UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

lufa

Chronologizacja

1821, Rozmaitości, nr 133, polona.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lufa
lufy
D. lufy
luf
C. lufie
lufom
B. lufę
lufy
N. lufą
lufami
Ms. lufie
lufach
W. lufo
lufy

Pochodzenie

niem. Lauf 'lufa działa, strzelby'

Rodzaj żeński (zakończenie -a) pod wpływem starszego synonimicznego rura 'lufa broni palnej' (Sław)

1. karabinu

Definicja

część broni służącej do strzelania mająca kształt prostej rury, z której wydostaje się pocisk

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Połączenia

  • długa, krótka; stalowa lufa; lufa gwintowana; wycelowana, wymierzona w coś; lufy armatnie, karabinowe
  • lufa armaty, dubeltówki, pepeszy, pistoletu, rewolweru, sztucera; lufy automatów, karabinów
  • otwór w lufie
  • lufa i kolba
  • otwór, przewód, wylot; odrzut lufy
  • nabój, pocisk w lufie
  • lufy wystawały z czegoś
  • opuszczać; przystawić do czegoś, skierować gdzieś lufę
  • (kula, pocisk) wylatuje z lufy

Cytaty

Wyszarpnął z kabury pistolet i dotknął lufą pleców chłopca.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 1967

Nieznajomy mężczyzna [...] wkręcił do lufy tłumik. Przeładował broń i wymierzył w gospodarza.

źródło: NKJP: Współpracownik: Komórkowa „ośmiornica”, Tygodnik Ciechanowski, 2006-07-13

Po prostu przebiegłem przed lufami dwóch automatów. Przeżyłem, bo żaden nie otworzył ognia.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008

Na broń pneumatyczną o lufie gwintowanej potrzebne jest pozwolenie.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 17.12.2002

Rozespany ujrzał Springera przytrzymującego drzwi, przez które wsuwała się lufa karabinu maszynowego.

źródło: NKJP: Krzysztof Kawa: Igrzyska strachu, Dziennik Polski, 2001-09-22

2. ocena

Definicja

młodz. 
najniższy stopień w szkolnym systemie oceniania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bania, bańka, but, gol, jedynka, laska, niedostateczny II, pała, pałka
hiperonimy:  ocena

Połączenia

  • dostać/dostawać lufę

Cytaty

Henio dostał lufę, mnie Tatarkiewicz bez pytania wstawił czwórkę.

źródło: NKJP: Lidia Ostałowska: Mord w oranżerii (1), Gazeta Wyborcza, 1996-12-31

Mówiąc prościej, żeby ktoś miał piątkę, ktoś inny musi dostać lufę.

źródło: NKJP: Szkoła to getto niesprawiedliwości, Głos Szczeciński, 2006

Zostałam wywołana do odpowiedzi i nic nie umiałam. Ale lufa poszła do dziennika i pamięć bardzo szybko wróciła.

źródło: NKJP: Internet

Lufa wpadła za „brak pracy domowej”. Ta jedynka najbardziej mnie wnerwiła, bo źle usłyszałem polecenie i myślałem, że trzeba było tylko wypisać wieki rzymskimi cyframi.

źródło: Internet

3. alkohol

Definicja

pot. 
porcja mocnego alkoholu mieszcząca się w kieliszku

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lufka

Połączenia

  • golnąć, strzelić, wypić lufę

Cytaty

Były wojewoda mazowiecki po trzech małych lufach [...] usiłował jechać rowerem. Mimo stosunkowo niewielkiej ilości wchłoniętego alkoholu zachowywał się jak czerwonoarmista po zajęciu gorzelni.

źródło: NKJP: W.Hagedorny: Szast-prast: Rewolucja moralna, czyli personalna, Tygodnik Ciechanowski, 2007-02-06

Niektórzy ludzie trunkowi sprawiają wrażenie bardzo zabieganych, pędzą do baru, aby wypić w pośpiechu lufę.

źródło: Marek Nowakowski: Powidoki, 2010

Jak wróci z chlewni, utyrany, umorusany, znajduje w sobie tyle siły, żeby się opłukać z grubsza, lufę strzelić i usnąć przed telewizorem.

źródło: NKJP: Koledzy; żadne pokolenie, Dziennik Polski, 2003-06-06

4. kobieta

Definicja

pot. 
kobieta, którą mówiący uważa za atrakcyjną fizycznie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dżaga, lacha, laska, pannisko
hiperonimy:  dziewczyna

Połączenia

  • fajna, niezła lufa

Cytaty

Moja sąsiadka to niezła lufa.

źródło: Internet

Dziewczyny nazywano lufami, kociakami, lalami.

źródło: EWA: Zdaniem mamy, Dziennik Polski, 2005-09-01

Kobieta musi być oczywiście młoda. Postrzegana jest głównie poprzez swoją atrakcyjność seksualną: laska, cizia, spódniczka, dzidzia, lufa.

źródło: NKJP: Małgorzata Schlopttmann: Nasz językowy savoir-vivre, Gazeta Wyborcza, 1997-05-30

Po północy już, a ona jak wywija na tym parkiecie, jak się skręca, jakie wygibasy robi. [...] Przecież ona ma po czterdziestce... Skąd ta lufa się tego nauczyła.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008

Data ostatniej modyfikacji: 01.02.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj