UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

samowładztwo

Chronologizacja

1643, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. samowładztwo
samowładztwa
D. samowładztwa
samowładztw
C. samowładztwu
samowładztwom
B. samowładztwo
samowładztwa
N. samowładztwem
samowładztwami
Ms. samowładztwie
samowładztwach
W. samowładztwo
samowładztwa

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Zob. sam, władza

1. ustrój

Definicja

książk. 
forma rządów polegająca na tym, że cała władza sprawowana jest przez jedną osobę, której decyzje nie podlegają jakiejkolwiek kontroli społecznej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  autarchia, autokracja, jednowładztwo, jedynowładztwo, samodzierżstwo, samowładza

Cytaty

W nauce objawiła się jako autorka znakomitej książki o tzw. soborowym ułożeniu - rosyjskim kodeksie praw spisanym w 1649 r. [...]. Kodeks ów rozpoczął wieloletni proces formowania się absolutyzmu w Rosji, wspierając swymi artykułami samowładztwo carów, od Aleksego Michajłowicza poczynając.

źródło: NKJP: Władysław A. Serczyk: W dwóch światach, Dziennik Polski, 2005-06-24

Program zjazdu głosił, że należy dążyć, aby proletariat w sojuszu z całym chłopstwem walczył o obalenie samowładztwa, o utworzenie republiki demokratycznej [...].

źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967

Wojna tocząca się w Mandżurii była dla caratu jednym pasmem niepowodzeń: kompromitowała ona reżym samowładztwa i zwiększała napięcie polityczne w masach.

źródło: NKJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918,1968

Jedynym wzorem jednowładztwa był dla Rzymian Orient, a tam było ono zarazem samowładztwem. Wszyscy i wszystko stanowią własność osobistą króla, który jest emanacją bóstwa.

źródło: NKJP: Internet

Rosja wkroczyła w etap nowy pod względem ustrojowym [...] i [...] do dziś trwa w nauce spór o to, jak ten ustrój nazwać. Jedno z przedstawionych wyżej określeń mówi aż nadto wyraźnie o samowładztwie, a nie przeczą też temu inne cechy systemu, w którym aż do końca istnienia monarchii car decydował w ostatniej instancji o wszystkich ważniejszych sprawach.

źródło: NKJP: Ludwik Bazylow: Ostatnie lata Rosji Carskiej. Rządy Stołypina, 2008

Składnia

bez ograniczeń + samowładztwo +
(KOGO)

2. szefa

Definicja

książk. 
sprawowanie funkcji w sposób samowolny, nieliczący się z opinią lub interesami podwładnych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:  samowładza

Cytaty

Wiem tylko, że arogancja i samowładztwo szefów tej instytucji osiągnęły rozmiary kuriozalne. Telewizję traktują oni jak prywatny folwark [...].

źródło: NKJP: Mój „Dzienniczek Polski”, Dziennik Polski, 2001-03-02

[...] myślę, że dzięki prawu unijnemu skończy się samowładztwo naszych skorumpowanych polityków.

źródło: NKJP: dz, mak, mal, mp, aga: 1 maja 2004, Trybuna Śląska, 2003-06-09

Wnioskami, jakie padły w czasie naszej dyskusji są stwierdzenia, że powinien zostać zachowany przynajmniej szczątkowy zarząd, aby nie dopuścić do samowładztwa wójtów [...].

źródło: NKJP: (rm): Poważna debata wójtów, Gazeta Krakowska, 2002-02-19

Głęboko prawdziwe jest stwierdzenie [...] w artykule z 27.05 br., że teraz „nikt nie chce władzy oddać”, bo nasz samorząd staje się coraz bardziej samowładztwem.

źródło: NKJP: Polemika do parady, Dziennik Polski, 2005-07-05

Dotychczasowe prawo kładło nacisk przede wszystkim na tryb likwidacyjny z samowładztwem syndyka po drodze, zaś wyjątkowo przewidywało dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa upadłego i uzyskiwanie z tego tytułu dochodów, które mają zaspokoić wierzycieli.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 30.08.2002

Składnia

bez ograniczeń + samowładztwo +
(KOGO)
Data ostatniej modyfikacji: 17.01.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj