UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pociemnieć

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. ciemny

Definicja

stać się ciemnym lub ciemniejszym niż wcześniej

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ściemnieć

Połączenia

  • świat pociemniał; twarz pociemniała; morze, niebo pociemniało; oczy, policzki, włosy pociemniały
  • pociemnieć od starości; z emocji, gniewu; ze starości
  • pociemnieć na twarzy

Cytaty

Po wielu słonecznych dniach dziś po południu niebo pociemniało i ochłodziło się.

źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Białe zeszyty, 2005

Poddawała się żywiołowo swojej radości. Twarz o jasnej cerze pociemniała z emocji.

źródło: NKJP: Anna Bolecka: Concerto d'amore, 2004

Kurtka Wasyla była powalana krwią. Gdy wracaliśmy, czerwona plama na śniegu już pociemniała.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1955

Ludzie popędzali konie z wściekłością, aż sierść pociemniała im od potu.

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Nagle pociemniało na dworze, chociaż daleko jeszcze było do zachodu słońca. Czarne jak smoła chmury pokryły niebo.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pociemnieję
pociemniejemy
2 os. pociemniejesz
pociemniejecie
3 os. pociemnieje
pociemnieją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pociemniałem
+(e)m pociemniał
pociemniałam
+(e)m pociemniała
pociemniałom
+(e)m pociemniało
pociemnieliśmy
+(e)śmy pociemnieli
pociemniałyśmy
+(e)śmy pociemniały
2 os. pociemniałeś
+(e)ś pociemniał
pociemniałaś
+(e)ś pociemniała
pociemniałoś
+(e)ś pociemniało
pociemnieliście
+(e)ście pociemnieli
pociemniałyście
+(e)ście pociemniały
3 os. pociemniał
pociemniała
pociemniało
pociemnieli
pociemniały

bezosobnik: pociemniano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pociemniejmy
2 os. pociemniej
pociemniejcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pociemniałbym
bym pociemniał
pociemniałabym
bym pociemniała
pociemniałobym
bym pociemniało
pociemnielibyśmy
byśmy pociemnieli
pociemniałybyśmy
byśmy pociemniały
2 os. pociemniałbyś
byś pociemniał
pociemniałabyś
byś pociemniała
pociemniałobyś
byś pociemniało
pociemnielibyście
byście pociemnieli
pociemniałybyście
byście pociemniały
3 os. pociemniałby
by pociemniał
pociemniałaby
by pociemniała
pociemniałoby
by pociemniało
pociemnieliby
by pociemnieli
pociemniałyby
by pociemniały

bezosobnik: pociemniano by

bezokolicznik: pociemnieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pociemniawszy

gerundium: pociemnienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pociemnienie
pociemnienia
D. pociemnienia
pociemnień
C. pociemnieniu
pociemnieniom
B. pociemnienie
pociemnienia
N. pociemnieniem
pociemnieniami
Ms. pociemnieniu
pociemnieniach
W. pociemnienie
pociemnienia

Frazeologizmy

zrobiło się ciemno przed oczami komuś
komuś pociemniało w oczach
Data ostatniej modyfikacji: 11.01.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj