UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

waga

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

z st.-w.-niem. wāga

Ogsł. zapożyczenie.

1. urządzenie

Definicja

urządzenie służące do pomiaru ciężaru

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ciężar

Połączenia

waga elektroniczna, szalkowa, uchylna; stojąca, wisząca; czuła, dokładna; apteczna, kuchenna, laboratoryjna, łazienkowa, sklepowa; przemysłowa, towarowa; analityczna, kalkulacyjna
waga z odważnikami, z szalkami, z wyświetlaczem
kłaść na wagę
stawać, ważyć na wadze

Cytaty

	W przeddzień wyjazdu, po odejściu od zamkniętej bramy, postanawiam zważyć się na wadze stojącej obok słynnej bazyliki, centrum światowego kultu maryjnego. źródło: NKJP: Bożena Janicka, Krystyna Janda: Gwiazdy mają czerwone pazury, 1998
	Przypuśćmy, że gospodyni chce zważyć 5 dkg tłuszczu. Wówczas stawia na wadze talerzyk lub kładzie łyżkę, przekręca jedną gałkę tak długo, aż zapali się zielone światełko, co oznacza, że ważone naczynie zostało starowane. źródło: NKJP: Klub Wynalazców Programowana waga kuchenna, Młody Technik, nr 3, 1971
	W celu przystosowania automatu do lekkich monet aluminiowych należy zastosować wagę zbliżoną konstrukcyjnie do czułych wag chemicznych [...] źródło: KJ PWN: Horyzonty Techniki, nr 2, 1959
	Szyby przepierzenia oddzielającego sklep od laboratorium były potłuczone, waga leżała żałośnie na podłodze, niewielkie lusterko, które wisiało na ścianie, było potłuczone [...] źródło: NKJP: Roman Antoszewski, Kariera na trzy karpie morskie, 2000
	W gruzach znaleziono mnóstwo wag, co świadczyłoby o tym, że Gerar było za czasów Abrahama ważnym ośrodkiem handlowym. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski, Opowieści biblijne, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	waga	wagi
D.	wagi	wag

C.	wadze	wagom
B.	wagę	wagi
N.	wagą	wagami
Ms.	wadze	wagach
W.	wago	wagi

2. ciężar

Definicja

ciężar osoby lub rzeczy

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ciężar

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ciężar

Połączenia

duża, mała, niska, wysoka; prawidłowa, stała, średnia waga; waga całkowita, łączna; waga urodzeniowa; netto, brutto
waga ciała, dziecka, ładunku, samochodu, zawodnika...
wzrost i waga
spadek, wzrost wagi
waga wynosi ileś gramów, kilogramów, ton...
określać wagę

Cytaty

	Dopiero w trakcie ważenia okazuje się, że waga ładunku jest wyższa od wagi ładunku zapisanego w dokumentach przewozowych. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.04.2001
	Niska waga noworodka to 10-krotnie wyższe ryzyko jego śmierci. Wszystkie badania wskazują, iż powodem zarówno ciąż podwyższonego ryzyka, jak i urodzeń dzieci z niską wagą jest nieodpowiedni styl życia kobiet ciężarnych, w tym również palenie papierosów (czynne lub bierne). źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 14.04.2000
	Piki był potężnym tłuściochem mającym wbrew swojej wadze lekkość i wdzięk, co było widać, kiedy tańcząc podchodził teraz do Frika. źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion..., 1999
	Żaden ze słuchaczy nie komentował ani nie wyrażał niedowierzania, choć faktu złowienia łososia o tak imponującej wadze najstarsi ludzie nie pamiętali. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża jaskółki, 2001
	Na wieżyczce może wisieć dzwon o wadze co najmniej 300 kg, a zegar na froncie wskazywać będzie, że czas życia ludzkiego jest krótki, a wieczność nieskończona. źródło: NKJP: Wacław Sajdak: Świadectwo dla przyszłych pokoleń, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	waga	wagi
D.	wagi	wag

C.	wadze	wagom
B.	wagę	wagi
N.	wagą	wagami
Ms.	wadze	wagach
W.	wago	wagi

Składnia

waga

KOGO/CZEGO

3. problemu

Definicja

cecha powodująca, że dane zdarzenie lub zjawisko należy traktować poważnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

doniosłość, ranga, znaczenie

Połączenia

coś doniosłej, mniejszej, najwyższej, niewielkiej, ogromnej, olbrzymiej, szczególnej, wielkiej, wyjątkowej, wagi; coś wagi państwowej
waga argumentów, problemu, zagadnienia; wydarzenia
sprawa, problem, wydarzenie... (jakiejś) wagi
dostrzegać, podkreślać wagę czegoś

Cytaty

	Sprawą szczególnej wagi staje się dziś powrót do wartości, które legły u podstaw tworzonej w 1980 r. „Solidarności”. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 31.08.1995
	Dobra wola posłów i waga omawianego zagadnienia powinny być jednak przesłankami gruntownego przepracowania projektu w komisjach i w optymalnym czasie skierowania go do Wysokiej Izby w celu uchwalenia. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 10.10.1996
	Odbiorcy uzyskują z mediów nie tylko aktualne informacje o wydarzeniach krajowych i zagranicznych, ale również nabywają przekonania o wadze i wartości, jakie mają poszczególne problemy [...] źródło: NKJP: Tomasz Goban-Klas: Media i komunikowanie masowe, 2000
	Pochodzenie z bogatej rodziny jest tym czynnikiem powodzenia życiowego, którego waga w zgodnej opinii całej przebadanej elity zdecydowanie wzrosła. źródło: NKJP: Edmund Wnuk-Lipiński, Demokratyczna rekonstrukcja, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	waga	wagi
D.	wagi	wag

C.	wadze	wagom
B.	wagę	wagi
N.	wagą	wagami
Ms.	wadze	wagach
W.	wago	wagi

Składnia

waga

CZEGO

4. w sporcie

Definicja

sport.

w niektórych dyscyplinach sportowych: jedna z wielu grup, na jakie są podzieleni zawodnicy, ze względu na ciężar ciała

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport dyscypliny, imprezy i rozgrywki sportowe

Połączenia

inna, niższa, swoja, wyższa waga
waga do iluś kilogramów, od iluś kilogramów; poniżej iluś kilogramów, powyżej iluś kilogramów
przegrać/przegrywać, startować, walczyć, wystartować, zwyciężyć/zwyciężać w jakiejś wadze

Cytaty

W tej wadze startowały trzy ciechanowskie juniorki. Nie przyjechały walczyć o medale, ale dobrze się zaprezentować i zdobyć punkty.

źródło: NKJP: S. Żagiel: Siedleckie Mistrzostwa Polski w Glinojecku: Anna Smosarska podwójnie złota, Tygodnik Ciechanowski, 2007-07-11

Młody mistrz bokserski z Płońska Marcin Brzeski występuje w wadze powyżej 91 kg, czyli superciężkiej, waży 115 kg.

źródło: NKJP: K.Kowalski:Młody mistrz bokserski z Płońska, Tygodnik Ciechanowski, 2006-05-10

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	waga	wagi
D.	wagi	wag

C.	wadze	wagom
B.	wagę	wagi
N.	wagą	wagami
Ms.	wadze	wagach
W.	wago	wagi

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

+	waga	+	JAKA
+	waga	+	(od ILU)
+	waga	+	(do ILU)

Frazeologizmy

języczek u wagi
ktoś przywiązuje wagę do czegoś
ktoś przykłada wagę do czegoś
ktoś zrzuca wagę
ktoś zrzucił wagę
ktoś/coś przybiera na wadze
ktoś/coś przyrasta na wadze
ktoś/coś przybywa na wadze
ktoś/coś nabiera wagi
przybywa komuś na wadze
ktoś/coś przybrał/przybrało na wadze
przybyło komuś na wadze
ktoś/coś nabrał/nabrało wagi
ktoś/coś przybył/przybyło na wadze
ktoś/coś spada na wadze
ktoś/coś spadł/spadło na wadze
na wagę II
na wagę I
na wagę złota
waga ciężka
waga kogucia
waga lekka
waga musza
waga papierowa
waga piórkowa
żywa waga

Data ostatniej modyfikacji: 13.01.2014