Chronologizacja
Pochodzenie
Połączenie niechaj i partykuły -że; zob. niechaj
1. Niechajże pan usiądzie
Definicja
Noty o użyciu
komentarz przyzdaniowy
Kategoria znaczeniowa
wykładnik rozkazu
Pragmatyka
służy do tworzenia rozkazów, próśb; w wypadku podmiotu w pierwszej osobie liczby pojedynczej służy do wyrażenia woli nadawcy, aby coś zrobić
Cytaty
|
Wielokrotnie powtarzają się słowa Chrystusa: „Jeśli kto chce iść za mną, niechajże samego siebie się zaprze, a weźmie krzyż swój i naśladuje mnie” (Mt. 16, 24). źródło: NKJP: Zofia Mitosek (red.): Mimesis w literaturze, kulturze i sztuce, 1992 |
|
|
- Aby więc wilk był syty, a owca cała - kontynuował spokojnie cyrulik - niechajże pani Milva sama wsiądzie na karosza i dokona koniecznego jakoby objazdu nekropolii. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001 |
|
|
Niechajże sobie na świecie panuje nierówność, jaka tylko chce. źródło: Internet |
|
|
Niechajże Bóg wynagrodzi ją stokrotnie za to serce anielskie, jakim nas darzy! źródło: NKJP: Hanna Kostyrko (zebr): Klechdy domowe, 1995 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
podklasa: operator zdaniowy
Składnia
| niechajże _ | |||
|
ograniczenia zakresu użycia:
nie: Cz. cz. przysz.
|
|||
| szyk: stały: antepozycja | |||
2. Niechajże los będzie dla ciebie łaskawy
Definicja
Noty o użyciu
komentarz przyzdaniowy
Kategoria znaczeniowa
wykładnik życzenia
Pragmatyka
służy do wyrażania życzenia, a także gróźb i ostrzeżeń
Cytaty
|
Niechajże ta tradycja będzie dobrą wróżbą dla czynności Uniwersytetu [...]. źródło: Internet |
|
|
Niechajże ten najwznioślejszy pierwiastek nauki Chrystusowej opromieni życie moje i tych, którzy ze mną współżyją, pracują i idą przez życie pod sztandarem Jezusa Chrystusa. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
podklasa: operator zdaniowy
Składnia
| Niechajże _ Zd. z Cz. cz. przysz., bezosob. |
||
| szyk: stały: antepozycja |
3. Niechajże zachorują, a wszyscy zaczną panikować
Definicja
Noty o użyciu
komentarz do całych struktur tematyczno-rematycznych
Kategoria znaczeniowa
wykładnik warunku
Cytaty
|
Niechajże sobie trochę krwi utoczą, to może nadto gorących ochłodzić. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: niewłaściwy
Składnia
| niech _: Zd.Podrz., _: Zd.Nadrz. Zd.Nadrz.: Cz. cz. przysz. Zd.Podrz.: Cz. cz. przysz., cz. teraź. |
||
| korelat: fakultatywny: to | ||
| szyk: stały: antepozycja względem Zd.Podrz. wraz ze Zd.Podrz. zajmuje stałą antepozycję względem Zd.Nadrz. |