UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyskrobać

Chronologizacja

1468, SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyskrobię
wyskrobiemy
2 os. wyskrobiesz
wyskrobiecie
3 os. wyskrobie
wyskrobią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyskrobałem
+(e)m wyskrobał
wyskrobałam
+(e)m wyskrobała
wyskrobałom
+(e)m wyskrobało
wyskrobaliśmy
+(e)śmy wyskrobali
wyskrobałyśmy
+(e)śmy wyskrobały
2 os. wyskrobałeś
+(e)ś wyskrobał
wyskrobałaś
+(e)ś wyskrobała
wyskrobałoś
+(e)ś wyskrobało
wyskrobaliście
+(e)ście wyskrobali
wyskrobałyście
+(e)ście wyskrobały
3 os. wyskrobał
wyskrobała
wyskrobało
wyskrobali
wyskrobały

bezosobnik: wyskrobano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyskrobmy
2 os. wyskrob
wyskrobcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyskrobałbym
bym wyskrobał
wyskrobałabym
bym wyskrobała
wyskrobałobym
bym wyskrobało
wyskrobalibyśmy
byśmy wyskrobali
wyskrobałybyśmy
byśmy wyskrobały
2 os. wyskrobałbyś
byś wyskrobał
wyskrobałabyś
byś wyskrobała
wyskrobałobyś
byś wyskrobało
wyskrobalibyście
byście wyskrobali
wyskrobałybyście
byście wyskrobały
3 os. wyskrobałby
by wyskrobał
wyskrobałaby
by wyskrobała
wyskrobałoby
by wyskrobało
wyskrobaliby
by wyskrobali
wyskrobałyby
by wyskrobały

bezosobnik: wyskrobano by

bezokolicznik: wyskrobać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyskrobawszy

gerundium: wyskrobanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyskrobanie
wyskrobania
D. wyskrobania
wyskrobań
C. wyskrobaniu
wyskrobaniom
B. wyskrobanie
wyskrobania
N. wyskrobaniem
wyskrobaniami
Ms. wyskrobaniu
wyskrobaniach
W. wyskrobanie
wyskrobania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyskrobany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wyskrobany
wyskrobany
wyskrobany
wyskrobane
wyskrobana
D. wyskrobanego
wyskrobanego
wyskrobanego
wyskrobanego
wyskrobanej
C. wyskrobanemu
wyskrobanemu
wyskrobanemu
wyskrobanemu
wyskrobanej
B. wyskrobanego
wyskrobanego
wyskrobany
wyskrobane
wyskrobaną
N. wyskrobanym
wyskrobanym
wyskrobanym
wyskrobanym
wyskrobaną
Ms. wyskrobanym
wyskrobanym
wyskrobanym
wyskrobanym
wyskrobanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wyskrobani
wyskrobani
wyskrobane
wyskrobane
D. wyskrobanych
wyskrobanych
wyskrobanych
wyskrobanych
C. wyskrobanym
wyskrobanym
wyskrobanym
wyskrobanym
B. wyskrobanych
wyskrobanych
wyskrobanych
wyskrobane
N. wyskrobanymi
wyskrobanymi
wyskrobanymi
wyskrobanymi
Ms. wyskrobanych
wyskrobanych
wyskrobanych
wyskrobanych

odpowiednik aspektowy: wyskrobywać

1.a resztki obiadu

Definicja

skrobiąc, wydobyć z wnętrza czegoś jakąś substancję

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

Cytaty

[...] Pierre wyskrobał kaszę z dna miski, starannie wylizał łyżkę.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 2000

Chętni po dokładkę, czy choćby wyskrobania resztek z dna garnków, musieli obejść się ze smakiem.

źródło: NKJP: Anna Głuch: Ciućpajs i wodzianka z zielonek, Gazeta Krakowska, 2007-06-12

[...] gdy już wyskrobali resztki ze spodeczków, zapytał poważnie: - Musicie mi wyjaśnić, w jaki sposób wpadliście na tę szajkę.

źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1996

[...] rozbił skorupkę i wylał całą zawartość na rozpaloną blachę pieca stojącego w środku pokoju dyżurnego. Spalone i brudne jajko wyskrobał łyżką na kawałek gazety, podał mi i powiedział: „Zjedz tę jajecznicę, to jest coś dobrego - niech ci wyjdzie na zdrowie”.

źródło: NKJP: Józef Bau: Czas zbezczeszczenia Wspomnienia z czasów drugiej wojny światowej, 2006

Składnia

bez ograniczeń + wyskrobać +
CO + (CZYM) + (z CZEGO)

1.b talerz

Definicja

skrobiąc, oczyścić z czegoś jakąś powierzchnię

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

Cytaty

U Boryczki trzeba było dokładnie wyskrobać miskę, żeby nic się nie zmarnowało.

źródło: NKJP: Bogna Kisiel: Kruche raz dwa trzy, Gazeta Poznańska, 2003-05-09

Wybierz starannie łyżką wnętrzności dyni, wyskrob ścianki.

źródło: NKJP: Halloween - skąd ten zwyczaj?, Dziennik Zachodni, 2006-10-28

[...] przednią szybę powinno się dokładnie wyskrobać z resztek lodu i śniegu.

źródło: NKJP: (bor): Przed wyjazdem na ferie, NTN Żuławy, 2000-01-14

Owszem, zmyłem starannie talerze, kubki i wyskrobałem patelnię [...].

źródło: NKJP: Zdzisław Szczepaniak: Zeszła muzado kambuza, Dziennik Łódzki, 2006-03-11

Składnia

bez ograniczeń + wyskrobać +
CO + (CZYM)
bez ograniczeń + wyskrobać +
CO + ( z CZEGO)

2. na ścianie

Definicja

zrobić litery lub inne znaki na twardej powierzchni, przesuwając po niej jakieś ostre narzędzie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wzory

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyryć, wyżłobić
hiperonimy:  wyrżnąć

Cytaty

Dwa lata temu na drzwiach auta [...] ktoś wyskrobał gwoździem koślawy napis.

źródło: NKJP: Ryszard Parka: Złodziejskie topy, Trybuna Śląska, 2003-07-11

Zbiliśmy krzyż ze strawionej ogniem futryny. Scyzorykiem wyskrobałam na nim datę urodzenia i końca, nazwisko, pseudonim.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Ściany - które są gazetką więźnia - zapisane we wszystkich kierunkach. Litery najczęściej wyskrobane szkłem [...].

źródło: NKJP: Beata Obertyńska: W domu niewoli, 2005

Jeśli na jednostajnym tle został wyskrobany deseń, mamy rysowanki lub skrobanki.

źródło: NKJP: Tadeusz Mędzelowski: wielki Piątek, Dziennik Polski, 2008-03-21

Składnia

bez ograniczeń + wyskrobać +
CO + (CZYM) + (na CZYM)

3. otwór

Definicja

skrobiąc ostrym narzędziem w czymś twardym, robić w tym otwór

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wydrapać

Cytaty

Jako że miałem chwilę czasu, postanowiłem wyczyścić z rdzy i pomalować dyfer i resztę podłogi. Niestety podczas czyszczenia wyskrobałem dziurkę poniżej śruby mocującej amortyzator po stronie kierowcy

źródło: Internet: forum.fsoptk.pl

W każdym ziemniaku nożem wykroić dziurę, następnie wyskrobać lekkie wgłębienie małą łyżeczką.

źródło: Internet: doradcasmaku.pl

Składnia

bez ograniczeń + wyskrobać +
CO + (w CZYM) + (CZYM)

4. plamę

Definicja

usunąć coś z jakiejś powierzchni, wielokrotnie przesuwając czymś ostrym po niej

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wzory

Cytaty

Powinienem ją krócej trzymać - pomyślał Słony, wracając do rysunku i usiłując wyskrobać plamę tuszu z pergaminu.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem Kamień na szczycie Kroniki Drugiego Kręgu Księga I cz 2, 2005

[...] w ubiegłym roku spotkałem się z takim przypadkiem, że chłopiec przedstawił dokument, z którego żyletką wyskrobał zapis, że ukończył właśnie podstawówkę specjalną...

źródło: NKJP: Co robić w domu?, Dziennik Polski, 2001-03-07

Sprawa jakiejś Polki: wyskrobanie daty ważności w karcie tożsamości [...] i wstawienie innej. Trzy miesiące więzienia.

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem: (Francja 1940-1944), 1957

Wprawdzie wejście do ich mieszkania zostało opatrzone najpierw wizytówką z typowym napisem: „Ramp; E Martensowie”, ale jakiś czas temu ktoś wyskrobał dokładnie wszystkie litery [...].

źródło: NKJP: Andrzej Kwietniewski: Blondynka z miasta Łodzi, 2008

Składnia

bez ograniczeń + wyskrobać +
CO + (CZYM) + (GDZIE)
bez ograniczeń + wyskrobać +
CO + (CZYM) + (z CZEGO)

5. opowiadanie

Definicja

pot. 
napisać coś, co jest uważane za mało wartościowe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  napisać

Cytaty

Z niecierpliwością czekam, aż wyskrobiesz coś o zbrodniczej polityce komunistycznych rządów w Hiszpanii, które doprowadziły do wybuchu powstania kierowanego przez Franco.

źródło: NKJP: Internet

Zdjęcia pstryknąłem tylko z grzeczności, z nadzieją, że jeśli Charles dorzuci do starej anegdoty coś nowego, może wyskrobię notkę dla „Battery”.

źródło: NKJP: Mirosław Tomaszewski: UGI, 2006

[...] nie da się wyskrobać prostego bryka pt. „Język literacki jako taki, a jeśli tak to dlaczego”.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + wyskrobać +
CO

6. pieniądze

Definicja

pot. 
mając bardzo mało pieniędzy, z trudem pokryć jakiś konieczny wydatek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Cytaty

Gmina Proszowice wyskrobała pieniądze na pokrycie ponad połowy kosztów inwestycji [...].

źródło: NKJP: (aru): Wodociągu nie będzi, Gazeta Krakowska, 2003-03-27

Myślałaś, że już po studiach, że wszystko trzeba będzie rzucić w diabły, że znikąd nie wyskrobiesz na czesne.

źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Nic, 2005

Miasto zawsze coś wyskrobie oprócz planowanej dotacji i na to też teraz liczę.

źródło: NKJP: Mariola Woszkowska: Lalkarze pod kroplówką, Trybuna Śląska, 2001-05-17

Ukraina określiła swe potrzeby na 45 mln ton ropy, Rosja niechętnie przystała na 20 mln [...] plus tyle, ile uda się Ukraińcom wyskrobać z 30 tys. nieczynnych rosyjskich szybów naftowych.

źródło: NKJP: Lenin zamiast ropy, Gazeta Wyborcza, 1993-01-29

Składnia

bez ograniczeń + wyskrobać +
CO

7. ciążę

Definicja

pot. 
usunąć ciążę

Noty o użyciu

Wyraz uważany za niestosowny w wielu sytuacjach.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • wyskrobać dziecko, płód

Cytaty

W słuchawce zabrzmiał znajomy głos doktora Stanisława: [...] jest tu dziewczyna, która chce, żebym jej wyskrobał dziecko.

źródło: NKJP: Panna z dzieckiem... nie swoim, Dziennik Polski, 2003-02-14

Moja matka wyskrobała czworo moich braciszków i jedną siostrzyczkę, zanim ja się urodziłem!

źródło: NKJP: Internet

Ciąża! Przeklęta ciąża... A właściwie, czym tak się martwię? Jeżeli wyskrobałam już dwie, to dlaczego nie miałabym wyskrobać tej trzeciej?

źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997

Składnia

bez ograniczeń + wyskrobać +
KOGO/CO
Data ostatniej modyfikacji: 07.11.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj