Chronologizacja
Inne znaczenie: 'spór sądowy, skarga'
Pochodzenie
internac.
ang. aktion
fr. action
niem. Action
z łac. āctiō 'działanie, czynność, czynność urzędowa'
1. ratownicza
Definicja
Noty o użyciu
Używane w nazwach własnych, np. Akcja Wyborcza Solidarność, Akcja Katolicka.
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | działanie |
Połączenia
- brawurowa, skuteczna, spektakularna, sprawna, udana; poważna, wielka; błyskotliwa, ciekawa; brutalna; chaotyczna, dramatyczna; szybka, zdecydowana; masowa, wspólna; natychmiastowa, spontaniczna; pilotażowa; międzynarodowa, ogólnokrajowa, ogólnopolska; tegoroczna, ubiegłoroczna; coroczna, doroczna; jednorazowa; letnia, wakacyjna, wiosenna, zimowa; przedświąteczna, świąteczna; godzinna, nocna akcja; akcja gaśnicza, poszukiwawcza, ratownicza, ratunkowa, reanimacyjna; policyjna, protestacyjna, strajkowa; promocyjna, propagandowa, reklamowa; edukacyjna, informacyjna; charytatywna, dobroczynna; profilaktyczna; plastyczna
- akcja dożywiania dzieci; pomocy komuś, zbierania odzieży, zbiórki; gaszenia, ratowania; odśnieżania, sprzątania; policjantów, ratowników; policji, straży pożarnej; krwiodawstwa, oddawania krwi; badania piersi, profilaktyki; szczepienia
- akcja pod kryptonimem jakimś
- akcja na terenie (gminy, miasta, powiatu...)
- inicjator, kierownik, koordynator, organizator; uczestnicy; organizacja; przebieg; prowadzenie, przeprowadzenie; finał, zakończenie; koszt akcji
- poparcie dla akcji; przystąpienie do akcji
- zaangażowanie w akcję
- patronat nad akcją
- uczestnictwo, udział w akcji
- akcja rusza; rozpoczęła się, zakończyła się; odbywa się, przebiega; potrwa, trwa; obejmuje, polega na czymś; cieszy się powodzeniem, przynosi efekty
- koordynować, organizować; prowadzić, przeprowadzić; przerwać, rozpocząć/rozpoczynać, zakończyć; poprzeć, wesprzeć akcję
- kierować akcją
- w ramach akcji, w trakcie akcji
Cytaty
|
Polska to nie Rosja, która do prac przy wraku “Kurska” musiała sprowadzać ekipy z państw oficjalnie oskarżanych o zatopienie owej dumy floty, ale do potęg morskich też nie należała i każda szerzej zakrojona akcja zmuszała nielicznych nurków do morderczej pracy. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004 |
|
|
Bezrobotni postrzegają często akcje zapomogowe społeczeństwa jako działania jednostronne, w których dąży się do zaspokojenia potrzeb materialnych, a pomija odczucia moralne. źródło: NKJP: Małgorzata Duda: Problematyka bezrobocia i jej społeczno-duchowych skutków w świetle katolickiej nauki społecznej, 2002 |
|
|
Zerkam na nich, odrywając na chwilę uwagę od fascynującej akcji gazowania sklepu, i widzę, że wszystko to prawie moi rówieśnicy, sami faceci. źródło: NKJP: Andrzej Horubała: Farciarz, 2003 |
|
|
Od Bałtyku po Tatry każdy, choćby w życiu nie był we Wrocławiu i nie wybierał się tam, musiał przyjąć szczepionkę, i ta w komunistycznym stylu akcja kosztowała życie i zdrowie tysiące ludzi. źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | akcja |
akcje |
|
| D. | akcji |
akcji |
neut |
| akcyj |
char | ||
| C. | akcji |
akcjom |
|
| B. | akcję |
akcje |
|
| N. | akcją |
akcjami |
|
| Ms. | akcji |
akcjach |
|
| W. | akcjo |
akcje |
2. wojskowa
Definicja
Noty o użyciu
Często używane w nazwach własnych, np. Akcja pod Arsenałem.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną
Połączenia
- amerykańska akcja; akcja bojowa, militarna, wojskowa, zbrojna; odwetowa, pacyfikacyjna, prewencyjna, zaczepna; terrorystyczna
- przygotowanie do akcji
Cytaty
|
Po dziewięciuset czterdziestu pięciu dniach oświęcimskiego piekła [...] zorganizował brawurową ucieczkę, by zdać raport światu ze swej misji i przygotować akcję odbicia więźniów. źródło: NKJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002 |
|
|
W akcjach antyterrorystycznych zakładnicy często giną od przypadkowej kuli. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Góra Trzech Szkieletów, 2003 |
|
|
Bystry wyszedł i idzie za żoną potulnie jak cielak za krową. I to miał być Bystry! Partyzant znany z wielu akcji! źródło: NKJP: Kinga Dunin: Czytając Polskę, 2004 |
|
|
Związek Radziecki nie ma wspólnej granicy ani z Niemcami, ani z Francją, ani z Anglią. Akcję przeciwko Niemcom mógłby podjąć w efekcie tylko poprzez terytorium innego kraju. źródło: NKJP: Andrzej Kastory: Zły sąsiad. Rosyjska polityka wobec europejskich państw ościennych w latach 1939 -1940, 1998 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | akcja |
akcje |
|
| D. | akcji |
akcji |
neut |
| akcyj |
char | ||
| C. | akcji |
akcjom |
|
| B. | akcję |
akcje |
|
| N. | akcją |
akcjami |
|
| Ms. | akcji |
akcjach |
|
| W. | akcjo |
akcje |
3. piłkarska
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem
Połączenia
- indywidualna, solowa, zespołowa; dwójkowa, trójkowa; brawurowa, dobra, efektowna, finezyjna, kapitalna, koronkowa, ładna, piękna, popisowa, składna, świetna, widowiskowa, wspaniała, znakomita; decydująca; ofensywna; płynna akcja; akcja podbramkowa
- akcja gospodarzy, gości; rywali; drużyny, piłkarzy
- akcja na bramkę
- akcja pod bramką
- akcja w polu karnym
- akcja i dośrodkowanie; akcja i podanie; akcja i strzał
- konstruowanie, rozgrywanie akcji
- akcja toczy się; zaczyna się od czegoś
- zainicjować; konstruować, rozegrać/rozgrywać; sfinalizować, wykończyć akcję
- odpowiedzieć akcją
Cytaty
|
Pierwsza akcja przyniosła gościom powodzenie. źródło: NKJP: Dziennik Polski - Sport, 1998-04-27 |
|
|
Pomysłowe, prowadzone w szybkim tempie akcje i aż siedem zdobytych bramek sprawiło, że kibice ani przez moment nie mogli się nudzić. źródło: NKJP: Dziennik Polski - Sport, 1998-04-27 |
|
|
Po akcjach gości z głębi pola, bardzo szybki 32-letni Piotr Żółtek wychodził na pozycje „sam na sam” z bramkarzem Szaflar i nie dawał mu żadnych szans na skuteczną interwencję. źródło: NKJP: Dziennik Polski, Sport, 1998-05-04 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | akcja |
akcje |
|
| D. | akcji |
akcji |
neut |
| akcyj |
char | ||
| C. | akcji |
akcjom |
|
| B. | akcję |
akcje |
|
| N. | akcją |
akcjami |
|
| Ms. | akcji |
akcjach |
|
| W. | akcjo |
akcje |
4. filmowa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka film
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura
Połączenia
- wartka akcja; akcja filmowa
- akcja filmu, powieści
- czas, miejsce; początek, rozwój; tempo akcji
Cytaty
|
Film bez akcji. O męce i niemożności spotkania z normalnym, codziennym życiem, z szarym dniem. źródło: NKJP: Krystyna Janda: Moja droga B., 2000 |
|
|
W „Białym kamieniu” Anny Boleckiej, tak jak w wielu podobnych książkach, akcja urywa się tuż przed wybuchem wojny. źródło: NKJP: Kinga Dunin: Czytając Polskę, 2004 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | akcja |
akcje |
|
| D. | akcji |
akcji |
neut |
| akcyj |
char | ||
| C. | akcji |
akcjom |
|
| B. | akcję |
akcje |
|
| N. | akcją |
akcjami |
|
| Ms. | akcji |
akcjach |
|
| W. | akcjo |
akcje |
Inne uwagi
Zwykle w lp
5. spółki
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse papiery wartościowe i akcje/udziały
Połączenia
- nowe; bezpłatne, darmowe, nieodpłatne; preferencyjne akcje; akcje imienne, ofensywne, pracownicze,
- akcje firmy, koncernu, przedsiębiorstwa, spółki, zakładu; funduszu; skarbu państwa; banku, browaru, cementowni, elektrowni, rafinerii, stoczni; PKN, PZU, TP
- akcje dla pracowników
- akcje na okaziciela
- akcje na giełdzie; o wartości jakiejś
- akcje i obligacje; akcje i udziały
- kupno, nabywanie, sprzedaż, wykup, wymiana, wyprzedaż, zakup; nabywca, posiadacz, właściciel; cena, kurs, notowania, wartość; przecena; wycena; ilość, pula; pakiet; edycja, emisja; rynek; debiut; portfel akcji
- rekomendacja dla akcji; dywidenda z akcji
- popyt na akcje; zapisy na akcje; inwestycja w akcje; cena za akcje; zapłata za akcje
- akcje zniżkują, zwyżkują
- kupić/kupować, nabyć/nabywać; sprzedać; mieć, posiadać akcje
Cytaty
|
Argentyńskie akcje w dół, chińskie bez zmian. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Namiętnik, 1998 |
|
|
Przyznawanie akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych nie uczyniło nikogo milionerem, raczej tylko uświadomiło masom, że są one biedne. źródło: NKJP: Kuba Tatarkiewicz: Felietony (Computerworld) |
|
|
Sprzedaż akcji nie jest możliwa bez zgody ministra skarbu. źródło: NKJP: Stenogram z 18. posiedzenia Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji (SRTV) w dniu 8 marca 2003 r. |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | akcja |
akcje |
|
| D. | akcji |
akcji |
neut |
| akcyj |
char | ||
| C. | akcji |
akcjom |
|
| B. | akcję |
akcje |
|
| N. | akcją |
akcjami |
|
| Ms. | akcji |
akcjach |
|
| W. | akcjo |
akcje |
Inne uwagi
Zwykle w lm