UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

bryknąć

Chronologizacja

1669, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. brykać

1. o koniu

Definicja

nagłym ruchem unieść w górę tylne nogi i zad

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wierzgnąć

Cytaty

Ogier, choć z początku boczył się nieco na wampira i jego ziołowy zapach, przyzwyczaił się szybko i nie sprawiał więcej kłopotów niż idąca obok niego Płotka, która ukąszona przez gza, potrafiła tęgo bryknąć.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

Srokacz bryknął, zarżał, zadowolony z siebie, po czym lekkim kłusikiem pobiegł po grobli w kierunku obu wędrowców.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. bryknę
brykniemy
2 os. brykniesz
brykniecie
3 os. bryknie
brykną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. bryknąłem
+(e)m bryknął
bryknęłam
+(e)m bryknęła
bryknęłom
+(e)m bryknęło
bryknęliśmy
+(e)śmy bryknęli
bryknęłyśmy
+(e)śmy bryknęły
2 os. bryknąłeś
+(e)ś bryknął
bryknęłaś
+(e)ś bryknęła
bryknęłoś
+(e)ś bryknęło
bryknęliście
+(e)ście bryknęli
bryknęłyście
+(e)ście bryknęły
3 os. bryknął
bryknęła
bryknęło
bryknęli
bryknęły

bezosobnik: bryknięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. bryknijmy
2 os. bryknij
bryknijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. bryknąłbym
bym bryknął
bryknęłabym
bym bryknęła
bryknęłobym
bym bryknęło
bryknęlibyśmy
byśmy bryknęli
bryknęłybyśmy
byśmy bryknęły
2 os. bryknąłbyś
byś bryknął
bryknęłabyś
byś bryknęła
bryknęłobyś
byś bryknęło
bryknęlibyście
byście bryknęli
bryknęłybyście
byście bryknęły
3 os. bryknąłby
by bryknął
bryknęłaby
by bryknęła
bryknęłoby
by bryknęło
bryknęliby
by bryknęli
bryknęłyby
by bryknęły

bezosobnik: bryknięto by

bezokolicznik: bryknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: bryknąwszy

gerundium: bryknięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. bryknięcie
bryknięcia
D. bryknięcia
bryknięć
C. bryknięciu
bryknięciom
B. bryknięcie
bryknięcia
N. bryknięciem
bryknięciami
Ms. bryknięciu
bryknięciach
W. bryknięcie
bryknięcia

odpowiednik aspektowy: brykać

2. do sklepu

Definicja

pot. 
jadąc lub idąc, skierować się do jakiegoś miejsca w jakimś celu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

[...] możesz wsiąść na rower i bryknąć do Kampinosu z mapą pod pachą.

źródło: NKJP: Internet

Choć w dzieciństwie nie myślał, że będzie nauczycielem, całe zawodowe życie poświęcił tej profesji. Zaczynał od wiejskiej szkoły w Szczytnikach, potem na pół roku bryknął do szkoły w Trzebini [...].

źródło: NKJP: Waldemar Bałda: Życie z nut, Dziennik Polski, 2006-01-28

Michaś właśnie usnął, ale ja za chwilkę muszę bryknąć po Amelkę do szkoły.

źródło: Internet: babyboom.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. bryknę
brykniemy
2 os. brykniesz
brykniecie
3 os. bryknie
brykną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. bryknąłem
+(e)m bryknął
bryknęłam
+(e)m bryknęła
bryknęłom
+(e)m bryknęło
bryknęliśmy
+(e)śmy bryknęli
bryknęłyśmy
+(e)śmy bryknęły
2 os. bryknąłeś
+(e)ś bryknął
bryknęłaś
+(e)ś bryknęła
bryknęłoś
+(e)ś bryknęło
bryknęliście
+(e)ście bryknęli
bryknęłyście
+(e)ście bryknęły
3 os. bryknął
bryknęła
bryknęło
bryknęli
bryknęły

bezosobnik: bryknięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. bryknijmy
2 os. bryknij
bryknijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. bryknąłbym
bym bryknął
bryknęłabym
bym bryknęła
bryknęłobym
bym bryknęło
bryknęlibyśmy
byśmy bryknęli
bryknęłybyśmy
byśmy bryknęły
2 os. bryknąłbyś
byś bryknął
bryknęłabyś
byś bryknęła
bryknęłobyś
byś bryknęło
bryknęlibyście
byście bryknęli
bryknęłybyście
byście bryknęły
3 os. bryknąłby
by bryknął
bryknęłaby
by bryknęła
bryknęłoby
by bryknęło
bryknęliby
by bryknęli
bryknęłyby
by bryknęły

bezosobnik: bryknięto by

bezokolicznik: bryknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: bryknąwszy

gerundium: bryknięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. bryknięcie
bryknięcia
D. bryknięcia
bryknięć
C. bryknięciu
bryknięciom
B. bryknięcie
bryknięcia
N. bryknięciem
bryknięciami
Ms. bryknięciu
bryknięciach
W. bryknięcie
bryknięcia

Składnia

bez ograniczeń + bryknąć +
DOKĄD

3. uciec

Definicja

pot. 
uciec skądś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dmuchnąć, ktoś dał drapaka, ktoś dał dyla, ktoś dał nogę, prysnąć, uciec, zwiać
hiperonimy:  oddalić się

Cytaty

Próbował jednego razu z pracy bryknąć, do lasu, do swoich dotrzeć, ale go złapali, do jeszcze cięższej harówki za karę przenieśli.

źródło: NKJP: Daniel Weimer: Sandecja trzyma mnie przy życiu, Dziennik Polski, 2008-04-19

Nie trzeba być jakimś demonem intelektu, ażeby wyciągnąć wnioski o nieczystych zamiarach kierowcy, skoro bryknął z miejsca zdarzenia i nie zgłasza się w celu złożenia wyjaśnień.

źródło: Internet: krosno24.pl

[...] właściwie to mi go żal, bryknął z kraju w 1968 i tęsknota go zżera, a boi się wrócić.

źródło: NKJP: Internet

Sam [...] huk u wielu strajkujących górników wywołał niesamowite przerażenie.
- W taką grę to my się bawić nie będziemy! - powiedziało kilkunastu, czy może nawet kilkudziesięciu, facetów i bryknęło z obłędem w oczach przez płot do domów.

źródło: NKJP: Jarosław Józef Szczepański: Górnik polski, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. bryknę
brykniemy
2 os. brykniesz
brykniecie
3 os. bryknie
brykną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. bryknąłem
+(e)m bryknął
bryknęłam
+(e)m bryknęła
bryknęłom
+(e)m bryknęło
bryknęliśmy
+(e)śmy bryknęli
bryknęłyśmy
+(e)śmy bryknęły
2 os. bryknąłeś
+(e)ś bryknął
bryknęłaś
+(e)ś bryknęła
bryknęłoś
+(e)ś bryknęło
bryknęliście
+(e)ście bryknęli
bryknęłyście
+(e)ście bryknęły
3 os. bryknął
bryknęła
bryknęło
bryknęli
bryknęły

bezosobnik: bryknięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. bryknijmy
2 os. bryknij
bryknijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. bryknąłbym
bym bryknął
bryknęłabym
bym bryknęła
bryknęłobym
bym bryknęło
bryknęlibyśmy
byśmy bryknęli
bryknęłybyśmy
byśmy bryknęły
2 os. bryknąłbyś
byś bryknął
bryknęłabyś
byś bryknęła
bryknęłobyś
byś bryknęło
bryknęlibyście
byście bryknęli
bryknęłybyście
byście bryknęły
3 os. bryknąłby
by bryknął
bryknęłaby
by bryknęła
bryknęłoby
by bryknęło
bryknęliby
by bryknęli
bryknęłyby
by bryknęły

bezosobnik: bryknięto by

bezokolicznik: bryknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: bryknąwszy

gerundium: bryknięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. bryknięcie
bryknięcia
D. bryknięcia
bryknięć
C. bryknięciu
bryknięciom
B. bryknięcie
bryknięcia
N. bryknięciem
bryknięciami
Ms. bryknięciu
bryknięciach
W. bryknięcie
bryknięcia

odpowiednik aspektowy: brykać

Składnia

bez ograniczeń + bryknąć +
(SKĄD) + (DOKĄD)
Data ostatniej modyfikacji: 02.06.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj