UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zakalec

Chronologizacja

2 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2, m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zakalec
zakalce
D. zakalca
zakalców
C. zakalcowi
zakalcom
B. zakalca
zakalec
zakalce
N. zakalcem
zakalcami
Ms. zakalcu
zakalcach
W. zakalcu
zakalce

Pochodzenie

Zob. kalać

1. warstwa w cieście

Definicja

niedopieczona warstwa wewnątrz ciasta

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Połączenia

  • zakalec w cieście
  • chleb, ciasto z zakalcem
  • zakalec zrobił się

Cytaty

Skórka była twarda, zwęglona; parzyła palce. Ale kiedy ułamałem sobie kawałek, znalazłem wewnątrz gliniasty zakalec, przesiąknięty swędem dymu.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

By uniknąć zakalca w pieczywie, trzeba bardzo dużą uwagę zwrócić na temperaturę pieczenia. Nie bez znaczenia jest również wymieszanie ciasta. Niekiedy wydaje nam się, że masa jest już gotowa, a potem okazuje się, że na przykład mąką nie została równomiernie rozprowadzona i powstaje zakalec.

źródło: NKJP: Katarzyna Wozińska: Bez zakalca, Polska Głos Wielkopolski, 2004-04-10

[...] pan Tyszowski przynosił z cukierni tort z marcepanowymi kwiatkami na górze i z zakalcem w środku.

źródło: NKJP: Kornel Makuszyński: Szaleństwa Panny Ewy, 1957

2. ciasto

Definicja

ciasto, które w całości się nie dopiekło

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kluch, klucha

Połączenia

  • zakalec wyszedł, zrobił się

Cytaty

Próbuję każdego rodzaju ciasta. Przecież nie mogę sprzedać zakalca.

źródło: NKJP: (AT): Rzemieślnik - cech szlachetny, Dziennik Bałtycki, 2003-03-11

Zdecydowanie najbardziej smakowała mi pizza w X. Dobrze wypieczone ciasto, a nie gumowy zakalec [...].

źródło: NKJP: Tadeusz Płatek: Mała i tłusta jak hipopotam, Gazeta Krakowska, 2002-08-11

3. coś złej jakości

Definicja

coś, co zostało zrobione lub stworzone i jest bardzo złej jakości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Cytaty

Przedstawiony dokument jest zakalcem informacyjnym. Jest kompromitacją. Świadczy to o nieudolności pracowników wydziału, którzy nie znają się na problemach kultury [...].

źródło: NKJP: (dag): Kulturalny zakalec, Dziennik Łódzki, 2005-04-28

Państwowe teatry za państwowe pieniądze robią zakalec za zakalcem. Rzeczy oryginalne, niezwykłe powstają w prywatnych pokojach, za prywatne pieniądze, dzięki zaangażowaniu ludzi, którym bezinteresownie chce się tworzyć.

źródło: NKJP: Agnieszka Muszalska: Inspiracje, Gazeta Krakowska, 2001-11-02

[...] obok znakomitych, celnych sformułowań i strof pojawiają się jakieś zakalce słowne (pierwsza zwrotka).

źródło: NKJP: Uwagi na koniec sezonu, Dziennik Polski, 2006-03-27

Członkowie Rady zarzucili [...] prawnikom m.in. wprowadzanie rozwiązań rodzących pytania o ich zgodność z konstytucją oraz zwykłe niechlujstwo. [...] Powstaje zatem pytanie, dlaczego ów zakalec trafił na ścieżkę legislacyjną?

źródło: NKJP: Marek Henzler: Bicz Pitery, Polityka, 2009-05-16

Składnia

bez ograniczeń + zakalec +
(JAKI)
Data ostatniej modyfikacji: 25.07.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj