UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gruchot

Chronologizacja

1642, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. gruchać

1. hałas

Definicja

głośny hałas spowodowany przez rozbijające się albo uderzające o coś przedmioty

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  hałas

Cytaty

Była to manifestacja, jakiej Paryż nie pamięta: niektórzy jej uczestnicy szli w kapeluszach w kształcie rakiet balistycznych, przepasani taśmami z amunicją, obwieszeni petardami, z moździerzami załadowanymi amunicją z ogni bengalskich. Wszystko - przy niepokojącym gruchocie werbli, choć raczej „na luzie” i pogodnie.

źródło: NKJP: Marek Rapacki: Zwiastuny gorącej jesieni we Francji, Gazeta Wyborcza, 1996-10-14

Dźwigni biegów nie można było ruszyć, po wciśnięciu sprzęgła samochód szarpał i gasł z metalicznym gruchotem pokruszonego żelastwa.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Powrót do Breitenheide, 1998

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gruchot
gruchoty
D. gruchota
gruchotu
gruchotów
C. gruchotowi
gruchotom
B. gruchot
gruchoty
N. gruchotem
gruchotami
Ms. gruchocie
gruchotach
W. gruchocie
gruchoty

Składnia

bez ograniczeń + gruchot +
(CZEGO)

2. gruchanie

Definicja

dźwięk, jaki wydają gołębie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Cytaty

- Od świtu towarzyszy nam gruchot rozlegający się z przewodów kominowych i wentylacyjnych. Gołębie siadają na dachach i dziobią.

źródło: NKJP: (KAB): Ptasi problem, Gazeta Wrocławska, 2002-07-27

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gruchot
gruchoty
D. gruchota
gruchotu
gruchotów
C. gruchotowi
gruchotom
B. gruchot
gruchoty
N. gruchotem
gruchotami
Ms. gruchocie
gruchotach
W. gruchocie
gruchoty

Składnia

bez ograniczeń + gruchot +
(CZEGO)

3. stary

Definicja

pot.  pejorat. 
stary, bezużyteczny bądź nie w pełni funkcjonalny przedmiot, sprzęt lub pojazd

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:  grat, hebel, pudło, rupieć, rzęch, szmelc, złom, złomek

Połączenia

  • stary gruchot

Cytaty

Koło łóżka miał takie wielkie stare radio, mówię panu, ostatni gruchot, i na nim zawsze słuchał Wolnej Europy – nic tylko Wolnej Europy…

źródło: NKJP: Krystian Lupa: Podglądania, 2003

Do niedawna jeździł starym gruchotem. Dopiero teraz przesiadł się za kierownicę wymarzonego samochodu: oryginalnego mercedesa 107.

źródło: NKJP: Beata Jackowska: Samochód jak wino, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2003-12-06

Izuni musiałem kupić nową kanapę, bo dziecko spało na starym gruchocie, co miał już 40 lat.

źródło: NKJP: Agnieszka Bielawska: Dostałem rentę i będę spłacał na bieżąco dług, Gazeta Wrocławska, nr 30, 1999

Ledwo weszli do środka - Sule musiał się schylić - okazało się, że Sundanie wcisnęli im starego gruchota, z prymitywnymi sterami, jakie miał pewnie samolot braci Wright, i urządzeniami kontrolnymi oznaczonymi wyłącznie w ich języku.

źródło: NKJP: Jaga Rydzewska: Atalaya. Wojownicy, 2005

Produkowane w Polsce komfortowe autobusy podbijają zachodnią Europę. A my jeździmy sprowadzanymi stamtąd zdezelowanymi gruchotami. Czy to sprawiedliwe?

źródło: NKJP: Joanna Solska: Jamnik biegnie przez Europę, Polityka, 2006-01-21

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2, m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gruchot
gruchoty
D. gruchota
gruchotu
gruchotów
C. gruchotowi
gruchotom
B. gruchota
gruchot
gruchoty
N. gruchotem
gruchotami
Ms. gruchocie
gruchotach
W. gruchocie
gruchoty
Data ostatniej modyfikacji: 27.10.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj