UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

krzesło

Chronologizacja

1478, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krzesło
krzesła
D. krzesła
krzeseł
C. krzesłu
krzesłom
B. krzesło
krzesła
N. krzesłem
krzesłami
Ms. krześle
krzesłach
W. krzesło
krzesła

Pochodzenie

płn. psł. *krěslo 'przedmiot pleciony, plecionka'

1. mebel

Definicja

mebel z oparciem i siedzeniem wspartym zwykle na czterech nogach, na którym może siedzieć jedna osoba

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

Połączenia

  • obrotowe, wysokie; ciężkie, koślawe, kulawe, połamane, stabilne; niewygodne, twarde; dębowe, drewniane, metalowe, plastikowe, stalowe, wiklinowe; gięte, rzeźbione, składane, wyplatane, wyściełane; barowe, kawiarniane, kuchenne, ogrodowe; królewskie, nauczycielskie, reżyserskie; puste, wolne; antyczne, barokowe, ozdobne, stare, staromodne krzesło
  • krzesło do biurka, do komputera, do pracy; krzesło od stołu; krzesło z drewna
  • krzesło przed biurkiem; krzesło z oparciem; krzesło za biurkiem
  • krzesło na kółkach; na balkonie; przy biurku, przy oknie, przy stole; w jadalni, w korytarzu, w kuchni, w poczekalni, w pokoju; krzesła na widowni; krzesła w restauracji, w szkołach
  • krzesła i fotele, krzesła i kanapy, krzesła i ławki, krzesła i meble, krzesła i sofy, krzesła i stoliki, krzesła i stoły, krzesła i taborety
  • brzeg, brzeżek, krawędź, oparcie, poręcz, siedzenie; wysokość krzesła; szuranie, szurgot; rzędy krzeseł
  • ława, stół z krzesłami
  • miejsca na krzesłach
  • ktoś rozparty, siedzący; coś wiszące na krześle
  • krzesło skrzypi, zaskrzypiało
  • odsunąć/odsuwać, przysunąć/przysuwać; wskazać krzesło; dostawiać, ustawiać krzesła
  • rzucić, szurać, uderzać krzesłem
  • podnieść się, powstać, spaść, wstać, zerwać się z krzesła
  • opadać, opaść, paść, siąść, upaść, usiąść, wejść na krzesło
  • podskoczyć, przycupnąć, przysiąść, siąść/siadać, siedzieć, spać, usiąść, zasiąść na krześle

Cytaty

Wszystkie ustawione pod gołym niebem plastikowe krzesła zostały szybko zajęte.

źródło: NKJP: Kamila Śnieżek: Grzegorz T. zarządził przerwę, Dziennik Polski - Kultura , 2000-07-11

Raz jeszcze zasiadł na krześle w szerszej, kwadratowej części holu, przy wejściu na oddział.

źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004

Na sali już pogaszone światła, barman ustawia krzesła i wyłącza muzykę.

źródło: NKJP: Adriana Sikora: Po drugiej stronie baru – kariera od zera, prasa, 2000-11

Siedzę bez ruchu na niewygodnym krześle i na dobrą sprawę nie wiem, co robić.

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007

Po obchodzie Jan wyszedł ze swojej sali, zajął miejsce na krześle stojącym naprzeciwko drzwi i czekał.

źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Pogoda dla wszystkich, 2003

2. stanowisko

Definicja

wysokie stanowisko

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  fotel, stołek

Połączenia

  • senatorskie krzesło
  • krzesło burmistrza, prezesa
  • krzesła w parlamencie
  • walka o krzesła

Cytaty

[...] zamienił ministerialny fotel na krzesło prezesa małego Banku Rolno-Przemysłowego.

źródło: NKJP: Witold Gadomski: Banki, bankowcy, bankruci, Magazyn nr 51 dodatek do Gazety Wyborczej, 1997-12-19

Pomimo trudnych warunków pracy [...] często trwa walka o krzesła i miejsce do pracy.

źródło: NKJP: (SEW): Występ w szpitalu, Dziennik Polski - Kraków, 2001-01-18

– Bo nie chodzi nam tylko o krzesła w parlamencie [...]. Partia chce przekroczyć 10 proc., co da jej wpływ na sprawy kraju.

źródło: NKJP: Piotr Michalski: Unia dobrych wiadomości, Gazeta Poznańska, 2001-07-24

3. wyciąg

Definicja

sport.  pot. 
wyciąg krzesełkowy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport miejsca związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

synonimy:  krzesełko

Połączenia

  • czynne, nieczynne, zamknięte krzesło
  • krzesło jeździ, rusza

Cytaty

W ostatnich latach przepustowość urządzeń, które w ciągu godziny wywoziły 1,3 tysiąca amatorów jazdy na nartach, okazała się niewystarczająca. Dlatego właściciele stacji narciarskiej zdecydowali o zastąpieniu orczyków nowoczesnym krzesłem.

źródło: Internet:

Działa krzesło w Myślenicach, otwarta jest także stacja Laskowa Ski i wyciągi na Łysej Górze koło Limanowej.

źródło: Internet: skionline.pl

Frazeologizmy

krzesło elektryczne
ktoś spada z krzesła
ktoś spadł z krzesła
Data ostatniej modyfikacji: 10.06.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj