UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ogrzać

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. grzać

Definicja

grzejąc, sprawić, że coś stało się cieplejsze lub że komuś albo gdzieś zrobiło się cieplej

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozgrzać
antonimy:  ochłodzić, ostudzić, oziębić

Połączenia

  • kominek, piec ogrzał; kotłownia ogrzała; słońce ogrzało kogoś/coś
  • ogrzać budynek, dom, halę, kompleks czegoś, miasto, mieszkanie, namiot, obiekt, pawilon, pomieszczenie, pokój, salę, szkołę, zakład; powietrze, wodę; talerz, półmisek; ileś metrów kwadratowych powierzchni, wnętrze czegoś; ciało, dłonie, palce, ręce, stopy, twarz; skostniałe członki
  • ogrzać ciepłem Ziemi/z ziemi, grzejnikiem, lampą, piecem, świecą, termoforem; dłońmi, swoim ciałem; zimą
  • ogrzać do iluś stopni, do jakiejś temperatury, do wrzenia
  • ogrzać na maszynce elektrycznej
  • ogrzać nad piecykiem
  • ogrzać o ileś stopni
  • ogrzać w dłoni, w garnku; w porze jesiennej, w zimie
  • ogrzać dobrze, doskonale, dostatecznie, lekko, niedostatecznie; szybko, trochę
  • chcieć ogrzać
  • ogrzać i oczyścić, ogrzać i utrzymać temperaturę; osuszyć i ogrzać, wysuszyć i ogrzać, oświetlić i ogrzać

Cytaty

Saunę można ogrzać piecem elektrycznym lub na drewno.

źródło: Internet

Odpowiednio dobrany kominek może ogrzać budynek o kubaturze do 400 metrów sześciennych.

źródło: NKJP: Zdobią wnętrze - Dom, Dziennik Polski, 2003-03-19

Ja siedzę cały dzień w lokalu dobrze ogrzanym, ale Basia przechodzi męczarnie.

źródło: KWSJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem, 1957

- Chłodno tu trochę, ogrzej mnie.

źródło: KWSJP: Wiesław Jażdżyński: Świętokrzyski polonez, 1983

Przyjął z rąk Ewy herbatę i splótł palce na szklance, jak gdyby chciał ogrzać dłonie.

źródło: KWSJP: Aleksander Minkowski: Czterdziestu na górze, 1961

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ogrzeję
ogrzejemy
2 os. ogrzejesz
ogrzejecie
3 os. ogrzeje
ogrzeją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ogrzałem
+(e)m ogrzał
ogrzałam
+(e)m ogrzała
ogrzałom
+(e)m ogrzało
ogrzaliśmy
ogrzeliśmy
+(e)śmy ogrzali
+(e)śmy ogrzeli
ogrzałyśmy
+(e)śmy ogrzały
2 os. ogrzałeś
+(e)ś ogrzał
ogrzałaś
+(e)ś ogrzała
ogrzałoś
+(e)ś ogrzało
ogrzaliście
ogrzeliście
+(e)ście ogrzali
+(e)ście ogrzeli
ogrzałyście
+(e)ście ogrzały
3 os. ogrzał
ogrzała
ogrzało
ogrzali
ogrzeli
ogrzały

bezosobnik: ogrzano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ogrzejmy
2 os. ogrzej
ogrzejcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ogrzałbym
bym ogrzał
ogrzałabym
bym ogrzała
ogrzałobym
bym ogrzało
ogrzalibyśmy
ogrzelibyśmy
byśmy ogrzali
byśmy ogrzeli
ogrzałybyśmy
byśmy ogrzały
2 os. ogrzałbyś
byś ogrzał
ogrzałabyś
byś ogrzała
ogrzałobyś
byś ogrzało
ogrzalibyście
ogrzelibyście
byście ogrzali
byście ogrzeli
ogrzałybyście
byście ogrzały
3 os. ogrzałby
by ogrzał
ogrzałaby
by ogrzała
ogrzałoby
by ogrzało
ogrzaliby
ogrzeliby
by ogrzali
by ogrzeli
ogrzałyby
by ogrzały

bezosobnik: ogrzano by

bezokolicznik: ogrzać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ogrzawszy

gerundium: ogrzanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ogrzanie
ogrzania
D. ogrzania
ogrzań
C. ogrzaniu
ogrzaniom
B. ogrzanie
ogrzania
N. ogrzaniem
ogrzaniami
Ms. ogrzaniu
ogrzaniach
W. ogrzanie
ogrzania

imiesłów przymiotnikowy bierny: ogrzany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ogrzany
ogrzany
ogrzany
ogrzane
ogrzana
D. ogrzanego
ogrzanego
ogrzanego
ogrzanego
ogrzanej
C. ogrzanemu
ogrzanemu
ogrzanemu
ogrzanemu
ogrzanej
B. ogrzanego
ogrzanego
ogrzany
ogrzane
ogrzaną
N. ogrzanym
ogrzanym
ogrzanym
ogrzanym
ogrzaną
Ms. ogrzanym
ogrzanym
ogrzanym
ogrzanym
ogrzanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ogrzani
ogrzani
ogrzane
ogrzane
D. ogrzanych
ogrzanych
ogrzanych
ogrzanych
C. ogrzanym
ogrzanym
ogrzanym
ogrzanym
B. ogrzanych
ogrzanych
ogrzanych
ogrzane
N. ogrzanymi
ogrzanymi
ogrzanymi
ogrzanymi
Ms. ogrzanych
ogrzanych
ogrzanych
ogrzanych

odpowiedniki aspektowe: ogrzewać , grzać

Składnia

bez ograniczeń + ogrzać +
KOGO/CO + (CZYM)

Frazeologizmy

ktoś ogrzał kości
ktoś ogrzał stare kości
ktoś ogrzał gnaty
Data ostatniej modyfikacji: 19.07.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj