Chronologizacja
Od końca XV w. szczeżuła lub szczeżula
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | szczeżuja |
szczeżuje |
|
| D. | szczeżui |
szczeżui |
neut |
| szczeżuj |
char | ||
| C. | szczeżui |
szczeżujom |
|
| B. | szczeżuję |
szczeżuje |
|
| N. | szczeżują |
szczeżujami |
|
| Ms. | szczeżui |
szczeżujach |
|
| W. | szczeżujo |
szczeżuje |
Pochodzenie
psł. *češuja : *česul’a 'coś oddzieranego, odrywanego, oddzielanego' > 'łuska (np. ryby), skorupa'
Od psł. *česati z przyrostkami *-uja / *-ul’a.
W historii polszczyzny wyraz poświadczony został w rozmaitych odmiankach fonetycznych (por. st.pol. czeszuja, czeżuja) i morfologicznych (szczeszuja, szczeżuja, czy szczeżuła - te ostatnie oparte są na przedrostkowym czasowniku *jьzčesati 'sczesać, zdrapać').
1. stworzenie
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz używany jako składnik terminów zoologicznych, np.: szczeżuja wielka, szczeżuja pospolita, szczeżuja spłaszczona.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | stworzenie |
Połączenia
- muszla szczeżui
Cytaty
|
Duże małże - skójki i szczeżuje - żyją zarówno w jeziorach, jak i w rzekach. źródło: NKJP: Rozalia Ćwiertnia: Żywy filtr, Gazeta Krakowska, 2003-12-11 |
|
|
Szczeżuja zagrzebuje się częściowo w mule, a porusza się przy pomocy organu zwanego stopą. źródło: NKJP: Internet |
|
|
W palenisku przy rowie odnaleziono kości zwierząt hodowlanych [...] oraz muszlę szczeżui. źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] w słoju z brudną wodą (taka jest do tego najlepsza) hoduje szczeżuję Matyldę. źródło: NKJP: Navigare necesse est, Gazeta Wyborcza, 1994-09-16 |
2. osoba
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
Cytaty
|
Otworzyłem okno i usłyszałem pytanie: „A wy tu po co?”. Zatkało mnie. Trzeba być niedorozwiniętą szczeżują, żeby zadawać takie pytania ludziom wjeżdżającym do szpitala [...]. źródło: NKJP: Paweł Wodniak: A wy tu po co?, Gazeta Krakowska, 2005-01-29 |
|
|
Przerwałem moje badania, żeby wytłumaczyć rudej szczeżui zza lady, że nie, nie potrzebuję pomocy i nie mam zamiaru ukraść specyfiku do trwałej ondulacji, tylko go sobie macam, jak każe odwieczne prawo klienta [...]. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Miranka i Paulinka to fałszywe, niesprawiedliwe szczeżuje obawiające się linczu. źródło: NKJP: Internet |
|
|
To internetowy troll, który „niby” na wszystkim się zna, wszystkich krytykuje i zaczepia [...]. Ot, zwykła szuja i szczeżuja. źródło: Internet: forum.poranny.pl |
|
|
- Nie bij, mam dość! Zlituj się! – wykrzyczał jak uczniak [...]. źródło: Internet: piszmy.pl |