawie. źródło: NKJP: Ewelina numer jeden!, Dziennik Polski, 2002-03-27
	Zaczynał jako samouk, współpracował z Klubem Pracy Twórczej przy Domu Kultury w Ciechanowie. Uczył się i rozwijał, w końcu zabrał się za studia - ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku. źródło: NKJP: S. Żagiel: Stępkowskiego wizje w kamieniu zaklęte, Tygodnik Ciechanowski , 2006-06-16
	Mimo że kobiety nadal nie miały wstępu na Akademię, liczne pracownie i szkoły malarskie dla pań prowadzone przez profesorów cieszących się powszechnym uznaniem dawały swoim studentkom solidne, fachowe przygotowanie. źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003
	Kilka osób potwierdziło, że dylematy związane z wyborem studiów mają już za sobą, zdecydowali ubiegać się o miejsce w akademiach medycznych. źródło: NKJP: (Kis): Młodzież wybiera, Dziennik Polski, 2001-10-04
	Zafascynowany sportem Tomek, który po maturze w wadowickim liceum zdał na Akademię Wychowania Fizycznego w Poznaniu, a po studiach otrzymał propozycję asystentury, „czuł się jak żółw przewrócony na skorupę”. źródło: NKJP: Piotr Czostkiewicz: Straciłem jeden sezon, Gazeta Wyborcza, 1993-07-22

Składnia

	+	akademia	+	(JAKA)
	+	akademia	+	(CZEGO)

2. kurs

Definicja

typ zorganizowanych, cyklicznych zajęć, przeznaczonych dla szerokiej grupy ludzi zainteresowanych zdobyciem określonej wiedzy lub umiejętności

Noty o użyciu

Używane w nazwach własnych, np. Akademia Karate, Akademia Bezpiecznej Jazdy.
D. C. Ms. lp i D. lm wymawiane: [akademji].

Wymowa

[akademja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata pozaszkolne formy nauczania

Połączenia

letnia, wakacyjna, zimowa; dziecięca, młodzieżowa; mała akademia; akademia dyplomatyczna, plastyczna, szachowa
akademia bezpiecznej jazdy, karate, mangi i anime, tańca
akademia dla kobiet, dla matek
instruktor, kierownik, trener, trenerka; edycja, kursy, zajęcia akademii
zajęcia w akademii
akademia działa, rusza, startuje
otworzyć, stworzyć akademię

Cytaty

	Polski Związek Szachowy stworzył [...] Akademię Szachową, w której wykłady prowadzą najwybitniejsi trenerzy polscy i zagraniczni, ale i ta forma szkolenia nie przyniosła na razie znaczącego przełomu. źródło: NKJP: Stefan Gawlikowski: Szachowe dzieciństwo, Magazyn Gazety Wyborczej 1998-06-19-1998-06-20
	Miejski Ośrodek Kultury w Jarosławiu organizuje dla dzieci i młodzieży cykl imprez. Nie zabraknie projekcji bajek, zajęć tanecznych w ramach Zimowej Akademii Tańca, zajęć plastycznych. źródło: NKJP: Ferie, Dziennik Polski, 2003-01-28
	Wczoraj zajęcia Akademii Misia Ratownika w dwóch szkołach zainaugurowało przedstawienie edukacyjne o bezpieczeństwie na drodze w wykonaniu teatru z Krakowa. źródło: NKJP: Z misiem bezpieczniej, Dziennik Polski, 2002-02-12
	Tym razem ćwiczyli ze sobą trębacze z: Warszawy, Kościerzyny i Drawska Pomorskiego. Głównym celem kolejnej edycji akademii było podniesienie umiejętności w zakresie gry sygnałów myśliwskich we wszystkich klasach. źródło: NKJP: Adam Bloch: Akademia w Śliwicach, Tygodnik Tucholski, 2005
	Na 11 października zaplanowano uroczystą inaugurację Akademii Filmu Francuskiego. Równolegle dla grup językowych będą wyświetlane filmy w ramach Akademii Filmu Angielskiego. źródło: NKJP: Lekcja przed ekranem, Dziennik Polski, 2002-09-02

Składnia

	+	akademia	+	CZEGO
	+	akademia	+	JAKA

3. uczonych

Definicja

instytucja skupiająca cenionych uczonych lub artystów, której celem jest dbanie o rozwój nauki bądź sztuki

Noty o użyciu

Używane w nazwach własnych, np. Polska Akademia Umiejętności, Królewska Szwedzka Akademia Nauk.
D. C. Ms. lp i D. lm wymawiane: [akademji].

Wymowa

[akademja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata organizacje/placówki opiekuńcze i kulturalne

Połączenia

narodowa, państwowa; amerykańska, polska, szwedzka... akademia; akademia filmowa
akademia nauk
członek (korespondent); członkostwo; prezes, prezydium, sekretarz; biblioteka, oddział; posiedzenie; rozprawy; raport; nagrody, werdykt, wyróżnienie akademii
akademia ogłosiła nazwisko laureata, nominacje do Oskara; przyznała Grand Prix, nagrodę, Oskara...
pracować; zasiadać w akademii

Cytaty

	Po pierwszą przełożoną na polski powieść Kerstin Ekman warto sięgnąć już choćby po to, żeby poznać autorkę, która zasiada w Akademii Szwedzkiej, przyznającej literacką Nagrodę Nobla. źródło: NKJP: Dorota Jarecka, Marcin Baczyński, Michał Cichy, Szymon Hoł Piasecki: Książki pod choinkę, Gazeta Wyborcza, 1997-12-02
	Drugą dziedziną działalności Karoliny Lanckorońskiej jest wspieranie finansowe uczonych poprzez przyznawanie stypendiów. Od kilku lat z jej poręki stypendia te przyznaje Polska Akademia Umiejętności. źródło: NKJP: W dobrym towarzystwie, Dziennik Polski - Nauka, 2001-03-01
	Już Nowakowski ułatwiał dostęp do zbiorów uczonym z grona Towarzystwa Naukowego Krakowskiego i Akademii Umiejętności [...]. źródło: NKJP: Udział Biblioteki Branickich z Suchej w powszechnej wystawie krajowej we Lwowie w roku 1894, 2006
	- Jako laureatka Oscara jest Pani członkiem Amerykańskiej Akademii Filmowej, który uczestniczy w głosowaniu na kolejnych kandydatów. źródło: NKJP: Honor i obowiązek, Dziennik Polski, 2001-03-31

Składnia

	+	akademia	+	(CZEGO)
	+	akademia	+	(JAKA)

4. uroczystość

Definicja

uroczyste zgromadzenie grupy ludzi w celu uczczenia ważnej osoby, wydarzenia lub święta

Noty o użyciu

D. C. Ms. lp i D. lm wymawiane: [akademji].

Wymowa

[akademja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata organizacje/placówki opiekuńcze i kulturalne

Połączenia

okolicznościowa, rocznicowa; szkolna; uroczysta akademia; akademia państwowa, pierwszomajowa
akademia z okazji Dnia Dziecka, z okazji jubileuszu kogoś, z okazji Święta Niepodległości
akademia ku czci (marszałka Piłsudskiego, patrona, poety...)
akademia z udziałem młodzieży, prezydenta...
akademia w sali koncertowej, teatralnej, widowiskowej..., w szkole, w teatrze...
akademie i konkursy; uroczystości i akademie
udział w akademii
akademia odbyła się, rozpoczęła się, trwa
organizować, przygotowywać, zorganizować; prowadzić, przeprowadzić akademię
śpiewać, występować na akademiach; uczestniczyć w akademii

Cytaty

	Zespół brał również udział we wszystkich uroczystościach i akademiach szkolnych, środowiskowych, kościelnych, które miały wówczas miejsce w okolicy. źródło: NKJP: Rafał Banaszek: 'Zimorodki' z pustymi kieszeniami, Echo Dnia, 2005-03-18
	Zgodnie z tradycją tej placówki akademię rozpoczęto wprowadzeniem pocztu sztandarowego oraz odegraniem hymnów szkoły i Polski przez Orkiestrę Dętą Zespołu Szkół Żeglugi Śródlądowej. źródło: NKJP: MB: Dzień Niepodległości w żegludze, Nakielski Czas, 2003-11-12
	Podczas akademii wystąpiła grupa uczniów z kółka historycznego, którzy na niedawnym przeglądzie twórczości poświęconej Kościuszce zdobyli wyróżnienie. źródło: NKJP: Ze 130-letnią tradycją, Dziennik Polski, 1999-04-21
	Z powodu służby nie mógł uczestniczyć w akademii, choć jak mi po przyjacielsku wyznał, czekał go tam dyplom honorowy za ofiarną pracę. źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997
	W tym roku Klub Sportowy Podgórze obchodzi jubileusz 90-lecia istnienia. Z tej okazji w miniony piątek odbyła się uroczysta akademia, podczas której najwybitniejsi działacze i sportowcy zostali nagrodzeni za lata pracy. źródło: NKJP: Dostojny jubilat, Dziennik Polski, 2003-11-17

Składnia

akademia

(JAKA)

Data ostatniej modyfikacji: 02.03.2023