UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

jedynka

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. jeden

1. cyfra

Definicja

cyfra, która oznacza liczbę 1

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie szczegółowe określenia ilości

Połączenia

jedynka arabska, rzymska

Cytaty

	Ta jedynka maszynistce najprawdopodobniej wypadła, a ten drobny błąd pociągnąłby za sobą daleko idące konsekwencje co do liczby dzieci uprawnionych do korzystania z zasiłków rodzinnych. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.06.1997
	Zapisano tam: art. 110 K.p.c., a winno być: art. 510, czyli jedynkę należy zamienić na piątkę. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 02.03.1995
	Programiści mogli bez kłopotu otworzyć pliki, ale nie będąc ekspertami od dekodowania długich ciągów zer i jedynek, patrzyli na nie jak na nieznany szyfr. źródło: NKJP: Sam Williams: W obronie wolności
	[...] ceny na artykuły droższe jak ciastka, torciki, gotowe sandwicze nagle się „cudownie” zaokrągliły. Nie ma już na końcu jakichś jedynek, czwórek czy siódemek. Jest zero albo 5. źródło: NKJP: Dziennik Polski - Pejzaż , Francuski notes: Troska piekarza, 29.12.2001

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedynka	jedynki
D.	jedynki	jedynek

C.	jedynce	jedynkom
B.	jedynkę	jedynki
N.	jedynką	jedynkami
Ms.	jedynce	jedynkach
W.	jedynko	jedynki

2. numer

Definicja

to, co zostało oznaczone numerem 1

Cytaty

Odmiana

część mowy: rzeczownik

2.a ząb

Definicja

pierwszy ząb u człowieka, dolny lub górny, liczony na lewo lub prawo od środka twarzy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

Połączenia

dolna, górna; lewa, prawa; ułamana; wyrwana; zdrowa, zepsuta; martwa; mleczna; srebrna, złota jedynka
próchnica; implant jedynki
plomba z jedynki
plomba; ubytek w jedynce
kogoś boli jedynka; komuś ukruszyła się, komuś ułamała się, komuś złamała się; komuś rusza się; komuś wypadła jedynka; komuś wyrosła jedynka, komuś wychodzą, komuś wyrzynają się jedynki
stracić, usunąć, wyrwać; wstawić; plombować; leczyć; wybielić jedynkę

Cytaty

W ramach ubezpieczenia zdrowotnego możesz otrzymać białe plomby tylko od jedynki do trójki.

źródło: Internet

Pani doktor robiła mi dwa zęby - jedynkę i dwójkę. W „jedynce” użyła słabego wypełnienia do „kanałówki” i ząb mi ściemniał szybciej niż powinien [...].

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedynka	jedynki
D.	jedynki	jedynek

C.	jedynce	jedynkom
B.	jedynkę	jedynki
N.	jedynką	jedynkami
Ms.	jedynce	jedynkach
W.	jedynko	jedynki

2.b mieszkanie

Definicja

pot.

pomieszczenie lub budynek oznaczone numerem 1

Noty o użyciu

Wyraz zapisywany niekiedy w cudzysłowie.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie

Połączenia

lokator, lokatorka, pan, pani, państwo, sąsiad, sąsiadka spod jedynki
mieszkanie pod jedynką
mieszkać pod jedynką

Cytaty

Na szczęście około godziny 17 po kilkukrotnych nieudanych próbach dodzwonił się do mnie lokator spod jedynki zapraszając na wizytę.

źródło: Internet

Mieszkanie pod jedynką należało do rodziny Leśnickich. W tym mieszkaniu mieszkała pani Urakowa z córką Janą oraz drugim dzieckiem urodzonym we wrześniu.

źródło: Internet

W jedynce są normalne łazienki oraz biuro akademika będące jednocześnie miejscem, w którym przesiaduje strażnik. Akademik numer dwa: porażająca wizja [...].

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedynka	jedynki
D.	jedynki	jedynek

C.	jedynce	jedynkom
B.	jedynkę	jedynki
N.	jedynką	jedynkami
Ms.	jedynce	jedynkach
W.	jedynko	jedynki

2.c szkoła

Definicja

pot.

szkoła, która w systemie numeracji szkół na danym terenie została oznaczona numerem 1

Noty o użyciu

Wyraz zapisywany małą lub dużą literą, również w cudzysłowie.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

Połączenia

uczniowie; absolwenci; dyrektor; patron jedynki
dzieci, maturzyści, nauczyciele, uczniowie z jedynki
jedynka kogoś kształci; kogoś wychowuje
chodzić, uczęszczać; zdawać do jedynki
uczyć się w jedynce

Cytaty

„Jedynka” zatrudnia 11 nauczycieli, którzy pracować tu będą tylko do września.

źródło: NKJP: ZS: Szkoły w nowym roku, Dziennik Polski - Brzesko, 17.12.2001

Martwili się nauczyciele, rodzice oraz uczniowie, do których docierały wieści o możliwości zlikwidowania jedynki.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedynka	jedynki
D.	jedynki	jedynek

C.	jedynce	jedynkom
B.	jedynkę	jedynki
N.	jedynką	jedynkami
Ms.	jedynce	jedynkach
W.	jedynko	jedynki

2.d autobus, tramwaj

Definicja

pot.

jeden ze środków transportu publicznego, zwykle autobus lub tramwaj, oznaczony numerem 1

Noty o użyciu

Wyraz zapisywany niekiedy w cudzysłowie.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Połączenia

tramwajowa; spóźniona jedynka
tramwaj jedynka
trasa (przejazdu); przystanek; motorniczy jedynki
bilet na jedynkę
jedynka jedzie, (nie) jeździ, (nie) kursuje, odjechała, podjeżdża, (nie) pojedzie; jedynka gdzieś nie dojeżdża; jedynka się gdzieś nie zatrzymuje; jedynka gdzieś (nie) skręca; komuś uciekła jedynka; jedynka się wykoleiła
jeździć, pojechać jedynką
wsiąść/wsiadać; przesiąść się do jedynki
przesiąść się; czekać na jedynkę

Cytaty

Trasa „jedynki” przebiegała z ul. Mostowej, przez: plac Wolnica, Krakowską, Grodzką, Rynek, Floriańską do placu Kolejowego (pod dworzec).

źródło: NKJP: (MM): Starocie na stulecie, Dziennik Polski - Kraków , 17.03.2001

Po jakimś czasie przyjechała jedynka. Krótka. Wsiadłem do tramwaju, grzecznie skasowałem bilet, nawet miejsce siedzące się znalazło.

źródło: Internet

Dziś rano po godzinie 10:00 na oś „R” w stronę hotelowca nie przyjechały dwie jedynki pod rząd. Kto za taki stan odpowiada? Dlaczego autobusy nie kursują, mimo że rano nie ma takiego ruchu?

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedynka	jedynki
D.	jedynki	jedynek

C.	jedynce	jedynkom
B.	jedynkę	jedynki
N.	jedynką	jedynkami
Ms.	jedynce	jedynkach
W.	jedynko	jedynki

2.e w samochodzie

Definicja

pot.

pierwszy bieg w skrzyni biegów w samochodzie

Noty o użyciu

Wyraz zapisywany niekiedy w cudzysłowie.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Połączenia

jedynka nie chce wskoczyć; ciężko, lekko wchodzi
wbić, wcisnąć, wrzucić/wrzucać jedynkę
ruszyć/ruszać z jedynki; zredukować (bieg), zrzucić (bieg) do jedynki; przełączyć (bieg) z jedynki na dwójkę
zmienić (bieg) na jedynkę
jechać; ruszać na jedynce

Cytaty

Zepchnąłem auto na pobocze i próbowałem wrzucać poszczególne biegi i nie wchodzą. Po którejś próbie jedynka załapała, ruszyłem [...].

źródło: Internet

Po wizycie u tego mechanika samochód palił tylko na jeden cylinder, jedynka (bieg) wyskakiwała, czwórki nie dało się wrzucić.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedynka	jedynki
D.	jedynki	jedynek

C.	jedynce	jedynkom
B.	jedynkę	jedynki
N.	jedynką	jedynkami
Ms.	jedynce	jedynkach
W.	jedynko	jedynki

2.f rozmiar

Definicja

jeden z rozmiarów damskiej bielizny - większy od zerówki i mniejszy od dwójki

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Połączenia

duża, mała jedynka
jedynka jest na kogoś za duża, za mała, za szeroka, za wąska; jedynka leży na kimś idealnie
nosić; przymierzyć, zmierzyć jedynkę
(nie) wejść/ (nie) wchodzić w jedynkę

Cytaty

Supermarkety i sklepy, w których biustonosze mają numerację od 1 do 4 czy 5, tak naprawdę proponują nam tylko kilka rozmiarów (jedynce odpowiada rozmiar 70A, dwójce 75B, trójce 80C itd.).

źródło: Internet

Czy wiesz może, jaki jedynka ma obwód pod biustem, a jaki w biuście?

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedynka	jedynki
D.	jedynki	jedynek

C.	jedynce	jedynkom
B.	jedynkę	jedynki
N.	jedynką	jedynkami
Ms.	jedynce	jedynkach
W.	jedynko	jedynki

3. pokój

Definicja

pot.

pokój, zwykle w hotelu lub w pensjonacie, który jest przeznaczony dla jednej osoby

Noty o użyciu

Wyraz zapisywany niekiedy w cudzysłowie.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny urlop i wypoczynek

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie szczegółowe określenia ilości

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pojedynka

Połączenia

duża, mała, przestronna; standardowa; wolna; narożna; umeblowana; przytulna jedynka
jedynka z dostawką; z aneksem kuchennym, z łazienką; z balkonem; z widokiem na morze
cena za jedynkę
miejsce w jedynce
jedynka ileś kosztuje
zarezerwować jedynkę
zapłacić za jedynkę

Cytaty

W Wałbrzychu największym i najlepszym hotelem są trzygwiazdkowe Sudety (240 pokoi: cztery apartamenty, 93 „dwójki” i 143 „jedynki”).

źródło: Internet

Pensjonat zapewnia wyżywienie w pełnym zakresie, różnorakie pokoje od jedynek do czwórek z pełnym węzłem sanitarnym, radioodbiornikiem, telefonem, telewizorem, w każdym z nich.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedynka	jedynki
D.	jedynki	jedynek

C.	jedynce	jedynkom
B.	jedynkę	jedynki
N.	jedynką	jedynkami
Ms.	jedynce	jedynkach
W.	jedynko	jedynki

4. ocena

Definicja

pot.

najniższa ocena, którą można otrzymać w szkole, w systemie stopni od 1 do 6

Noty o użyciu

Wyraz zapisywany niekiedy w cudzysłowie.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	bania, bańka, gol, laska, lufa, niedostateczny II, pała, pałka
	hiperonimy:	ocena

Połączenia

jedynka z fizyki, z geografii, z matematyki, z polskiego...; z egzaminu, z klasówki, z odpowiedzi, z pracy domowej, ze sprawdzianu, z wypracowania, z zadania...
jedynka na półrocze, na semestr
jedynka na świadectwie
komuś grozi jedynka
dostać jedynkę; postawić komuś, wpisać komuś, wstawić komuś jedynkę; stawiać jedynki; przynieść (kolejną) jedynkę, przynosić (same) jedynki; zbierać (same) jedynki; mieć (same) jedynki
ocenić coś; napisać coś na jedynkę

Cytaty

Nie udało się uniknąć kilku jedynek z języka polskiego.

źródło: NKJP: ALG: Poziom zadowalający, Dziennik Polski - Proszowice, 26.05.2001

Nauczyciele nie powinni takich uczniów bombardować jedynkami, ważne są natomiast pochwały.

źródło: NKJP: Joanna Sieradzka: Strach przed książką, Dziennik Polski - Małopolska, 26.10.2001

Niektórzy napisali bowiem na „jedynkę” z obu przedmiotów.

źródło: NKJP: (WOJ): Teraz egzaminy ustne, Dziennik Polski - Miechów, 17.05.2001

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedynka	jedynki
D.	jedynki	jedynek

C.	jedynce	jedynkom
B.	jedynkę	jedynki
N.	jedynką	jedynkami
Ms.	jedynce	jedynkach
W.	jedynko	jedynki

5. telewizja

Definicja

pot.

pierwszy program Telewizji Polskiej

Noty o użyciu

Wyraz zapisywany małą lub dużą literą, również w cudzysłowie.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu telewizja

Połączenia

telewizyjna; publiczna jedynka
dyrekcja, dyrektor, kierownictwo, szef, prezes, zarząd; dziennikarze, prezenterzy; widzowie; oferta (programowa); ramówka; programy, (filmowe) propozycje jedynki; na antenie; w studiu; w programie jedynki
film, program, serial, wiadomości na jedynce
jedynka coś emituje, coś nadaje, coś pokaże, coś proponuje, coś transmituje, coś wyemitowała
oglądać; włączyć; odbierać jedynkę
przełączyć na jedynkę
coś jest na jedynce

Cytaty

[...] wieczorem w programie telewizyjnym w jedynce pan premier [...], wyraźnie rozluźniony, stwierdził z ulgą, że katastrofy finansowej nie będzie [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.11.2001

Było pusto i cicho, tylko gdzieś z oddali zabrzęczał echem dżingiel bloku reklamowego telewizyjnej Jedynki.

źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedynka	jedynki
D.	jedynki	jedynek

C.	jedynce	jedynkom
B.	jedynkę	jedynki
N.	jedynką	jedynkami
Ms.	jedynce	jedynkach
W.	jedynko	jedynki

6. radio

Definicja

pot.

pierwszy program Polskiego Radia

Noty o użyciu

Wyraz zwykle zapisywany dużą literą, również w cudzysłowie.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu radio

Połączenia

radiowa jedynka
słuchacze; dziennikarze, reporterzy; szef, szefowa; gość; ramówka; program (radiowy); audycje; przeboje; plebiscyt jedynki; na antenie jedynki
jedynka coś emituje, coś nadaje
słuchać jedynki
odbierać jedynkę
posłuchać czegoś na jedynce

Cytaty

RMF FM umocnił swoją pozycję lidera wśród ogólnopolskich rozgłośni radiowych, a Jedynka ponownie odnotowała spory spadek udziałów w rynku.

źródło: Internet

„Jedynka” to radio o charakterze uniwersalnym, w którym każdy znajdzie coś dla siebie [...].

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedynka	jedynki
D.	jedynki	jedynek

C.	jedynce	jedynkom
B.	jedynkę	jedynki
N.	jedynką	jedynkami
Ms.	jedynce	jedynkach
W.	jedynko	jedynki

Data ostatniej modyfikacji: 23.01.2014