UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gablota

Chronologizacja

1860, Ognisko. Pismo tygodniowe, poświęcone interesom rolnictwa, przemysłu, handlu, sztuk i rzemiosł, books.google.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gablota
gabloty
D. gabloty
gablot
C. gablocie
gablotom
B. gablotę
gabloty
N. gablotą
gablotami
Ms. gablocie
gablotach
W. gabloto
gabloty

Pochodzenie

Wyraz o nieustalonym dotąd pochodzeniu. Być może pozostaje w związku z wł. gabbia 'klatka', gabbiata 'pełna klatka'.

1.a mebel

Definicja

oszklona szafka, która służy do prezentowania jakichś przedmiotów lub wywieszania informacji

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  szafka

Połączenia

  • drewniana, metalowa, oszklona, pancerna, szklana; oświetlona, podświetlona; pusta; osobna, specjalna; zamykana; klubowa, kościelna, sklepowa, szkolna; nowa gablota; gablota ekspozycyjna, informacyjna, ogłoszeniowa, muzealna, reklamowa, wystawiennicza, wystawowa
  • gablota muzeum, sklepu, urzędu
  • gablota z dokumentami, biżuterią, pucharami
  • gablota na korytarzu, na pierwszym piętrze; w muzeum
  • gablota i szafa
  • szyba; witryna gabloty
  • gablota wisi; prezentuje coś, zawiera coś
  • wykonać; powiesić, ustawić, zawiesić; otworzyć, rozbić gablotę
  • leżeć, stać, zamknąć coś, znajdować się, zgromadzić coś w gablocie

Cytaty

Dziś w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa ma stanąć gablota poświęcona wykopaliskom archeologicznym na Rynku.

źródło: NKJP: mm: Ściany się rozmijają, Dziennik Polski, 2005-09-30

Jakieś dwa miesiące schodzi na oprawę książki, wygrawerowanie liter na okładce, wykonanie postumentu i innych drobnych czynności, które trzeba wykonać, zanim eksponat trafi do muzealnej gabloty.

źródło: NKJP: Agata Markowicz: Mikropasja, Trybuna Śląska, 2001-09-22

Dzisiaj [...] ktoś na kościelnej gablocie ogłoszeniowej przywiesił kartkę, że wyścig został przeniesiony do Jankowic [...].

źródło: NKJP: Marcin Macha: Nielegalne rajdy, Nowiny Raciborskie, 2002-08-21

Na budynku przy Starowiślnej 31 wiszą jeszcze dwie gabloty reklamowe firmy optycznej.

źródło: NKJP: Małgorzata Stuch: Świecąca kontrabanda, Gazeta Krakowska, 2005-11-24

W jednej z gablot umieszczono treść dekretu o stanie wojennym z 12 grudnia 1981 roku.

źródło: NKJP: M. Sz.: Jubileusz związku, Dziennik Bałtycki, 2000-06-05

1.b zawartość

Definicja

to, co znajduje się w gablocie - szafce

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

Połączenia

  • oglądać gablotę

Cytaty

Od poniedziałku w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa (Rynek Główny 35), w holu na parterze, będzie można oglądać gablotę poświęconą wykopaliskom trwającym na Rynku.

źródło: NKJP: (MM): Związane z lokacją - 3 m pod płytą, Dziennik Polski, 2005-10-01

W przygotowaniu gablot i doborze materiałów pomógł organizatorowi długoletni przyjaciel Mateusz [...].

źródło: NKJP: (ECHA): Dla kuracjuszy i turystów, Gazeta Wrocławska, 2006-03-14

2. samochód

Definicja

pot. 
ekspresywnie o samochodzie

Noty o użyciu

Wyraz częściej używany w odniesieniu do samochodu osobowego.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  auto, bryczka, bryka, fura, samochodzik, samochód, samojazd, samoruch, wóz, wózek
hiperonimy:  pojazd

Cytaty

[...] nim dojechaliśmy, natrafiliśmy na typa, który wysiadał z nowej gabloty na parkingu, to był dziesiąty kierowca - z Elbląga [...].

źródło: NKJP: Wojciech Stamm: Czarna matka, 2008

Zawsze swoją gablotą mogę podjechać.

źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978

Miny pewniackie, sygnety, łańcuszki (zajechali wszak niezłą gablotą, więc nie mogą zachowywać się normalnie, ludzie wszak muszą wiedzieć, że mają do czynienia z ludźmi ponadprzeciętnymi).

źródło: NKJP: Dymitr: Majówka, Gazeta Radomszczańska, 2009-03-06

Niewyobrażalnie bogaci frustraci, którzy jak bogowie przejeżdżają z rzadka przez miasto kolumną pancernych gablot, w kakofonii klaksonów i gęstej obstawie policyjnej.

źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Zwał, 2004

3. taksówka

Definicja

pot. 
taksówka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  cierp, taksówka, taryfa, taxi
hiperonimy:  samochód

Cytaty

Trzeba sprawdzać do czego się wsiada. Zwłaszcza jeśli gablota nie ma koguta TAXI.

źródło: Internet: metrowarszawa.gazeta.pl

[...] kierowca taksówki przyznał później [...]: Znalazłem się na siedzeniu pasażera, co już było wystarczająco dziwne, a do tego miałem Schumiego obok siebie za kierownicą mojej gabloty i to było niewiarygodne!

źródło: Internet: f1wm.pl

Nowy York to miasto taksówek, kto z nas nie zna żółtych gablot przemierzających ulice w każdym filmie, którego akcja rozgrywa się w tym mieście.

źródło: Internet: komiks.gildia.pl

4. część ciała

Definicja

pot.  żart. 
klatka piersiowa mężczyzny

Noty o użyciu

Używane głównie w wyrażeniu moher na gablocie.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

Połączenia

  • moher na gablocie

Cytaty

Pierwszy przebrał się za demona, drugi odsłonił moher na gablocie, na oku namalował gwiazdę – i tak został rockmanem przerysowanym.

źródło: Łukasz Orbitowski: 40 lat Kiss. Zespół biznesmenów przebranych za demony, Gazeta Wyborcza, 2014-04-03 (wyborcza.pl)

Data ostatniej modyfikacji: 19.06.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj