UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wojsko

Chronologizacja

1430, SStp

Pochodzenie

psł. *vojьsko 'wojsko (< to, co należy do wojów, wojowników)'

Urzeczownikowiony pierwotny przymiotnik r.n. z przyrostkiem *-ьskъ, -a, -o od psł. *vojь (zob. woj)

1. polskie

Definicja

duży zespół ludzi wyposażonych w broń, mający zapewnić państwu bezpieczeństwo oraz prowadzić działania wojenne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna

Relacje znaczeniowe

synonimy:

armia, oręż, żołnierz

Połączenia

regularne; odrodzone wojsko; wojsko niemieckie, polskie, radzieckie...
wojsko i administracja, wojsko i harcerstwo, wojsko i milicja, wojsko i policja, wojsko i straż graniczna
dowódca; oddział, jednostki; uzbrojenie; przegląd, reorganizacja, rozbudowa; pomoc wojska
broń, koszary, mundury; dostawy, wyżywienie, zaopatrzenie, żołd, żywność dla wojska; pobór do wojska
kariera, pobyt, służba; bunt, spisek; czystki, dekomunizacja; dyscyplina; fala, korupcja, samobójstwa w wojsku
użycie wojska do czegoś
zaopatrywać wojsko w coś
wstąpić; powołać, wcielić kogoś do wojska; odejść z wojska
służyć, walczyć w wojsku

Cytaty

	Jerzy służył w wojsku carskim od 1914, a powrócił z wojny z korpusem gen. Dowbora–Muśnickiego. źródło: NKJP: Michał Palica: Kawiarenki, restauracje odpłynęły w dal, Tygodnik Rybnicki, 2008-01-08
	Ranga dekretu powodowała najwyższe prawne umocowanie żandarmerii w strukturach wojska i państwa. źródło: NKJP: Adam Koczanowski: Dzieje żandarmerii polskiej do 1939 roku, 2005
	Rada Regencyjna nie miała faktycznie żadnej władzy nad wojskiem, a Piłsudski mógł ją faktycznie uzyskać tylko dzięki sieci swych bliskich współpracowników. źródło: NKJP: S.Żagiel: Gdy odradzała się Polska..., Tygodnik Ciechanowski, 2003-11-11
	Poligony wojskowe pozostające w trwałym zarządzie lub w posiadaniu [...] Ministra Obrony Narodowej mogą być udostępniane wojskom obcym, nieodpłatnie lub odpłatnie. źródło: NKJP: Dz.U. z 1999r. Nr 93, poz. 1063
	Po raz kolejny wojsko polskie prezentuje swoje oddanie dla ojczyzny: nie narzekając i nie strajkując. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 09.12.1993

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wojsko	wojska
D.	wojska	wojsk
C.	wojsku	wojskom
B.	wojsko	wojska
N.	wojskiem	wojskami
Ms.	wojsku	wojskach
W.	wojsko	wojska

2. żołnierze

Definicja

pot.

określona grupa żołnierzy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

Połączenia

wojsko idzie, maszeruje

Cytaty

	Wszedł ktoś z dworu i powiedział, że wojsko idzie do wsi. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955
	Droga wiodła wśród lasów, wojsko maszerowało więc w długiej kolumnie, rozciągniętej na kilka kilometrów. źródło: NKJP: Internet
	Następnego dnia, gdy wojsko poszło dalej, mudżahedini wrócili i wymordowali na rynku 118 żołnierzy rządowych. źródło: NKJP: Adalbert Krupiński: Stingery nad Amu-Darią, Gazeta Wyborcza, 1993-05-21
	Tam spotkaliśmy wojsko, a jego dowódca, porucznik Alfonso Blanco Rodriguez, okazał się ciekawym człowiekiem. źródło: NKJP: (sem): Podróż dla wytrwałych, Nowiny Raciborskie, 2004-02-17

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wojsko	wojska
D.	wojska	wojsk
C.	wojsku	wojskom
B.	wojsko	wojska
N.	wojskiem	wojskami
Ms.	wojsku	wojskach
W.	wojsko	wojska

Inne uwagi

Zwykle lp

3. służba

Definicja

pot.

obowiązkowa dla określonych grup obywateli służba w wojsku - zespole ludzi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:

cywil

Połączenia

wezwanie do wojska
odbębnić, odbyć, odsłużyć wojsko
pójść/iść; wziąć/brać do wojska
być po wojsku

Cytaty

Nowością jest m.in. [...] możliwość odsłużenia wojska na raty - po trzy miesiące - w jednostkach obrony terytorialnej.

źródło: NKJP: Wanda Dybalska: Trudniej wymigać się od armii, Gazeta Wyborcza, 1999-03-20

Pracodawcy zupełnie inaczej podchodzą do osób, które odbyły wojsko i starają się o pracę.

źródło: NKJP: (baja): Młodzi chcą iść do wojska, Dziennik Polski, 2003-02-18

Dopadli mnie, kazali odbębnić wojsko.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wojsko	wojska
D.	wojska	wojsk
C.	wojsku	wojskom
B.	wojsko	wojska
N.	wojskiem	wojskami
Ms.	wojsku	wojskach
W.	wojsko	wojska

Frazeologizmy

jak nie urok, to przemarsz wojsk

Data ostatniej modyfikacji: 20.03.2023