Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *uroditi 'urodzić; wydać plon (obfity)'
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia narodziny i dzieciństwo
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ktoś wydał na świat kogoś, powić, zrodzić |
Połączenia
- kobieta, matka, samica urodziła
- urodzić bliźniaki, chłopca, córkę, dziecko, dziewczynkę, martwe dziecko, potomka, syna, trojaczki; kocięta, szczenięta
- urodzić przed terminem
- urodzić w siódmym (ósmym...) miesiącu, w terminie; w domu, w szpitalu, w wannie
- urodzić z powikłaniami
- urodzić i porzucić, urodzić i wychować
Cytaty
|
Urodziłaś dwoje dzieci, a figurę masz bez zarzutu. źródło: KWSJP: Cindy Crawford, Naj, 2003, nr 31 |
|
|
31-letnia Sycylijka [...] urodziła w ubiegłą środę siłami natury pierwsze z ośmioraczków - dziewczynkę. źródło: KWSJP: (PAP): Walczą o życie, Dziennik Polski, 2000-09-18 |
|
|
[...] do końca życia pozostawała w niełasce i nigdy nie urodziła mężowi syna. Triumfowały nad nią [...] liczne nałożnice, które były szczęśliwymi matkami synów i córek królewskich. źródło: KWSJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963 |
|
|
Kotka urodziła na moich kolanach cztery koty. źródło: KWSJP: Barbara Nawrocka: Gęsty las, 1965 |
|
|
Opowiadała Loli o swoim życiu ze szczegółami. Ile Lola, mieszkająca całe życie we Francji, urodzona po wojnie, mogła z tego zrozumieć? źródło: NKJP: Remigiusz Grzela: Bądź moim Bogiem, 2007 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
urodzę |
urodzimy |
|||
| 2 os. |
urodzisz |
urodzicie |
|||
| 3 os. |
urodzi |
urodzą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
urodziłem +(e)m urodził |
urodziłam +(e)m urodziła |
urodziłom +(e)m urodziło |
urodziliśmy +(e)śmy urodzili |
urodziłyśmy +(e)śmy urodziły |
| 2 os. |
urodziłeś +(e)ś urodził |
urodziłaś +(e)ś urodziła |
urodziłoś +(e)ś urodziło |
urodziliście +(e)ście urodzili |
urodziłyście +(e)ście urodziły |
| 3 os. |
urodził |
urodziła |
urodziło |
urodzili |
urodziły |
bezosobnik: urodzono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
urodźmy uródźmy |
|
| 2 os. |
urodź uródź |
urodźcie uródźcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
urodziłbym bym urodził |
urodziłabym bym urodziła |
urodziłobym bym urodziło |
urodzilibyśmy byśmy urodzili |
urodziłybyśmy byśmy urodziły |
| 2 os. |
urodziłbyś byś urodził |
urodziłabyś byś urodziła |
urodziłobyś byś urodziło |
urodzilibyście byście urodzili |
urodziłybyście byście urodziły |
| 3 os. |
urodziłby by urodził |
urodziłaby by urodziła |
urodziłoby by urodziło |
urodziliby by urodzili |
urodziłyby by urodziły |
bezosobnik: urodzono by
bezokolicznik: urodzić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
urodziwszy
gerundium: urodzenie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | urodzenie |
urodzenia |
| D. | urodzenia |
urodzeń |
| C. | urodzeniu |
urodzeniom |
| B. | urodzenie |
urodzenia |
| N. | urodzeniem |
urodzeniami |
| Ms. | urodzeniu |
urodzeniach |
| W. | urodzenie |
urodzenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: urodzony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | urodzony |
urodzony |
urodzony |
urodzone |
urodzona |
| D. | urodzonego |
urodzonego |
urodzonego |
urodzonego |
urodzonej |
| C. | urodzonemu |
urodzonemu |
urodzonemu |
urodzonemu |
urodzonej |
| B. | urodzonego |
urodzonego |
urodzony |
urodzone |
urodzoną |
| N. | urodzonym |
urodzonym |
urodzonym |
urodzonym |
urodzoną |
| Ms. | urodzonym |
urodzonym |
urodzonym |
urodzonym |
urodzonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | urodzeni |
urodzeni |
urodzone |
urodzone |
| D. | urodzonych |
urodzonych |
urodzonych |
urodzonych |
| C. | urodzonym |
urodzonym |
urodzonym |
urodzonym |
| B. | urodzonych |
urodzonych |
urodzonych |
urodzone |
| N. | urodzonymi |
urodzonymi |
urodzonymi |
urodzonymi |
| Ms. | urodzonych |
urodzonych |
urodzonych |
urodzonych |
odpowiednik aspektowy: rodzić
Składnia
| Rz żywotny | + | urodzić | + |
KOGO/CO
|