Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł
Pochodzenie
Zob. zbrodzień
Wyraz zbrodnia jest najprawdopodobniej wtórny, tj. powstał na bazie st.pol. zbrodzień.
1. kryminalna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | przestępstwo |
Połączenia
- krwawa; pospolita; kryminalna; bolszewicka, hitlerowska, nazistowska, sowiecka, stalinowska; katyńska, wołyńska; komunistyczna; międzynarodowa; bestialska, brutalna, makabryczna, najokrutniejsza, potworna, straszliwa, straszna, wstrząsająca; największa; tajemnicza zbrodnia; liczne; najcięższe; dawne zbrodnie; zbrodnie polityczne; sądowe; masowe
- zbrodnia morderstwa, zabójstwa; gwałtu; szpiegostwa; ludobójstwa; hitleryzmu, holokaustu, nazizmu, stalinizmu; dyktatury; zbrodnie komunistów; funkcjonariuszy; okupanta; PRL; NKWD; stanu wojennego; systemu (hitlerowskiego, komunistycznego, sowieckiego, totalitarnego)
- zbrodnia wobec obywateli (polskich), wobec osób cywilnych, wobec narodu
- zbrodnia przeciwko narodowi (polskiemu), przeciwko obywatelom, przeciwko państwu (polskiemu), przeciwko społeczeństwu; przeciwko pokojowi; przeciwko religii
- zbrodnia z premedytacją, z wyjątkowym okrucieństwem
- zbrodnia w afekcie
- pojęcie; bezmiar, ogrom; badania, dokumentacja; nieprzedawnienie, przedawnienie; historia; rocznica; okrucieństwo; sprawa; dowód, ślad; okoliczności, opis, przebieg; motyw, powód; miejsce, narzędzie, teren; ofiara, sprawca, świadek, wspólnik zbrodni; pasmo; skala zbrodni
- odpowiedzialność; kara; zadośćuczynienie za zbrodnie
- związek; rozrachunek ze zbrodnią
- pamięć; ustawa; sprawa o zbrodniach
- dokonać, dopuścić się zbrodni
- zaplanować; popełnić; wykryć; osądzić, potępić, ścigać; dokumentować; upamiętnić zbrodnię
- dokonanie; ujawnienie; rozliczenie, wyjaśnienie; ukaranie zbrodni
- kierować zbrodnią
- przyznać się; posunąć się, uciekać się; doprowadzić; nakłaniać, namawiać, podżegać do zbrodni
- odpowiadać za zbrodnię
- oskarżony, podejrzany o zbrodnię; poszukiwany; odpowiedzialny, winny, współodpowiedzialny za zbrodnię
- określić, potraktować, zakwalifikować czyn/epizod jako zbrodnię
Cytaty
|
Motyw zbrodni nie jest do końca jasny. źródło: NKJP: Dobił - „by się nie męczyła”, Dziennik Polski, 1998-12-03 |
|
|
Podczas zatrzymania przy Patryku K. znaleziono woreczki z marihuaną i amfetaminą. Narkotyki sprzedawali również osobom nieletnim co stanowi zbrodnię, czyli przestępstwo zagrożone karą w wysokości powyżej trzech lat więzienia. źródło: NKJP: (jak): Dealerzy w potrzasku, Nowiny Raciborskie, 2004-01-20 |
|
|
Sprawa dotyczy zbrodni ludobójstwa dokonanych na terenie Nowosądecczyzny w okresie od sierpnia 1943 do początku 1945 roku [...]. źródło: NKJP: Gestapowcy z Nowego Sącza, Dziennik Polski, 1998-03-06 |
|
|
Mężczyzna zabił swoją żonę, zadając jej kilka ciosów w głowę obuchem siekiery. Kobieta zmarła dzień później w krakowskim szpitalu. Po dokonaniu zbrodni zabójca powiesił się. źródło: NKJP: Zabójstwa rodzinne, Dziennik Polski, 2000-12-11 |
|
|
W Polsce nadal żyją na wolności „twórcy” stanu wojennego, osoby odpowiedzialne za Grudzień '70 i inne zbrodnie PRL. źródło: NKJP: Stanisław Janecki Maciej Łuczak: WYMIAR NIESPRAWIEDLIWOŚCI, Wprost, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zbrodnia |
zbrodnie |
|
| D. | zbrodni |
zbrodni |
|
| C. | zbrodni |
zbrodniom |
|
| B. | zbrodnię |
zbrodnie |
|
| N. | zbrodnią |
zbrodniami |
|
| Ms. | zbrodni |
zbrodniach |
|
| W. | zbrodnio |
zbrodnie |
Składnia
|
+ | zbrodnia | + |
(CZEGO) +
(przeciw/przeciwko KOMU/CZEMU)
|
2. naganność
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | naganność, złoczyn, złoczyństwo |
Cytaty
|
A jednak nie wytrzymałem więcej niż czterdzieści minut. Inni goście byli z kwadrans - ale i tak wydawało mi się, że jest jakąś zbrodnią wyjść tak szybko. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2006 |
|
|
Może być obiad bez drugiego dania, ale obiad bez zupy, zwłaszcza pomidorowej, to nie obiad, to zbrodnia. źródło: NKJP: Skarby narodowe: Zupa pomidorowa, prasa, 2001 |
|
|
Zostać matką w jej wieku to zbrodnia! źródło: NKJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1994 |
|
|
Picie w taki dzień to zbrodnia, mówi Piotr, przeglądając płyty. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002 |
|
|
[...] bo kaleczenie polskiej mowy to zbrodnia. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zbrodnia |
zbrodnie |
|
| D. | zbrodni |
zbrodni |
|
| C. | zbrodni |
zbrodniom |
|
| B. | zbrodnię |
zbrodnie |
|
| N. | zbrodnią |
zbrodniami |
|
| Ms. | zbrodni |
zbrodniach |
|
| W. | zbrodnio |
zbrodnie |