UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

czasownik przechodni

rzadziej czasownik tranzytywny

Odmiana

typ frazy: fraza rzeczownikowa

m3, odmienny: czasownik, przechodni

Pochodzenie

Kalka łac. terminu gramatycznego verbum transitīvum.

Definicja

jęz. 
czasownik, który może występować w stronie biernej

Warianty

  • rzadziej czasownik tranzytywny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:  czasownik nieprzechodni

Cytaty

[...] ograniczenia w tworzeniu imiesłowów przymiotnikowych mają związek zarówno z aspektem [...], jak i z pewną składniową własnością czasownika: imiesłów bierny możliwy jest tylko dla czasowników przechodnich : (ktoś) czyta (coś) i - czytany, (Ktoś) idzie - brak *idziony [...]

źródło: NKJP: Alicja Nagórko, Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

Jako podstawę moich dalszych rozważań przyjmuję definicję czasowników przechodnich podaną przez J. Tokarskiego, traktując jako przechodnie tylko te czasowniki, od których można utworzyć formy strony biernej, wszelkie zaś inne czasowniki zaliczając do nieprzechodnich.

źródło: Danuta Wesołowska: Przechodniość i nieprzechodniość tego samego czasownika w zależności od znaczenia, Język Polski R. 41 (1961), s. 23

W polszczyźnie współczesnej prefiks o-//ob- informuje o dookolnym charakterze czynności, a czasowniki tranzytywne, w których ten przedrostek występuje, konotuje dopełnienie, np. otoczyć dom i okolicznik perlatywny, oprowadzić wycieczkę ulicami miasta

źródło: NKJP: Maria Witkowska-Gutkowska: Staropolskie prefiksalne dublety czasownikowe i ich współczesne odpowiedniki, 1999

Data ostatniej modyfikacji: 19.02.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj