UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zawzięty

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zawzięty
zawzięty
zawzięty
zawzięte
zawzięta
D. zawziętego
zawziętego
zawziętego
zawziętego
zawziętej
C. zawziętemu
zawziętemu
zawziętemu
zawziętemu
zawziętej
B. zawziętego
zawziętego
zawzięty
zawzięte
zawziętą
N. zawziętym
zawziętym
zawziętym
zawziętym
zawziętą
Ms. zawziętym
zawziętym
zawziętym
zawziętym
zawziętej
W. zawzięty
zawzięty
zawzięty
zawzięte
zawzięta
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zawzięci
zawzięci
zawzięte
zawzięte
D. zawziętych
zawziętych
zawziętych
zawziętych
C. zawziętym
zawziętym
zawziętym
zawziętym
B. zawziętych
zawziętych
zawziętych
zawzięte
N. zawziętymi
zawziętymi
zawziętymi
zawziętymi
Ms. zawziętych
zawziętych
zawziętych
zawziętych
W. zawzięci
zawzięci
zawzięte
zawzięte

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zawziętszy
zawziętszy
zawziętszy
zawziętsze
zawziętsza
D. zawziętszego
zawziętszego
zawziętszego
zawziętszego
zawziętszej
C. zawziętszemu
zawziętszemu
zawziętszemu
zawziętszemu
zawziętszej
B. zawziętszego
zawziętszego
zawziętszy
zawziętsze
zawziętszą
N. zawziętszym
zawziętszym
zawziętszym
zawziętszym
zawziętszą
Ms. zawziętszym
zawziętszym
zawziętszym
zawziętszym
zawziętszej
W. zawziętszy
zawziętszy
zawziętszy
zawziętsze
zawziętsza
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zawziętsi
zawziętsi
zawziętsze
zawziętsze
D. zawziętszych
zawziętszych
zawziętszych
zawziętszych
C. zawziętszym
zawziętszym
zawziętszym
zawziętszym
B. zawziętszych
zawziętszych
zawziętszych
zawziętsze
N. zawziętszymi
zawziętszymi
zawziętszymi
zawziętszymi
Ms. zawziętszych
zawziętszych
zawziętszych
zawziętszych
W. zawziętsi
zawziętsi
zawziętsze
zawziętsze

Pochodzenie

Pierwotny imiesłów na *-tъ od przedrostkowego czasownika zawziąć (się); zob. wziąć

1.a wróg

Definicja

taki, który upiera się przy swoich poglądach, decyzjach lub uczuciach i jest konsekwentny w swoich działaniach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zaciekły, zacięty, zajadły

Połączenia

  • zawzięty przeciwnik, wróg; zwolennik; antykomunista, komunista, konserwatysta, republikanin; zawzięta baba
  • zawzięty i twardy, zawzięty i uparty

Cytaty

W ośrodku spędza po kilka godzin dziennie. Kiedy usiadła pierwszy raz na koniu, miała może trzy latka. – Jest zawzięta i odważna. Kiedy wsiada na koń, zwierzę wie, że żarty się skończyły, musi jej słuchać. Nie tak, jak z innymi, mniej doświadczonymi jeźdźcami – mówi o niej trener.

źródło: NKJP: Anna Ładuniuk: Kiedy jeździec spada z konia..., Trybuna Śląska, 2001-09-08

W jaki sposób pokonuje się kryzys? - Myślę wtedy, że nie wolno się poddać, załamać się, nie zrezygnować, nie stanąć, ale siłą woli trzeba jakoś zabić zmęczenie w sobie, żeby tylko ukończyć. Trzeba być zawziętym. Inaczej się nie ukończy.

źródło: NKJP: (BH): Maraton to piękne przeżycie, Dziennik Polski, 2006-02-27

Matka Teediego, Martha Bulloch, pochodziła z typowej rodziny południowych arystokratów z Georgii. Chociaż jej mąż był zawziętym zwolennikiem Lincolna, ona w czasie wojny domowej pozostała lojalna wobec skonfederowanych stanów południowych.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999

Nie zdążył napisać książki o Rosji i już jej nie napisze. A byłaby to książka wielka. Był zawziętym antykomunistą, ale nigdy nie przeniósł tej swojej zawziętości na społeczeństwo rosyjskie w czasach, gdy należeliśmy do „obozu”.

źródło: NKJP: Juliusz Rawicz: Żegnamy Leona, Gazeta Wyborcza, 1993-08-03

Początkowo należał do kręgu najbliższych przyjaciół Gustawa III. Kiedy jego starszy brat zrezygnował z dowództwa gwardii królewskiej, a później w ogóle wycofał się z życia publicznego, początkowo wydawało się, że zajmie on jego miejsce u boku króla.[...] W 1778 r. wyjechał jednak w długą podróż zagraniczną i odtąd został jednym z najzawziętszych wrogów Gustawa III.

źródło: NKJP: Zbigniew Anusik: Dyplomacja szwedzka wobec kryzysu monarchii we Francji w latach 1787-1792, 2000

1.b wyraz twarzy

Definicja

świadczący o tym, że ktoś upiera się przy swoich poglądach, decyzjach lub uczuciach i jest konsekwentny w swoich działaniach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

  • zawzięty wyraz twarzy; upór; zawzięta mina; nienawiść; zawzięte milczenie

Cytaty

Opętany bieg Kapitana i jego zawzięte milczenie wskazywały na to w sposób dostateczny. W końcu Kapitan osiągnął szczyt wzgórza.

źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1960

- Starałem się odciąć Justynę od komentarzy, bo bagaż, jaki wzięła na plecy, był ogromny. Ale na pewno coś musiało do niej docierać, bo pobiegła na trasę z zawziętą miną. Cała Justysia - niepowodzenia i krytyka tylko mobilizują ją do pracy - twierdzi Wierietielny. Atak końcowy rozpoczęła dokładnie tam, gdzie tydzień wcześniej zemdlała.

źródło: NKJP: Marcin Piątek: Siłaczka, Polityka, nr 2693, 2009-02-21

Zawzięta nienawiść Branickiego do Poniatowskich wzmogła się jeszcze w wyniku oskarżycielskich mów prymasa. Czekał tylko na okazję, aby zemścić się na rodzinie królewskiej i jednocześnie odzyskać utraconą popularność u szlachty.

źródło: NKJP: Marian Brandys: Nieznany Książę Poniatowski, 1996

Czyż półdzicy, prymitywni, nie mający żadnej świadomości aksjologicznej żołdacy zniszczyli fortepian powodowani zawziętą złością wobec nowatorskich, doskonałych dzieł muzycznych Szopena?

źródło: NKJP: Zbigniew Lisowski: Poznawanie poezji: interpretacje, 2008

2. kobieciarz

Definicja

taki, który z wielkim zapałem i oddaniem angażuje się w coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • zawzięty kibic, kinoman, kobieciarz

Cytaty

Nawet na najbardziej zawziętych kinomanach robi wrażenie liczba seansów - 110 tytułów w 10 dni!

źródło: NKJP: Zdzisław Pietrasik: Październik przez cały rok, Polityka, nr 2474, 2004-10-16

Był przy tym zawziętym kobieciarzem i przez jego pokój przesunęło się mnóstwo dziewcząt. Zawsze się dziwiłem, na czym polegało to jego powodzenie.

źródło: NKJP: Tadeusz Kwiatkowski: Panopticum, 1995

Ojciec był zawziętym wędrowcem i przynajmniej raz w tygodniu wyprawiał się ze swą dziatwą (teraz sam spaceruje codziennie po wrocławskich parkach) do tak zwanego grobu niemieckiego żołnierza [...].

źródło: NKJP:Tadeusz Różewicz: Dwie strony medalu, 2008

3. spór

Definicja

taki, który jest bardzo intensywny, pełen determinacji i w którym żadna ze stron nie chce ustąpić lub poddać się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zaciekły, zacięty, zajadły, zażarty

Połączenia

  • zawzięty atak, bój, spór; zawzięta dyskusja, kłótnia, rywalizacja, walka

Cytaty

O każdy metr boiska, nie mówiąc już o punktach, trwała zawzięta walka. Żadna z drużyn nie rezygnowała z wywalczenia awansu do półfinału i możliwości gry o medal.

źródło: NKJP: (m): Polki nie obronią mistrzowskiego, Express Ilustrowany, 2001-09-22

– Chciałbym, żeby po meczu napisano, że Wisła przegrała, bo bardzo widoczny był brak Sobolewskiego, a nieobecności Barana nikt nie zauważył – mówi przewrotnie. Podczas derbów zderzali się ze sobą często. Na zdjęciach utrwalona jest twarda, zawzięta rywalizacja; bez pardonu, kompromisów, strachu w oczach. Na jednym ujęciu Sobolewski wbija Baranowi korki w udo.

źródło: NKJP: Przemysław Franczak: Twardziele poza boiskiem, Gazeta Krakowska, 2006-10-24

W czasie jednego z takich spotkań zawzięty spór mojej Irenki z Markiem o Marię Dąbrowską: Marek twierdzi, że była antysemitką, Irenka broni pisarki, przypomina o jej artykule „Doroczny wstyd”, ale Marek jest uparty.

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet : wybór z pamięci 90-latka, 2004

Porucznik zdążył jeszcze posłać kulę Siedzącemu Bykowi, a idący za nim sierżant Czerwony Tomahawk wystrzelił prosto w głowę wodza. Rozgorzała krótka, zawzięta bitwa.

źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

4. na kogoś

Definicja

taki, który podjął decyzję o skrzywdzeniu lub zniszczeniu kogoś albo czegoś i z uporem dąży do tego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • zawzięty na sąsiadów, zawzięte na mężczyzn

Cytaty

Pracowały tam same kobiety, większość była porzucona, jak ona, niektóre same odeszły od mężów, a wszystkie były złe, zawzięte na mężczyzn. - Nienawiść połączyła je w członkinie fanatycznej sekty feministycznej - powiedziała poważnie Katrina.

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007

- Mało brakowało, by jednak skończyła tak, jak chciał ów zawzięty na nią kapłan. Chrzest ogniowy wszelakoż przeszła. Liznął ją płomień, przypiekł do żywego mięsa.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

Nie ludzka ręka to cięła - powiedziała, żegnając się, kowalowa. - Musi to anioły same sfrunęły i w ludzkiej biedzie dopomogły. - A czego te anioły takie zawzięte na wasze żyto? Do nas by przyszły! Niech no kowalowa powie, że im lepiej zapłacim - dogadywały sąsiadki.

źródło: NKJP: Piotr Rowicki: Przed górami, przed lasami, 2005

Typowe wiejskie disco - mówi Justyna, a towarzystwo o lekko ciasnych poglądach (zawzięci na Żydów czy homoseksualistów, nie ma przebacz).

źródło: NKJP: Anita Czupryn: Jedzie żółw do Zamościa, Super Express, 2006

Składnia

bez ograniczeń + zawzięty +
na KOGO/CO
szyk: neutralny
Data ostatniej modyfikacji: 24.06.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj