Chronologizacja
Pochodzenie
łac. doctor 'nauczyciel, mistrz'
1. na uczelni
Definicja
Noty o użyciu
Jeżeli wyrazu doktor używamy w odniesieniu do kobiety, we wszystkich kontekstach może występować forma równokształtna z M. lp., a wyraz może przyłączać formy żeńskie czasownika i przymiotnika, np. doktor Joanna Kowalska przyszła, zajęcia z młodą doktor, Joanną Kowalską. Może też zostać zachowana odmiana i składnia charakterystyczna dla rzeczowników rodzaju m1, np.: zajęcia z młodym doktorem, Joanną Kowalską.
Wymowa
[doktor]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | doktorek |
Połączenia
- młody doktor
- doktor inżynier; doktor Sołtysik, Środa
- doktor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Lwowskiego; nauk humanistycznych, medycznych, technicznych...; filozofii, medycyny, prawa
- doktor i doktor habilitowany; doktor i profesor; docenci i doktorzy; magistrowie i doktorzy, profesorowie i doktorzy
- pan, pani doktor
- stopień, tytuł; dyplom doktora; dyżur, zajęcia doktora
- egzamin, zaliczenie u doktora
- doktor prowadzi wykłady
- wypromować doktora
- być, zostać doktorem
- promować kogoś na doktora
- jako doktor
Cytaty
|
Henryk Gustaw Lauer [...], doktor nauk matematycznych, przystąpił do ruchu komunistycznego w 1919 r. jako blisko trzydziestoletni dojrzały człowiek i uczony matematyk o wyrobionym światopoglądzie naukowym. źródło: NKJP: Henryk Malinowski, Franciszka Świetlikowa: Artykuły i materiały biograficzne, Z pola walki nr 1, 1964 |
|
|
Pomimo wywołanych kontrowersji, Jane Goodall otrzymała stopień doktora etologii w 1965 r. Jej pracę okrzyknięto wzorem tego, jak badań prowadzić nie należy. Dziś Jane Goodall jest światowym autorytetem. źródło: NKJP: Jane Goodall: Szympans też kocha władzę, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1995-09-29 |
|
|
Jest wychowawcą 520 dyplomantów, wypromował 28 doktorów, był opiekunem 10 prac habilitacyjnych, siedmiu jego wychowanków zostało profesorami. źródło: NKJP: Profesor - markizem, Dziennik Polski, 1999-10-09 |
|
|
Są inne sposoby dorabiania. [...] pani adiunkt (nauki ścisłe), która świetnie radzi sobie z drutami, robi swetry na sprzedaż. Dobrze zapowiadający się doktor z uniwersytetu kopie studnie w czasie wakacji. źródło: NKJP: Beata Maciejewska: Jak dorabiają naukowcy we Wrocławiu, Gazeta Wyborcza, 1994-06-21 |
|
|
Panie doktorze, czy osoby które dostały z egzaminu zerowego z ekonometrii 3.0 lub 3.5 mogą przystąpić jeszcze raz do egzaminu w zasadniczym terminie i poprawić ocenę na lepszą? źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | doktor |
doktorowie doktorzy |
ndepr |
| doktory |
depr | ||
| D. | doktora |
doktorów |
|
| C. | doktorowi |
doktorom |
|
| B. | doktora |
doktorów |
|
| N. | doktorem |
doktorami |
|
| Ms. | doktorze |
doktorach |
|
| W. | doktorze |
doktorowie doktorzy |
ndepr |
| doktory |
depr |
Składnia
|
+ | doktor | + |
(CZEGO)
|
Skróty
2. lekarz
Definicja
Noty o użyciu
Jeżeli wyrazu doktor używamy w odniesieniu do kobiety, we wszystkich kontekstach może występować forma równokształtna z M. lp., a wyraz może przyłączać formy żeńskie czasownika i przymiotnika, np. doktor Joanna Kowalska przyszła, zabieg u młodej doktor, Joanny Kowalskiej. Może też zostać zachowana odmiana i składnia charakterystyczna dla rzeczowników rodzaju m1, np.: zabieg u młodego doktora, Joanny Kowalskiej.
Wymowa
[doktor] lub pot. [doktór]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie osoby związane z leczeniem
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca zawody
Połączenia
- młody; zaprzyjaźniony, znajomy doktor; doktor prowadzący
- doktor Dolittle, Judym, Żiwago; pediatra
- doktor z przychodni
- doktor i pielęgniarki
- pan, pani doktor
- żona; pacjent; diagnoza, opieka; błąd; gabinet doktora
- badania, konsultacja, wizyta, zabieg u doktora
- konsultacja z doktorem
- doktor bada, leczy, ostrzega, przepisuje lekarstwo, przyjmuje pacjenta, radzi coś, zabrania czegoś
- iść do doktora
- jako doktor
Cytaty
|
Asterion przedstawia im doktora Joannisa, lekarza w miejscowym szpitalu. źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997 |
|
|
Pani doktor z pogotowia nawet nie wysiadła z karetki, trudno się dziwić, była piąta rano. Zapytała tylko, ilu poszkodowanych. źródło: NKJP: Elżbieta Baniewicz: Anna Dymna - ona to ja, Twój Styl, 1997 |
|
|
„W ostatniej chwili odratowałem chłopaka!” - miał ponoć zakrzyknąć znajomy doktor, specjalista od głowy, gdy już było po wszystkim. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Żydówek nie obsługujemy, 2005 |
|
|
Musi pan poczekać na pana doktora, pan doktor przyjmuje teraz pacjenta, woli pan poczekać czy zadzwoni za dziesięć minut? źródło: NKJP: Wojciech Stamm: Czarna matka, 2008 |
|
|
Od kilku tygodni mamy już jesień. Czy zauważyła Pani doktor zwiększoną ilość pacjentów odwiedzających obecnie przychodnię? źródło: NKJP: Lekarz odpowiada, Lipnik, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | doktor |
doktorowie doktorzy |
ndepr |
| doktory |
depr | ||
| D. | doktora |
doktorów |
|
| C. | doktorowi |
doktorom |
|
| B. | doktora |
doktorów |
|
| N. | doktorem |
doktorami |
|
| Ms. | doktorze |
doktorach |
|
| W. | doktorze |
doktorowie doktorzy |
ndepr |
| doktory |
depr |