UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

naruszyć

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. ruszyć

1. złamać

Definicja

nie zastosować się do jakichś norm lub ustaleń

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

naruszyć dyscyplinę, interes, konstytucję, normy, obowiązek, ordynację (wyborczą), prawo, procedury, przepisy, umowę, ustawę, warunki (licencji, umowy,...), zakaz, zasadę
naruszyć ewidentnie, (nie)umyślnie, rażąco, świadomie

Cytaty

Naruszył obowiązki pracownicze oraz przepisy kodeksu drogowego.

źródło: NKJP: Adrian Karpeta, Salamon Iza: Szofer musi być trzeźwy, Dziennik Zachodni, 2004-03-24

Pod przykrywką wolności religijnej naruszono rezolucję ONZ [...].

źródło: NKJP: Libia narusza zakaz lotów, Gazeta Wyborcza, 1997-05-12

Jak widać, jedna klauzula może naruszyć treść kilku przepisów [...].

źródło: NKJP: Ewa Gryglewska radca prawny: Interpretacje nie zawsze trafne, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2008-02-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naruszę	naruszymy
2 os.	naruszysz	naruszycie
3 os.	naruszy	naruszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszyłem +(e)m naruszył	naruszyłam +(e)m naruszyła	naruszyłom +(e)m naruszyło	naruszyliśmy +(e)śmy naruszyli	naruszyłyśmy +(e)śmy naruszyły
2 os.	naruszyłeś +(e)ś naruszył	naruszyłaś +(e)ś naruszyła	naruszyłoś +(e)ś naruszyło	naruszyliście +(e)ście naruszyli	naruszyłyście +(e)ście naruszyły
3 os.	naruszył	naruszyła	naruszyło	naruszyli	naruszyły

bezosobnik: naruszono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		naruszmy
2 os.	narusz	naruszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszyłbym bym naruszył	naruszyłabym bym naruszyła	naruszyłobym bym naruszyło	naruszylibyśmy byśmy naruszyli	naruszyłybyśmy byśmy naruszyły
2 os.	naruszyłbyś byś naruszył	naruszyłabyś byś naruszyła	naruszyłobyś byś naruszyło	naruszylibyście byście naruszyli	naruszyłybyście byście naruszyły
3 os.	naruszyłby by naruszył	naruszyłaby by naruszyła	naruszyłoby by naruszyło	naruszyliby by naruszyli	naruszyłyby by naruszyły

bezosobnik: naruszono by

bezokolicznik: naruszyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: naruszywszy

gerundium: naruszenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	naruszenie	naruszenia
D.	naruszenia	naruszeń
C.	naruszeniu	naruszeniom
B.	naruszenie	naruszenia
N.	naruszeniem	naruszeniami
Ms.	naruszeniu	naruszeniach
W.	naruszenie	naruszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: naruszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszony	naruszony	naruszony	naruszone	naruszona
D.	naruszonego	naruszonego	naruszonego	naruszonego	naruszonej
C.	naruszonemu	naruszonemu	naruszonemu	naruszonemu	naruszonej
B.	naruszonego	naruszonego	naruszony	naruszone	naruszoną
N.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszoną
Ms.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszeni	naruszeni	naruszone	naruszone
D.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszonych
C.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym
B.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszone
N.	naruszonymi	naruszonymi	naruszonymi	naruszonymi
Ms.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszonych

odpowiednik aspektowy: naruszać

Składnia

naruszyć

2. zakłócić

Definicja

burząc istniejący stan, wprowadzić zmianę na gorsze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zakłócić

Połączenia

naruszyć bezpieczeństwo, dobre imię, godność, porządek, równowagę, spokój, zaufanie

Cytaty

Nade wszystko czuł, iż jeśli ogłosi swą teorię, to naruszy ład wiktoriańskiej Anglii, stabilność tego świata [...].

źródło: NKJP:Andrzej Szczeklik: Kore: o chorych, chorobach i poszukiwaniu duszy medycyny, 2007

Chłopaka miano nastraszyć i poturbować[...]– aby jego ojciec zaprzestał działalności, która może naruszyć bezpieczeństwo państwa.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Uwikłanie, 2007

Wtedy ów jegomość urządził wściekłą awanturę, że naruszono kolejność numerów.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Miejsce dla kpiarza : satyry i humoreski, 1966

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naruszę	naruszymy
2 os.	naruszysz	naruszycie
3 os.	naruszy	naruszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszyłem +(e)m naruszył	naruszyłam +(e)m naruszyła	naruszyłom +(e)m naruszyło	naruszyliśmy +(e)śmy naruszyli	naruszyłyśmy +(e)śmy naruszyły
2 os.	naruszyłeś +(e)ś naruszył	naruszyłaś +(e)ś naruszyła	naruszyłoś +(e)ś naruszyło	naruszyliście +(e)ście naruszyli	naruszyłyście +(e)ście naruszyły
3 os.	naruszył	naruszyła	naruszyło	naruszyli	naruszyły

bezosobnik: naruszono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		naruszmy
2 os.	narusz	naruszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszyłbym bym naruszył	naruszyłabym bym naruszyła	naruszyłobym bym naruszyło	naruszylibyśmy byśmy naruszyli	naruszyłybyśmy byśmy naruszyły
2 os.	naruszyłbyś byś naruszył	naruszyłabyś byś naruszyła	naruszyłobyś byś naruszyło	naruszylibyście byście naruszyli	naruszyłybyście byście naruszyły
3 os.	naruszyłby by naruszył	naruszyłaby by naruszyła	naruszyłoby by naruszyło	naruszyliby by naruszyli	naruszyłyby by naruszyły

bezosobnik: naruszono by

bezokolicznik: naruszyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: naruszywszy

gerundium: naruszenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	naruszenie	naruszenia
D.	naruszenia	naruszeń
C.	naruszeniu	naruszeniom
B.	naruszenie	naruszenia
N.	naruszeniem	naruszeniami
Ms.	naruszeniu	naruszeniach
W.	naruszenie	naruszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: naruszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszony	naruszony	naruszony	naruszone	naruszona
D.	naruszonego	naruszonego	naruszonego	naruszonego	naruszonej
C.	naruszonemu	naruszonemu	naruszonemu	naruszonemu	naruszonej
B.	naruszonego	naruszonego	naruszony	naruszone	naruszoną
N.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszoną
Ms.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszeni	naruszeni	naruszone	naruszone
D.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszonych
C.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym
B.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszone
N.	naruszonymi	naruszonymi	naruszonymi	naruszonymi
Ms.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszonych

odpowiednik aspektowy: naruszać

Składnia

naruszyć

Odesłania

Zob. też:

zwichnąć

3. uszkodzić

Definicja

uszkodzić

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

naruszyć konstrukcję, korzenie
lekko, mocno, poważnie, trochę naruszyć

Cytaty

	Spaskudzili wszystko co się dało spaskudzić, najgorsze, że naruszyli więźbę dachową. źródło: NKJP: W.Hagedorny: Polska przeciwko Zdziarskim, Zdziarscy przeciwko Polsce, Tygodnik Ciechanowski, 2004-01-18
	Potknąwszy się na pozostawionym na chodniku kręgu betonowym rozciął siebie wargę, naruszył zęby [...]. źródło: NKJP: Cezary Szilas: Pamiętam, że leciałem w dół, Mazowieckie To i Owo, 2006-08-20
	Ale zabieg naruszył trochę gardło i Julie utraciła część swych możliwości wokalnych. źródło: NKJP: Tomasz Sas: Dźwięk brylantu Cudowne dziecko Dźwięk muzyki Kobieta Różowej Pantery, Express Ilustrowany, 2001-08-03
	Most kolejowy - żadnych ofiar, zablokowany na tydzień, konstrukcja naruszona. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004
	Żadne ze zgłoszeń nie dotyczyło natomiast naruszenia linii energetycznej dokonanego przez spadające drzewo [...]. źródło: NKJP: Łukasz Zep, Piotr Paterski: Gwałtowne wichury przeszły przez powiat , Tygodnik Tucholski, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naruszę	naruszymy
2 os.	naruszysz	naruszycie
3 os.	naruszy	naruszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszyłem +(e)m naruszył	naruszyłam +(e)m naruszyła	naruszyłom +(e)m naruszyło	naruszyliśmy +(e)śmy naruszyli	naruszyłyśmy +(e)śmy naruszyły
2 os.	naruszyłeś +(e)ś naruszył	naruszyłaś +(e)ś naruszyła	naruszyłoś +(e)ś naruszyło	naruszyliście +(e)ście naruszyli	naruszyłyście +(e)ście naruszyły
3 os.	naruszył	naruszyła	naruszyło	naruszyli	naruszyły

bezosobnik: naruszono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		naruszmy
2 os.	narusz	naruszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszyłbym bym naruszył	naruszyłabym bym naruszyła	naruszyłobym bym naruszyło	naruszylibyśmy byśmy naruszyli	naruszyłybyśmy byśmy naruszyły
2 os.	naruszyłbyś byś naruszył	naruszyłabyś byś naruszyła	naruszyłobyś byś naruszyło	naruszylibyście byście naruszyli	naruszyłybyście byście naruszyły
3 os.	naruszyłby by naruszył	naruszyłaby by naruszyła	naruszyłoby by naruszyło	naruszyliby by naruszyli	naruszyłyby by naruszyły

bezosobnik: naruszono by

bezokolicznik: naruszyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: naruszywszy

gerundium: naruszenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	naruszenie	naruszenia
D.	naruszenia	naruszeń
C.	naruszeniu	naruszeniom
B.	naruszenie	naruszenia
N.	naruszeniem	naruszeniami
Ms.	naruszeniu	naruszeniach
W.	naruszenie	naruszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: naruszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszony	naruszony	naruszony	naruszone	naruszona
D.	naruszonego	naruszonego	naruszonego	naruszonego	naruszonej
C.	naruszonemu	naruszonemu	naruszonemu	naruszonemu	naruszonej
B.	naruszonego	naruszonego	naruszony	naruszone	naruszoną
N.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszoną
Ms.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszeni	naruszeni	naruszone	naruszone
D.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszonych
C.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym
B.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszone
N.	naruszonymi	naruszonymi	naruszonymi	naruszonymi
Ms.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszonych

odpowiednik aspektowy: naruszać

Składnia

naruszyć

4. przekroczyć

Definicja

przekroczyć nielegalnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny typy terytoriów, podział administracyjny

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe

Połączenia

naruszyć granice, przestrzeń powietrzną

Cytaty

„Beemka” naruszyła podwójną linię ciągłą i złamała zakaz wjazdu.

źródło: NKJP: (ZOE): Uciekał przez pół miasta, Gazeta Wrocławska, 2002-08-12

Do pięciu lat więzienia grozi trzem stałym pracownikom biura ORT w Mińsku, zatrzymanym pod zarzutem naruszenia granicy państwowej z Litwą [...].

źródło: NKJP: Cezary Goliński: BIAŁORUŚ. Polowanie na rosyjskich dziennikarzy, Gazeta Wyborcza, 1997-08-20

[...] mężczyzna wystartował z przygranicznych Szylerzowic na lotni napędzanej silnikiem i podczas lotu naruszył przestrzeń powietrzną Polski.

źródło: NKJP: (Adk): Tragiczny lot , Nowiny Raciborskie, 2007-07-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naruszę	naruszymy
2 os.	naruszysz	naruszycie
3 os.	naruszy	naruszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszyłem +(e)m naruszył	naruszyłam +(e)m naruszyła	naruszyłom +(e)m naruszyło	naruszyliśmy +(e)śmy naruszyli	naruszyłyśmy +(e)śmy naruszyły
2 os.	naruszyłeś +(e)ś naruszył	naruszyłaś +(e)ś naruszyła	naruszyłoś +(e)ś naruszyło	naruszyliście +(e)ście naruszyli	naruszyłyście +(e)ście naruszyły
3 os.	naruszył	naruszyła	naruszyło	naruszyli	naruszyły

bezosobnik: naruszono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		naruszmy
2 os.	narusz	naruszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszyłbym bym naruszył	naruszyłabym bym naruszyła	naruszyłobym bym naruszyło	naruszylibyśmy byśmy naruszyli	naruszyłybyśmy byśmy naruszyły
2 os.	naruszyłbyś byś naruszył	naruszyłabyś byś naruszyła	naruszyłobyś byś naruszyło	naruszylibyście byście naruszyli	naruszyłybyście byście naruszyły
3 os.	naruszyłby by naruszył	naruszyłaby by naruszyła	naruszyłoby by naruszyło	naruszyliby by naruszyli	naruszyłyby by naruszyły

bezosobnik: naruszono by

bezokolicznik: naruszyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: naruszywszy

gerundium: naruszenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	naruszenie	naruszenia
D.	naruszenia	naruszeń
C.	naruszeniu	naruszeniom
B.	naruszenie	naruszenia
N.	naruszeniem	naruszeniami
Ms.	naruszeniu	naruszeniach
W.	naruszenie	naruszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: naruszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszony	naruszony	naruszony	naruszone	naruszona
D.	naruszonego	naruszonego	naruszonego	naruszonego	naruszonej
C.	naruszonemu	naruszonemu	naruszonemu	naruszonemu	naruszonej
B.	naruszonego	naruszonego	naruszony	naruszone	naruszoną
N.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszoną
Ms.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszeni	naruszeni	naruszone	naruszone
D.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszonych
C.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym
B.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszone
N.	naruszonymi	naruszonymi	naruszonymi	naruszonymi
Ms.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszonych

odpowiednik aspektowy: naruszać

Składnia

naruszyć

5. napocząć

Definicja

wziąć po raz pierwszy trochę z jakiejś całości

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Połączenia

naruszyć oszczędności, rezerwę, zapasy

Cytaty

[...] nie naruszyliśmy żadnych funduszy finansowanych przez Urząd Gminy [...].

źródło: NKJP: Rodzice z Dębowa: Szukanie oszczędności - kosztem dzieci, Nakielski Czas, 2002-01-16

Poważnie naruszone są już zapasy wojenne środków bojowych i materiałowych (części zamiennych, paliw, mundurów itp).

źródło: NKJP: Płk Paweł2 Nowak: Tatusiu, co to było wojsko?, Gazeta Wyborcza, 1996-11-27

Schował więc, jak inni, prawie nie naruszoną porcję za tunikę [...].

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa , 1951

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naruszę	naruszymy
2 os.	naruszysz	naruszycie
3 os.	naruszy	naruszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszyłem +(e)m naruszył	naruszyłam +(e)m naruszyła	naruszyłom +(e)m naruszyło	naruszyliśmy +(e)śmy naruszyli	naruszyłyśmy +(e)śmy naruszyły
2 os.	naruszyłeś +(e)ś naruszył	naruszyłaś +(e)ś naruszyła	naruszyłoś +(e)ś naruszyło	naruszyliście +(e)ście naruszyli	naruszyłyście +(e)ście naruszyły
3 os.	naruszył	naruszyła	naruszyło	naruszyli	naruszyły

bezosobnik: naruszono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		naruszmy
2 os.	narusz	naruszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszyłbym bym naruszył	naruszyłabym bym naruszyła	naruszyłobym bym naruszyło	naruszylibyśmy byśmy naruszyli	naruszyłybyśmy byśmy naruszyły
2 os.	naruszyłbyś byś naruszył	naruszyłabyś byś naruszyła	naruszyłobyś byś naruszyło	naruszylibyście byście naruszyli	naruszyłybyście byście naruszyły
3 os.	naruszyłby by naruszył	naruszyłaby by naruszyła	naruszyłoby by naruszyło	naruszyliby by naruszyli	naruszyłyby by naruszyły

bezosobnik: naruszono by

bezokolicznik: naruszyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: naruszywszy

gerundium: naruszenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	naruszenie	naruszenia
D.	naruszenia	naruszeń
C.	naruszeniu	naruszeniom
B.	naruszenie	naruszenia
N.	naruszeniem	naruszeniami
Ms.	naruszeniu	naruszeniach
W.	naruszenie	naruszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: naruszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszony	naruszony	naruszony	naruszone	naruszona
D.	naruszonego	naruszonego	naruszonego	naruszonego	naruszonej
C.	naruszonemu	naruszonemu	naruszonemu	naruszonemu	naruszonej
B.	naruszonego	naruszonego	naruszony	naruszone	naruszoną
N.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszoną
Ms.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszeni	naruszeni	naruszone	naruszone
D.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszonych
C.	naruszonym	naruszonym	naruszonym	naruszonym
B.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszone
N.	naruszonymi	naruszonymi	naruszonymi	naruszonymi
Ms.	naruszonych	naruszonych	naruszonych	naruszonych

odpowiednik aspektowy: naruszać

Składnia

Rz_osobowy

naruszyć

Frazeologizmy

ktoś/coś naruszył/naruszyło tajemnicę

Data ostatniej modyfikacji: 04.09.2013