UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zagrzać

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zagrzeję
zagrzejemy
2 os. zagrzejesz
zagrzejecie
3 os. zagrzeje
zagrzeją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zagrzałem
+(e)m zagrzał
zagrzałam
+(e)m zagrzała
zagrzałom
+(e)m zagrzało
zagrzaliśmy
zagrzeliśmy
+(e)śmy zagrzali
+(e)śmy zagrzeli
zagrzałyśmy
+(e)śmy zagrzały
2 os. zagrzałeś
+(e)ś zagrzał
zagrzałaś
+(e)ś zagrzała
zagrzałoś
+(e)ś zagrzało
zagrzaliście
zagrzeliście
+(e)ście zagrzali
+(e)ście zagrzeli
zagrzałyście
+(e)ście zagrzały
3 os. zagrzał
zagrzała
zagrzało
zagrzali
zagrzeli
zagrzały

bezosobnik: zagrzano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zagrzejmy
2 os. zagrzej
zagrzejcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zagrzałbym
bym zagrzał
zagrzałabym
bym zagrzała
zagrzałobym
bym zagrzało
zagrzalibyśmy
zagrzelibyśmy
byśmy zagrzali
byśmy zagrzeli
zagrzałybyśmy
byśmy zagrzały
2 os. zagrzałbyś
byś zagrzał
zagrzałabyś
byś zagrzała
zagrzałobyś
byś zagrzało
zagrzalibyście
zagrzelibyście
byście zagrzali
byście zagrzeli
zagrzałybyście
byście zagrzały
3 os. zagrzałby
by zagrzał
zagrzałaby
by zagrzała
zagrzałoby
by zagrzało
zagrzaliby
zagrzeliby
by zagrzali
by zagrzeli
zagrzałyby
by zagrzały

bezosobnik: zagrzano by

bezokolicznik: zagrzać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zagrzawszy

gerundium: zagrzanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zagrzanie
zagrzania
D. zagrzania
zagrzań
C. zagrzaniu
zagrzaniom
B. zagrzanie
zagrzania
N. zagrzaniem
zagrzaniami
Ms. zagrzaniu
zagrzaniach
W. zagrzanie
zagrzania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zagrzany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zagrzany
zagrzany
zagrzany
zagrzane
zagrzana
D. zagrzanego
zagrzanego
zagrzanego
zagrzanego
zagrzanej
C. zagrzanemu
zagrzanemu
zagrzanemu
zagrzanemu
zagrzanej
B. zagrzanego
zagrzanego
zagrzany
zagrzane
zagrzaną
N. zagrzanym
zagrzanym
zagrzanym
zagrzanym
zagrzaną
Ms. zagrzanym
zagrzanym
zagrzanym
zagrzanym
zagrzanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zagrzani
zagrzani
zagrzane
zagrzane
D. zagrzanych
zagrzanych
zagrzanych
zagrzanych
C. zagrzanym
zagrzanym
zagrzanym
zagrzanym
B. zagrzanych
zagrzanych
zagrzanych
zagrzane
N. zagrzanymi
zagrzanymi
zagrzanymi
zagrzanymi
Ms. zagrzanych
zagrzanych
zagrzanych
zagrzanych

Pochodzenie

Zob. grzać

1. wodę

Definicja

grzejąc, sprawić, że coś stało się cieplejsze lub że komuś albo gdzieś zrobiło się cieplej

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nagrzać, ogrzać, podgrzać, rozgrzać
antonimy:  schłodzić

Połączenia

  • zagrzać czekolady, herbaty, mleka, piwa, wina
  • zagrzać herbatę, mleko, wodę, zupę; parówki; kolację; plecy
  • zagrzać na gazie, na kuchni, na maszynce, na prymusie
  • zagrzać coś w garnku; w zupie

Cytaty

W kuchni masz kolację, tylko sobie zagrzej mleko.

źródło: KWJP: Jerzy Krasicki: Po prostu młodzi, 1970

Gdy matka zagrzała wodę w saganie i nastawiła kapustę, przyszła Najdzina.

źródło: KWSJP: Elżbieta Niedźwiadek: Słuchajcie, państwo, sygnałów dnia, 1985

Na spirytusowym prymusie, który stał u niego w pracowni, zagrzał herbaty i częstował Janusza, który upadał ze znużenia.

źródło: KWJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962

- Siadaj, zagrzałam ci zupę - powiedziała Marta i postawiła przed dziewczyną parujący talerz.

źródło: KWSJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Mały przekroczył moje ciało i dorzucił do pieca. Obróciłem się na bok, żeby zagrzać plecy.

źródło: KWJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1955

Składnia

Rzosobowy + zagrzać +
CO/CZEGO

2. do działania

Definicja

zachęcić do zwiększonej aktywności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zdopingować
hiperonimy:  zachęcić

Połączenia

  • zagrzać wojsko
  • zagrzać słowami manifestu
  • zagrzać do boju, do walki; do uczestnictwa w czymś

Cytaty

- Górski był skromny, potrafił rozładować napięcia w drużynie, zagrzać do walki.

źródło: NKJP: Gabriel Waliszko: Kazimierz Górski (1921-2006+), 2006, prasa

Gdy trzeba pomóc - pomaga, gdy wysłuchać - wysłucha, zagrzać do działania - zagrzewa. Słucha uważnie i to zawsze z tą niewymuszoną serdecznością i elegancją.

źródło: NKJP: Dziennik Zachodni, 2010-04-10

Istotnie, 6000 słabo uzbrojonych powstańców ruszyło do walki nocą z 22 na 23 stycznia roku 1863, zagrzanych słowami manifestu Rządu Narodowego, który ułożyła poetka Maria Ilnicka.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002

Składnia

bez ograniczeń + zagrzać +
KOGO + do CZEGO + (CZYM)

Frazeologizmy

ktoś nie zagrzał miejsca gdzieś
Data ostatniej modyfikacji: 11.06.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj