UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sukienka

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. sukienka
sukienki
D. sukienki
sukienek
C. sukience
sukienkom
B. sukienkę
sukienki
N. sukienką
sukienkami
Ms. sukience
sukienkach
W. sukienko
sukienki

Pochodzenie

Zob. suknia

1. ubranie

Definicja

jednoczęściowe ubranie damskie, okrywające ramiona, tułów, częściowo nogi, czasem także ręce

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kiecka
hiperonimy:  ubiór

Połączenia

  • damska, dziewczęca; aksamitna, batystowa, bawełniana, dżinsowa, jedwabna, kretonowa, perkalowa, satynowa; szyfonowa, tiulowa, wełniana; kraciasta, kwiaciasta, kwiecista, wzorzysta; długa; krótka, kusa, skąpa, luźna; dopasowana, obcisła, wąska; ażurowa, koronkowa, przezroczysta; haftowana; podarta, pognieciona, pomięta, postrzępiona, zmięta
  • rozpięta, wycięta, wydekoltowana; lekka, letnia, powiewna, przewiewna, zwiewna; prosta, skromna, zwykła; efektowna, odświętna, strojna, koktajlowa, wieczorowa, wizytowa; harcerska; plażowa sukienka; sukienka komunijna, ślubna; sukienka mini
  • sukienki dziewcząt, dziewczynek, matki
  • sukienka do chrztu, do komunii, do ślubu; do tańca, do trumny; do kolan, do kostek, do ziemi; sukienka od chrztu, od komunii; sukienka od Armaniego, od Diora...; sukienka z aksamitu, z batystu, z dzianiny, z koronek, z muślinu, z tetry, z tiulu, z wełny, z żorżety; sukienki z lat dwudziestych, trzydziestych...
  • sukienka na bal, na dansing, na dyskotekę, na studniówkę; na lato; sukienka przed kolano, po kolana, za kolana
  • sukienka z dekoltem, z falbanami, z rozporkiem, z rozpierdakiem; z bolerkiem; z bufkami, z cekinami, z koronkami
  • sukienka na ramiączkach, na szelkach
  • sukienka i bluzka; sukienka i buty; sukienka i kapelusz; sukienka i pończochy; sukienka i welon; sukienki i garnitury; sukienki i kostiumy; sukienki i płaszcze; sukienki i spódnice; sukienki i żakiety
  • brzeg, dół, rąbek, skraj; fałda, kołnierzyk, pasek, rękaw; krój sukienki; kolekcja sukienek
  • dodatki, pasek do sukienki; guzik, pasek, rękaw od sukienki
  • materiał, tkanina na sukienkę
  • deseń, kwiaty, wzory; plamy na sukience; blondynka, dziewczyna, kobieta w sukience jakiejś
  • sukienki wiszą gdzieś
  • nosić; włożyć/wkładać, !?założyć; ściągnąć/ściągać, zdjąć/zdejmować; obciągnąć; otrzepać; rozchylić, rozpiąć; podnieść/podnosić, unieść; uszyć/szyć; dobrać, kupić sukienkę
  • przypiąć coś do sukienki; wyciągnąć coś spod sukienki
  • zaglądać komuś pod sukienkę; ubrać kogoś w sukienkę
  • być, chodzić, wystąpić w sukience
  • sweter (długi) jak sukienka

Cytaty

Ponieważ umalowała też usta, przyciemniła okolice oczu i włożyła krótką sukienkę, suto obszytą błyszczącymi dżetami, przemieniła się wbrew woli w wyzywającą osobę dość lekkich obyczajów.

źródło: Jerzy Stawiński: Piszczyk

Olga Boznańska zawsze chodziła w sukience, którą tatuś kupił jej przed rokiem 1906.

źródło: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej

W plecaku dziewczynki nie może jednak zabraknąć szczególnej sukienki czy bluzki, w której będzie mogła wystąpić na dyskotece.

źródło: Sylwia Lis: Na kolonii fajnie jest

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne w połączeniu:założyć sukienkę

2. habit

Definicja

pot. 
habit lub sutanna, rozumiane jako symbol stanu duchownego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem

Relacje znaczeniowe

synonimy:  suknia

Połączenia

  • sukienka duchowna, kapłańska, zakonna

Cytaty

Jedna z sióstr,[..], opowiadała, że gdy 9 lat temu po raz pierwszy włożyła granatową zakonną sukienkę i welon na głowę [..], wydawało się jej, że nie wytrzyma w tym stroju podczas upału.

źródło: Dziennik Polski - 1998-07-21 - Kraj - Ale grzeje..

Przypomni ktoś, nie bez racji, procesy przeciw Galileuszowi, uznane oficjalnie za plamę na historii Kościoła przez papieża Jana Pawła II, przypomni wpisanie na listę dzieł zakazanych prac Kopernika czy niezliczone procesy inkwizycyjne, których ofiary ginęły na stosie, nawet gdy nosiły sukienki zakonne, jak choćby dominikanin Savonarola...

źródło: Zdzisław Morawski: Watykan bez tajemnic, 1997

3. ozdoba obrazu

Definicja

dekoracja nakładana na obrazy religijne, mająca wyobrażać ubiór postaci przestawionej na obrazie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Połączenia

  • brylantowa, diamentowa, srebrna, złota sukienka
  • sukienka obrazu, sukienka Matki Boskiej
  • sukienka z blachy

Cytaty

Oba dary zdobią sukienkę Matki Bożej, czyli szatę, haftowaną złotem i koralikami, która okrywa ikonę, spływając od szyi Matki i Dzieciątka w dół obrazu.

źródło: Grażyna Starzak: Dziennik Polski - 2002-12-24 - Magazyn - Tam gdzie serce człowieka

Po zdjęciu sukienki Marii okazało się, że spód obrazu jest bardzo piękny, choć mocno zniszczony.

źródło: Obraz piękny, choć mocno zniszczony Kielce 2006

4. u zwierzęcia

Definicja

łow.  pot. 
sierść zwierzęcia lub upierzenie ptaka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

synonimy:  suknia

Cytaty

Najpierw wkłada dziób do wody i wprawia go w wibrujący ruch tak, że wszelkie resztki pożywienia wypłukują się z niego. Potem przychodzi czas na sukienkę. Część upierzenia na grzbiecie rozpada się w pył, gdy czapla pociera je dziobem.

źródło: Wędkarskie przewagi czapli olbrzymiej 1999

Frazeologizmy

ktoś zrzucił sutannę
ktoś zrzucił sukienkę
Data ostatniej modyfikacji: 03.10.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj