UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ochłodnąć

Chronologizacja

1534, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ochłodnę
 ochłodniemy
2 os. ochłodniesz
 ochłodniecie
3 os. ochłodnie
 ochłodną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ochłodłem
+(e)m ochłódł
 ochłodłam
+(e)m ochłodła
 ochłodłom
+(e)m ochłodło
 ochłodliśmy
+(e)śmy ochłodli
 ochłodłyśmy
+(e)śmy ochłodły
2 os. ochłodłeś
+(e)ś ochłódł
 ochłodłaś
+(e)ś ochłodła
 ochłodłoś
+(e)ś ochłodło
 ochłodliście
+(e)ście ochłodli
 ochłodłyście
+(e)ście ochłodły
3 os. ochłódł
 ochłodła
 ochłodło
 ochłodli
 ochłodły

bezosobnik: ochłodnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ochłodnijmy
2 os. ochłodnij
 ochłodnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ochłódłbym
bym ochłódł
 ochłodłabym
bym ochłodła
 ochłodłobym
bym ochłodło
 ochłodlibyśmy
byśmy ochłodli
 ochłodłybyśmy
byśmy ochłodły
2 os. ochłódłbyś
byś ochłódł
 ochłodłabyś
byś ochłodła
 ochłodłobyś
byś ochłodło
 ochłodlibyście
byście ochłodli
 ochłodłybyście
byście ochłodły
3 os. ochłódłby
by ochłódł
 ochłodłaby
by ochłodła
 ochłodłoby
by ochłodło
 ochłodliby
by ochłodli
 ochłodłyby
by ochłodły

bezosobnik: ochłodnięto by

bezokolicznik: ochłodnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ochłódłszy

gerundium: ochłodnięcie

odpowiednik aspektowy: chłodnąć

Pochodzenie

Zob. chłodzić

1. woda

Definicja

stać się zimniejszym niż wcześniej lub całkiem zimnym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ochłodnieć, ostudzić się, ostygnąć
antonimy:  nagrzać się

Cytaty

Jak głosi oryginalny przepis, kiedy kołoc jest piękny, złoty i lekki, jest upieczony, na chwilę powinien ochłodnąć i można go krajać i jeść na sucho albo posmarować świeżym masłem.

źródło: NKJP: Jerzy Gawroński: Tradycja i natura, Gazeta Krakowska, 2004-01-02

Truskawki umyj bardzo dokładnie. Usuń szypułki. Wszystkie składniki zmiksuj. Odstaw na pół godziny do lodówki, aby deser zdążył ochłodnąć.

źródło: Internet: oradcasmaku.pl

Zatrzymuję się na poboczu, by silnik ochłodnął.

źródło: Internet: forum.motocyklistow.pl

2. dzień

Definicja

stać się takim, który odznacza się temperaturą powietrza niższą od normalnej, ale nie bardzo niską

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda warunki atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ochłodnieć, oziębić się

Cytaty

Wieczorem, gdy powietrze ochłodło, zbierały się gromadki, witali znajomi, bratali ci, co dawniej się nie znali, ochoczo i wesoło gwarzono i podśpiewywano.

źródło: Internet: literaturka.cba.pl

Wieczorem, jak ochłodnie, poćwiczymy sobie trochę [...].

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Wiatr i pył, 2008

U mnie dziś chłodniej, wieczorem troszkę popadało, ochłodło, teraz też wielkiego upału nie ma, orzeźwiający wiaterek wieje sobie.

źródło: Internet: przyslijprzepis.pl

Składnia

Ø + ochłodnąć + bez ograniczeń

3.a człowiek

Definicja

przestać pewne uczucia intensywnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ochłodnieć, ostygnąć, wystudzić się, wystygnąć

Cytaty

A później, gdy z mej biegłości zacząłem robić użytek, to znaczy, gdy zbyt gorliwie pracowałem na lekcjach, wtrącając się co chwila z jakimiś uwagami i brylując wymową, jeszcze bardziej ochłodła wobec mojej osoby.

źródło: NKJP: Antoni Libera: Madame, 1998

Piękną matkę, zakochaną w ojcu, dobrze pamiętał. „Ubóstwiała” (jej ulubione słowo) męża i synka. Lecz przy całej swej, niedojrzałej jeszcze, wrażliwości dziecięcej zauważył, że „ubóstwiała” ich w Rosji, a ochłodła szybko po przyjeździe do Polski.

źródło: NKJP: Gustaw Herling-Grudziński: Biała noc miłości - opowieść teatralna, 2004

[...] widząc syna w tłumie manifestującej młodzieży szkolnej, włączyła się pod wpływem jakiegoś impulsu, pozwoliła unieść euforii i zaczęła wykrzykiwać najbardziej światoburcze hasła, a nawet ciskać kamieniami w stronę policji. Potem ochłodła, co prawda, ale jest to dowodem, jak wbrew własnym poglądom można ulec łatwo nastrojowi na ulicy.

źródło: NKJP: Andrzej Kuśniewicz: Trzecie królestwo, Miesięcznik Literacki, 3, 1970

Nie dlatego musieli się rozstać, że jedno z nich ochłodło w swoich uczuciach.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991

3.b uśmiech

Definicja

stać się takim, który świadczy, że ktoś przestaje odczuwać intensywne uczucia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ochłodnieć, wystudzić się, wystygnąć

Cytaty

Tak, ostatnio nieco ochłodło me podejście do niej po serii kłótni, zresztą jej również.

źródło: Internet: kryzys.org

4. kontakty

Definicja

stać się mniej przyjaznym i serdecznym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ochłodnieć, oziębić się

Połączenia

  • stosunki ochłodły

Cytaty

Chociaż po ostatnim zjeździe ziemiańskim stosunki nasze nieco ochłodły, skorzystałem z tego zaproszenia, aby wybadać stanowisko endeków [...].

źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Requiem dla ziemiaństwa, 2005

Od czasu spadku stosunki z ciotką Miłką wyraźnie ochłodły.

źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Prowincja, 2002

5. uczucia

Definicja

stać się mniej intensywnym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ochłodnieć, oziębić się

Cytaty

Miłość do Poznania mu raptownie ochłodła, odechciało mu się uszczęśliwiania na siłę i siadł na rynku koło ratusza.

źródło: NKJP: BALTAZAR: Razem, czyli osobno, Gazeta Poznańska, 2006-07-01

Zubożenie rodziny pogłębiające się wskutek spadku zainteresowania dla utworów Mozarta mogło też przyczynić się do tego, że wcześniej niezbyt gorące uczucie żony jeszcze bardziej ochłodło.

źródło: Norbert Elias: Mozart. Portret geniusza, 2006 (ksiazki.wp.pl)

[...] rada królewska wymogła na władcy obietnicę, że odeśle Czeszkę do Pragi. Przystał na to bez specjalnego oporu, ponieważ afekty jego mocno ochłodły, kiedy przekonał się, iż Krystyna jest łysa i nosi perukę.

źródło: NKJP: Internet

Chciałbym jeszcze powiedzieć, dlaczego moje uczucia do Ruisdaela ochłodły.

źródło: NKJP: Zbigniew Herbert: Delta, Kultura, 5/500, 1989
Data ostatniej modyfikacji: 27.03.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN