UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tłamsić

Chronologizacja

1875, O. Kolberg: Lud. Jego zwyczaje, sposób zycia, mowa..., t. 8, Krakowskie, books.google.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. tłamszę
tłamsimy
2 os. tłamsisz
tłamsicie
3 os. tłamsi
tłamszą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. tłamsiłem
+(e)m tłamsił
tłamsiłam
+(e)m tłamsiła
tłamsiłom
+(e)m tłamsiło
tłamsiliśmy
+(e)śmy tłamsili
tłamsiłyśmy
+(e)śmy tłamsiły
2 os. tłamsiłeś
+(e)ś tłamsił
tłamsiłaś
+(e)ś tłamsiła
tłamsiłoś
+(e)ś tłamsiło
tłamsiliście
+(e)ście tłamsili
tłamsiłyście
+(e)ście tłamsiły
3 os. tłamsił
tłamsiła
tłamsiło
tłamsili
tłamsiły

bezosobnik: tłamszono

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę tłamsił
będę tłamsić
będę tłamsiła
będę tłamsić
będę tłamsiło
będę tłamsić
będziemy tłamsili
będziemy tłamsić
będziemy tłamsiły
będziemy tłamsić
2 os. będziesz tłamsił
będziesz tłamsić
będziesz tłamsiła
będziesz tłamsić
będziesz tłamsiło
będziesz tłamsić
będziecie tłamsili
będziecie tłamsić
będziecie tłamsiły
będziecie tłamsić
3 os. będzie tłamsił
będzie tłamsić
będzie tłamsiła
będzie tłamsić
będzie tłamsiło
będzie tłamsić
będą tłamsili
będą tłamsić
będą tłamsiły
będą tłamsić

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. tłamśmy
2 os. tłamś
tłamście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. tłamsiłbym
bym tłamsił
tłamsiłabym
bym tłamsiła
tłamsiłobym
bym tłamsiło
tłamsilibyśmy
byśmy tłamsili
tłamsiłybyśmy
byśmy tłamsiły
2 os. tłamsiłbyś
byś tłamsił
tłamsiłabyś
byś tłamsiła
tłamsiłobyś
byś tłamsiło
tłamsilibyście
byście tłamsili
tłamsiłybyście
byście tłamsiły
3 os. tłamsiłby
by tłamsił
tłamsiłaby
by tłamsiła
tłamsiłoby
by tłamsiło
tłamsiliby
by tłamsili
tłamsiłyby
by tłamsiły

bezosobnik: tłamszono by

bezokolicznik: tłamsić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tłamsząc

gerundium: tłamszenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tłamszenie
tłamszenia
D. tłamszenia
tłamszeń
C. tłamszeniu
tłamszeniom
B. tłamszenie
tłamszenia
N. tłamszeniem
tłamszeniami
Ms. tłamszeniu
tłamszeniach
W. tłamszenie
tłamszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tłamszący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. tłamszący
tłamszący
tłamszący
tłamszące
tłamsząca
D. tłamszącego
tłamszącego
tłamszącego
tłamszącego
tłamszącej
C. tłamszącemu
tłamszącemu
tłamszącemu
tłamszącemu
tłamszącej
B. tłamszącego
tłamszącego
tłamszący
tłamszące
tłamszącą
N. tłamszącym
tłamszącym
tłamszącym
tłamszącym
tłamszącą
Ms. tłamszącym
tłamszącym
tłamszącym
tłamszącym
tłamszącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. tłamszący
tłamszący
tłamszące
tłamszące
D. tłamszących
tłamszących
tłamszących
tłamszących
C. tłamszącym
tłamszącym
tłamszącym
tłamszącym
B. tłamszących
tłamszących
tłamszących
tłamszące
N. tłamszącymi
tłamszącymi
tłamszącymi
tłamszącymi
Ms. tłamszących
tłamszących
tłamszących
tłamszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: tłamszony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. tłamszony
tłamszony
tłamszony
tłamszone
tłamszona
D. tłamszonego
tłamszonego
tłamszonego
tłamszonego
tłamszonej
C. tłamszonemu
tłamszonemu
tłamszonemu
tłamszonemu
tłamszonej
B. tłamszonego
tłamszonego
tłamszony
tłamszone
tłamszoną
N. tłamszonym
tłamszonym
tłamszonym
tłamszonym
tłamszoną
Ms. tłamszonym
tłamszonym
tłamszonym
tłamszonym
tłamszonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. tłamszeni
tłamszeni
tłamszone
tłamszone
D. tłamszonych
tłamszonych
tłamszonych
tłamszonych
C. tłamszonym
tłamszonym
tłamszonym
tłamszonym
B. tłamszonych
tłamszonych
tłamszonych
tłamszone
N. tłamszonymi
tłamszonymi
tłamszonymi
tłamszonymi
Ms. tłamszonych
tłamszonych
tłamszonych
tłamszonych

Pochodzenie

Czasownik intensywny z przyr. -s- zapewne pochodzenia dźwiękonaśladowczego, forma bez przyr. -s- w języku polskim niepoświadczona (Bor.)

1. czapkę

Definicja

ściskając ręką coś miękkiego, powodować, że powierzchnia tego staje się nierówna

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  gnieść, miąć

Cytaty

Grozili, że rozstrzelają wszystkich, bo takie mają rozkazy - wspomina Jachita, tłamsząc chusteczkę w rękach.

źródło: NKJP: Andrzej Zaucha: Kronika śmierci, Polityka, 2000-03-18

Na cmentarzu stał z boku, tłamsząc czapkę w dłoniach i miał w sobie tyle smutku, jakby z całego tłumu on jeden - wyśmiewany przez wszystkich głupek bez piątej klepki - rozumiał, co się stało.

źródło: NKJP: Maciej Siembieda: Lele, Dziennik Bałtycki, 2003-03-29

Miała głos żywcem ze studni, z kosmosu i zamazaną posturę. Zgarbiona przy oknie na tle stadionu, na tle katowickiego Spodka, tłamsiła wilgotną chusteczkę.

źródło: Internet: mordarski.blog.onet.pl

Składnia

bez ograniczeń + tłamsić +
CO + (w CZYM)

2. kogoś psychicznie

Definicja

ograniczać komuś prawidłowy rozwój lub swobodę działania przez narzucanie mu swojej woli

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

Przebaczam moim rodzicom, że mnie tłamsili (starali się przeforsować swoją wolę, wywierali presję, straszyli, pokazywali swoją przewagę...). Nie muszę już ulegać... Mam dużą siłę przebicia i mogę z niej korzystać.

źródło: NKJP: Katarzyna Ostrowska: Jak osiągnąć sukces w świecie ducha i materii, 2001

Olga od dziesięciu lat siedzi w domu. Jest chora, ale tak naprawdę nie wiadomo na co. Poza tym nie jest specjalnie szczęśliwa. Matka ją tłamsi, siostra jest alkoholiczką, a facet, który do niej przychodzi, potrafi ją tylko zgwałcić.

źródło: NKJP: Magda Huzarska-Szumiec: Uciekam na ranczo w górach, Nasze Miasto Kraków, 2003-09-11

Eleonora była wyjątkowo nieśmiała, zakompleksiona z powodu niedostatków urody. Była natomiast osobą bardzo poważną, oczytaną, inteligentną, ale ciągle tłamszona przez teściową, która starała się Franklinowi i Eleonorze narzucać swój styl życia,

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999

Dziecko asertywne łatwiej uniknie jakiejś niezręcznej czy groźnej sytuacji, niż dziecko wiecznie tłamszone, rozstawiane po kątach, takie, które się tylko zmusza do wszystkiego i z którym nikt się nie liczy.

źródło: NKJP: Internet

Żona nieustannie go nękała, tłamsiła, zawsze stawiała na swoim, a on jej ulegał, nigdy nie mógł podejmować decyzji, jedynie dostosowywał się do niej.

źródło: Internet: https://m.deon.pl/inteligentne-zycie

Składnia

bez ograniczeń + tłamsić +
KOGO

3. protesty

Definicja

tłumiąc jakieś zjawiska, działalność lub zachowania, nie dopuszczać do ich rozwoju

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dusić, tłumić

Cytaty

Dopiero w 1959 r., kiedy Tybetańczycy powstali, by zrzucić chińską władzę, bez ograniczeń zaczęło się zaprowadzanie komunistycznych porządków, masowe prześladowania, burzenie klasztorów, tłamszenie religii itd.

źródło: NKJP: Dawid Juraszek: 58 lat w Tybecie, Dziennik Polski, 2008-12-12

Szkoła była dla niego pierwszym elementem opresyjnego systemu tłamszącego wolność jednostki.

źródło: NKJP: Paweł Gzyl: Na zawsze w podziemiu, Dziennik Polski, 2008-04-05

Krytykanci nie stawiają oporu w sposób twórczy; po prostu tłamszą pomysły, entuzjazm i marzenia innych, wskazując na wszystkie negatywne możliwości (...)

źródło: Internet: google. books: Lois P. Frankel,Carol Frohlinger: Grzeczne dziewczynki nie dostają tego, czego chcą.

Składnia

bez ograniczeń + tłamsić +
CO

4. uczucia

Definicja

powstrzymywać się od uzewnętrznienia lub rozwoju swoich uczuć, emocji, potrzeb lub cech psychicznych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dusić, tłumić

Cytaty

Badania potwierdzają, że mężczyźni, którzy nie są zbyt skorzy do płaczu, tłamszą jednocześnie w sobie wszystkie negatywne emocje, narażając się tym samym na częstsze infekcje oraz inne choroby.

źródło: NKJP: (kz): Płacz oczyszcza duszę, Dziennik Łódzki, 2005-12-24

On mi nigdy nic nie mówił. Tłamsił w sobie wszystko, co go męczyło, i robił awantury o jakieś drobiazgi...

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Siostra Komandosa, 1997

Może przez to właśnie masz te kłopoty zdrowotne, że tak w sobie wszystko tłamsisz i nie wyrzucasz na zewnątrz?

źródło: NKJP: Krzysztof Kolberger: Przypadek nie-przypadek, 2007

Wydaję mi się jednak, że gdybyśmy się nie kłócili, to byśmy się nie kochali. Zamykanie się w sobie, tłamszenie żalu czy pretensji niczemu dobremu nie służy.

źródło: NKJP: Maja Grohman: Teraz z głową w chmurach, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2004-07-09

Występując z zespołem O.N.A Agnieszka tłamsiła drzemiącą w niej kobiecość.

źródło: Internet: www.fakt.pl/kobieta/plotki/kompleksy-polskich-gwiazd

Składnia

bez ograniczeń + tłamsić +
CO + (w KIM)

5. rywali na boisku

Definicja

sport.  pot. 
w trakcie rozgrywek sportowych ograniczać możliwości przeciwnika

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Cytaty

Początek meczu należał zdecydowanie do gospodarzy, którzy na swoim specyficznym boisku zwykle tłamszą przeciwnika.

źródło: NKJP: Klasa B Kraków, Dziennik Polski, 2003-03-31

Dominowali w środkowej strefie boiska, tłamsili wieliczan na polu karnym, dlatego Sotnicki ciągle musiał być w pogotowiu.

źródło: NKJP: (FIL): Tylko i aż punkt, Dziennik Polski, 2008-10-20

Wisła tłamsiła, gniotła, walczyła do ostatniej minuty i w heroiczny sposób wyszarpała zwycięstwo w spotkaniu z Piastem Gliwice.

źródło: Internet: www.wisla.krakow.pl

Składnia

bez ograniczeń + tłamsić +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 29.12.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj