UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żenada

Chronologizacja

1853, Maria z Chlędowskich Pomezańska: Gertruda Komorowska: powieść, books.google.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. żenada
żenady
D. żenady
żenad
C. żenadzie
żenadom
B. żenadę
żenady
N. żenadą
żenadami
Ms. żenadzie
żenadach
W. żenado
żenady

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Od: żenować

1.a stan psychiczny

Definicja

stan psychiczny wywołany czymś, co dana osoba ocenia negatywnie jako niewłaściwe lub na bardzo niskim poziomie i co powoduje u niej nieprzyjemny dyskomfort, bo wie, że coś powinno być inne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  żenua
hiperonimy:  uczucie

Połączenia

  • najmniejsza; żadna; fałszywa żenada
  • żenada i wstyd; niesmak i żenada, wstyd i żenada
  • poczucie, uczucie; cień żenady
  • odczuwać; wywoływać, wzbudzać żenadę; nie czuć żenady
  • mówić coś (o czymś), opowiadać (o czymś), powiedzieć coś; przyznawać coś (że...), przyznawać się (do czegoś); pisać (o czymś); korzystać z czegoś bez żenady

Cytaty

Czołowi aktorzy, mistrzowie polskiej sceny bez cienia żenady występują w idiotycznych sitcomach i szmirowatych serialach albo wygłupiają się w reklamach.

źródło: NKJP: Wstyd, Dziennik Polski, 2002-08-23

W poczuciu, iż u rzucających się w oczy arcylasek i tak nie mam szans - stawiałem na średnie. Zanim jednak do wytypowanej przeciętniachy się zbliżyłem, ogarniała mnie żenada, że idę na łatwiznę, i rezygnowałem.

źródło: NKJP: Jerzy Pilch: Moje pierwsze samobójstwo i dziewięć innych opowieści, 2006

Wystąpienia w parlamencie, które wzbudzają niesmak i żenadę, to mordobicia pomiędzy politykami przed kamerami zadowolonej publiki, jak to nieraz bywało w innych państwach.

źródło: NKJP: Internet

Wówczas Eibel [...] wydobył z walizki dwie sympatyczne butelki z Polski: jedną z miodem pitnym wawel, drugą z żubrówką. Postanowił darować je Gwinejczykom, ale nagle nasunęły mu się skrupuły - byli to przecież mahometanie, bezwzględni wrogowie alkoholu. Z pewną żenadą, więc i z nadmiernym przejęciem, przystąpił do uzasadniania, że to tylko, lekarstwa, że to miód wzmocniony, ekstrakt z trawy żubrowej [...].

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Nowa przygoda: Gwinea, 1962

O opiniotwórczej sile tego pisma świadczy fakt, że jest ono powszechnie cytowane w rozmowach - często z obowiązkowym zastrzeżeniem, że „ja oczywiście tego nie czytam”, ale jeszcze częściej bez jakiegokolwiek poczucia żenady czy wstydu.

źródło: NKJP: Elżbieta Cichocka: Ewie Szumańskiej z „Tygodnika Powszechnego” przyszedł do głowy pomysł utopijny, Gazeta Wyborcza, 1997-02-10

Odesłania

Zob. też:

zażenowanie

1.b przyczyna stanu

Definicja

coś, co wywołuje żenadę - stan psychiczny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  żenua

Połączenia

  • kompletna, totalna, zupełna; straszna, wielka; zwyczajna żenada
  • żenada i kompromitacja; kicz i żenada, obciach i żenada, skandal i żenada
  • nazwać kogoś/coś żenadą

Cytaty

Wszelkie „ciekawe” wstawki techniczne [...] nic do filmu nie wnoszą, a tylko denerwują widza rwaniem konwencji. Do tego
fatalna gra Reevesa i kiepski montaż scen grozy [...]. Hopkins i Kilar starali się ratować sytuację, aczkolwiek sami niewiele mogli zdziałać przy takiej żenadzie, jaką jest cały film.

źródło: NKJP: Internet

Na trybunach szowinizm – ciągłe obelgi pod adresem gości. [...] – Zachowanie kibiców to skandal i żenada – ocenił Urban.

źródło: NKJP: Michał Jankowiak: Obelgi i białe chusteczki Hiszpania, Polska Głos Wielkopolski, 2007-03-12

I kiedy wiem, że komponują dla Chylińskiej dwa razy starsi od niej muzycy nie istniejącego już zespołu Kombi, który dla mojej generacji był symbolem kiczu i żenady .

źródło: NKJP: Paweł Dunin-Wąsowicz: Trendy muzyka - luty '98, Machina, nr 2, 1998

Miałam ostatnio okazję parkować samochód pod oknami szkoły, gdzie pracuje moja koleżanka i wysłuchałam sobie lekcji biologii: jedna wielka żenada, biorąc pod uwagę język, jakim posługiwała się nauczycielka, błędy merytoryczne i olewactwo ogólne.

źródło: NKJP: Internet

My wygraliśmy ostatnich pięć wyścigów podwójnie i ostatecznie był remis 45-45 [...]. Wstyd było jeździć, koledzy z Unii przymykali gaz po wygranych startach; to była żenada, nawet nikt nie pomyślał o tym, że jeżeli już do czegoś takiego doszło, to można było to uczynić w bardziej inteligentny sposób. Nic dziwnego, że kibice, widząc tę żenadę, zaczęli wymachiwać pieniędzmi. Niesmak pozostał.

źródło: NKJP: Wierny Stali, dziś ponownie z drużyną (II), Dziennik Polski, 2002-12-24

Data ostatniej modyfikacji: 17.04.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj