UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

średnica

Chronologizacja

XVII-XVIII w., Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Od: średni (zob.) z przyrostkiem -ica.

1.a odcinek

Definicja

mat. 
odcinek, który łączy dwa punkty okręgu, krawędzi koła lub kuli i przechodzi przez ich środek

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  cięciwa

Połączenia

  • średnica koła, okręgu

Cytaty

Zeskoczyli na tory razem z przyniesionym drutem. Na szynie położyli go symetrycznie, tak, aby koła przecięły zwój dwukrotnie wzdłuż jego średnicy.

źródło: NKJP: Adam Wiśniewski-Snerg: Dzikus, 1998

[...] wykreślamy pionową oś l stożka, a na elipsie będącej perspektywą podstawy stożka wykreślamy jedną ze średnic sprzężonych 34 o kierunku prostopadłym do płaszczyzny tłowej [...]

źródło: NKJP: Zbigniew Brzosko: Wykreślna restytucja perspektywy, 1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. średnica
średnice
D. średnicy
średnic
C. średnicy
średnicom
B. średnicę
średnice
N. średnicą
średnicami
Ms. średnicy
średnicach
W. średnico
średnice

Składnia

bez ograniczeń + średnica +
CZEGO

1.b długość odcinka

Definicja

mat. 
długość odcinka przechodzącego przez środek okręgu stanowiącego przekrój czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miary przestrzeni

Połączenia

  • mała, duża; kilkucentymetrowa, dwumetrowa... średnica; średnica nominalna, zewnętrzna
  • średnica dziesięciu, dwudziestu... milimetrów, centymetrów, metrów
  • wymiary średnicy
  • drut, kabel, opona, rura o jakiejś średnicy
  • mierzyć, zmierzyć; podać średnicę czegoś

Cytaty

Kobieta z Mysłowic i mężczyzna z Tarnowskich Gór zostali skrępowani i przywiązani do krzeseł takim samym kablem elektrycznym o średnicy trzech milimetrów.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

W górnej części firanki krew tworzyła okrąg o średnicy około czterech centymetrów. Było to w miejscu, gdzie przykryta tiulem postać mogła mieć usta.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Kolejną poważną barierą okazała się różnica systemów miar. Choćby sama instalacja elektryczna. Jeśli przyjąć radzieckie normy dla średnic przewodów elektrycznych, to czy nie zmieni to ciężaru i właściwości przewodzących?

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. średnica
średnice
D. średnicy
średnic
C. średnicy
średnicom
B. średnicę
średnice
N. średnicą
średnicami
Ms. średnicy
średnicach
W. średnico
średnice

2. w mieście

Definicja

pot. 
linia lub trasa średnicowa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka miasto

Relacje znaczeniowe

synonimy:  średnicówka

Połączenia

  • warszawska średnica; średnica drogowa,kolejowa

Cytaty

4 lutego 2014: EP07-1051, jadąc na czele pociągu IC, przejeżdża po torach dalekobieżnych warszawskiej średnicy, kierując się w stronę stacji Warszawa Centralna.

źródło: Internet: lokomotywownia.blogspot.com

Na starej średnicy drogowej powinien docelowo zostać tylko tramwaj - oczywiście na nowym torowisku - i lekki ruch lokalny

źródło: Internet: forum.gazeta.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. średnica
średnice
D. średnicy
średnic
C. średnicy
średnicom
B. średnicę
średnice
N. średnicą
średnicami
Ms. średnicy
średnicach
W. średnico
średnice

3. wśród zwierząt

Definicja

zootechn. 
okazy jakiejś grupy organizmów, mające średnie rozmiary

Noty o użyciu

Używane głownie w stosunku do ryb.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Cytaty

Mniejsze osobniki okonia wchodzą głównie w skład średnicy, a częściowo też drobnicy.

źródło: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 1956 (books.google.pl)

Złowiono ogółem 6776,30 kg ryb o następującym składzie gatunkowym: drobnica (95% drobnej płoci) – 72,5%, średnica 10,8%, szczupak 10,1% [...]

źródło: Polskie Archiwum Hydrobiologiczne, 1958

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. średnica
średnice
D. średnicy
średnic
C. średnicy
średnicom
B. średnicę
średnice
N. średnicą
średnicami
Ms. średnicy
średnicach
W. średnico
średnice

Inne uwagi

Zwykle lp

4. w akustyce

Definicja

muz.  pot. 
dźwięki o średniej wysokości i częstotliwości

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

  • góra, średnica i dół

Cytaty

1) Bas - na początku nieco zbyt dominujący, [...]
2) Tzw. średnica - zjawiskowa, lekko ocieplona, wokale są przepiękne, a gitary elektryczne soczyste.
3) Wysokie tony - początkowo lekko wycofane, lepsze po wygrzaniu, a po wyłączeniu kontroli tonów b. dobre.

źródło: Internet: ceneo.pl/17509960

Żuchwa powinna być lekko cofnięta w stosunku do górnej szczęki. Trzeba też pamiętać, żeby na wysokich i niskich dźwiękach szerzej otwierać usta niż na dźwiękach w średnicy.

źródło: Internet: completevocal.institute/kompletna-technika-wokalna

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. średnica
średnice
D. średnicy
średnic
C. średnicy
średnicom
B. średnicę
średnice
N. średnicą
średnicami
Ms. średnicy
średnicach
W. średnico
średnice

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 22.07.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj