UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ozdoba

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. zdobić

1. choinkowa

Definicja

rzecz, której umieszczenie w jakimś miejscu upiększa lub poprawia jego wygląd

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dekoracja, ozdóbka

Połączenia

  • charakterystyczna, główna, oryginalna, specyficzna, typowa, wątpliwa ozdoba; architektoniczne, kominkowe, ogrodowe, świetlne; bożonarodzeniowe, choinkowe, dożynkowe, gwiazdkowe, karnawałowe, sylwestrowe, świąteczne, świąteczno-noworoczne, wielkanocne; bursztynowe, koralikowe, koronkowe, metalowe, słomiane, srebrne, złote; indiańskie, plemienne; tatuowane; artystyczne, cudaczne, drobne, fantazyjne, kiczowate, nietypowe, unikalne, tradycyjne, wymyślne; odważne, skromne; dawne; przydatne ozdoby; ozdoby kobiece; kwiatowe; nagrobkowe; okolicznościowe; wykonane własnoręcznie; retoryczne, stylistyczne
  • ozdoba głowy; kapeluszy; budowli, cokołów, domu, okien, ścian; altan, kwietników, ogródków, płotów, przejść; krajobrazu, pejzażu; ołtarza; akwariów; półmisków
  • ozdoby z korali i bursztynów, z masy solnej, z metali kolorowych, z wydmuszek
  • ozdoba na choinkę
  • ozdoby z akcentami firmowymi
  • ozdoby na głowie, na ramionach; na sukniach ślubnych i balowych; na działkach i tarasach; ozdoby w uszach; ozdoby w postaci czegoś
  • nakrycie i ozdoba; osłona i ozdoba; ozdoby i dekoracje; ozdoby, stroiki i malowane jajka; biżuteria i ozdoby; dzbanuszki i ozdoby na półkę; obrazy, rzeźby i ozdoby; obrusy, serwetki, ozdoby; ornamenty, ozdoby i dekoracje; upominki i ozdoby; choinki, wieńce, ozdoby; zające, stroiki, ozdoby wielkanocne
  • coś bez ozdób
  • konkurs na ozdoby choinkowe, wielkanocne
  • choinka; tron; misa, paczka, paczuszka, pudełko, pudło; budki, kramy, stoiska, stragany; stół z ozdobami; pudełko ze świątecznymi ozdobami
  • bogaty w ozdoby
  • służyć ozdobie
  • stanowić ozdobę; odlać, tkać, wmurować, wycinać, wykuć, wyplatać; kupić, nabyć, produkować, przygotowywać, robić, sprawić sobie, sprzedawać, wybrać, wykonać/wykonywać, wyplatać, wyrabiać, zakupić; nakładać, nosić, wieszać ozdoby
  • dekorować, przystrajać, obwieszać się, udekorować, uzupełnić; mienić się; przeładowany ozdobami; przybrać coś ozdobami
  • nosić, ubierać, założyć coś dla ozdoby; włożyć dla ozdoby; coś przyda się do ozdoby; nadawać się; służący do ozdoby
  • stawiać, wykorzystywać, zastosować coś jako ozdobę; postawić coś na ozdobę; coś stoi na ozdobę; zaopatrzyć się w ozdoby; odpowiedzialny za ozdoby
  • lubować się, paradować w ozdobach
  • coś służy, stoi, zostało wmurowane jako ozdoba

Cytaty

W Szkole Podstawowej nr 2 w Nakle odbył się konkurs pt. „Świąteczna ozdoba wielkanocnego stołu”. Dzieci składały prace do 31 marca.

źródło: NKJP: MB: Świąteczna ozdoba wielkanocnego stołu, Nakielski Czas, 2004-04-14

Antefiksy natomiast to przeważnie terakotowa ozdoba na gzymsie bocznych stron dachu. Ich zadaniem było zasłanianie pokrycia dachu.

źródło: NKJP: (D.ORL.): Domy Greków i Rzymian, Dziennik Polski, 2002-01-16

Szczególną uwagę zwracała nietypowa ozdoba zawieszona na szyi jednej z uczestniczek sobotniej uroczystości. - To Kryształowe Serce - najwyższe odznaczenie PCK dla honorowych krwiodawców […].

źródło: NKJP: Nie liczy się ilość, Dziennik Polski, 2002-11-25

Spośród kamieni szlachetnych najczęściej spotykane były w polskich strojach ludowych ozdoby z korali i bursztynów.

źródło: NKJP: G.Czerwińska: O kamieniach, Tygodnik Ciechanowski, 2002-06-22

źródło:

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ozdoba
 ozdoby
D. ozdoby
 ozdób
C. ozdobie
 ozdobom
B. ozdobę
 ozdoby
N. ozdobą
 ozdobami
Ms. ozdobie
 ozdobach
W. ozdobo
 ozdoby

2. dla upiększenia

Definicja

uwydatnienie piękna kogoś lub czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

Relacje znaczeniowe

synonimy:  okrasa

Połączenia

  • coś dla/do ozdoby; coś nie dla ozdoby
  • coś ku ozdobie
  • służyć ku ozdobie
  • stanowić ozdobę
  • eksponować, traktować coś jako ozdobę; uchodzić; uznać coś; coś służy za ozdobę

Cytaty

Gospodarz zgromadził kilka gatunków bażanta ozdobnego: bażant złocisty czerwony i bananowy, diamentowy i królewski. Efektowny wygląd samców, kolorowe upierzenie, to prawdziwa ozdoba zagrody.

źródło: NKJP: U.Michalska: Najpiękniejszy jest paw, Tygodnik Ciechanowski, 2008-04-01

Wykorzystana została również, głównie dla ozdoby, stara kostka bazaltowa, wydobyta spod asfaltu, którą niegdyś wyłożone były całe Krupówki.

źródło: NKJP: (ECZ): Koniec remontu, Dziennik Polski, 2001-08-14

Nie wiem, czemu nie podoba się Pani Wandzie stare koło od wozu na ścianie czy chomąto przy kominku. Przecież lepiej, że takie pamiątki po dziadkach służą dziś ku ozdobie niż by zostały wyrzucone na śmietnik.

źródło: NKJP: Jerzy Tawłowicz: Magiczne starocie, Dziennik Polski, 2003-11-02

Swoje wybitne dzieła malarskie ku ozdobie wnętrz zamkowych stworzyli też znakomici malarze: Jan Bogumił Plersch, Bernardo Belotto Canaletto oraz nadworny malarz króla Stanisława Augusta Marcello Bacciarelli.

źródło: NKJP: (WS): Z DZIEJÓW WARSZAWSKIEGO ZAMKU, prasa, 1971

Ciemnowiśniowe, zimowe kimono opasane miała żółtobeżowym obi, i z delikatną, bambusową parasolką, niesioną bardziej dla ozdoby niż ochrony, wyglądała jakby zeszła z akwarelowego obrazka.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ozdoba
 ozdoby
D. ozdoby
 ozdób
C. ozdobie
 ozdobom
B. ozdobę
 ozdoby
N. ozdobą
 ozdobami
Ms. ozdobie
 ozdobach
W. ozdobo
 ozdoby

Składnia

bez ograniczeń + ozdoba +
CZEGO

3. wieczoru

Definicja

osoba lub rzecz, z której jest się dumnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  chluba, duma

Połączenia

  • ozdoba przyjęć, salonów, scen, szkoły, wieczoru; rodziny, rodu; galerii, kolekcji, wystawy, zbioru; miasta, regionu
  • ozdoba i chwała; ozdoba i symbol

Cytaty

Ona to właśnie - bywalczyni warszawskich salonów, ich ozdoba i demon zarazem - postanowiła, że swą najnowszą książkę „Ostatni bal. Listy do Agnieszki Osieckiej” zacznie promować w Krakowie.

źródło: NKJP: Jeszcze jeden bal z Osiecką, Dziennik Polski, 2001-10-27

Po mszy św. żałobnej wstąpił na ambonę […] ks. Fabian Birkowski, wygłaszając orację, która stała się najwspanialszym pomnikiem zasług, cnót i pracy ks. Skargi. Mówił: „Idzie pod ziemię ozdoba jedyna zakonu tego i Ojczyzny. […]”

źródło: NKJP: Kraków Skardze, Dziennik Polski, 2002-08-31

Podczas zlotu atrakcją była „poczta motocyklowa”. Przesyłki pocztowe nadane i opłacone zgodnie z cennikiem zostały przewiezione zabytkowym motocyklem SHL, ostemplowane i będą ozdobą kolekcji filatelistycznych.

źródło: NKJP: m: Słynna SHL-ka na pocztówkach, Echo Dnia, 2007-09-11

Kolekcja muzykaliów stała się ozdobą zbiorów berlińskich w 1823 r., gdy niemiecki uczony i kolekcjoner Georg Polchau sprzedał Bibliotece swą wyjątkową kolekcję manuskryptów muzycznych, w tym wiele rękopisów Jana Sebastiana Bacha.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Pruski skarb krakowski, Gazeta Wyborcza 1994-10-22

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ozdoba
 ozdoby
D. ozdoby
 ozdób
C. ozdobie
 ozdobom
B. ozdobę
 ozdoby
N. ozdobą
 ozdobami
Ms. ozdobie
 ozdobach
W. ozdobo
 ozdoby

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + ozdoba +
KOGO/CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 16.05.2010
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN