UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

fuks

Chronologizacja

1900, SJPWar

1. zdarzenie

Definicja

pot. 
zbieg okoliczności, który powoduje, że dzieje się coś korzystnego dla kogoś, niezależnie od umiejętności czy wiedzy tej osoby

Pochodzenie

niem. Fuchs 'as karo (o największej wartości punktowej w grze w karty)'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  fart
antonimy:  niefart

Połączenia

  • mieć fuksa
  • to był fuks

Cytaty

To był fuks, bo przypadkiem natrafiono na punkt, gdzie spotkały się dwa uskoki. Gdyby odwiert zrobiono choćby kilka metrów dalej, mogłoby się nie udać [...].

źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Gdzie te bąbelki?, Trybuna Śląska, 2002-08-23

Mój kumpel namówił mnie, żebym wziął ze szpitala kilka silnych tabletek przeciwbólowych [...]. Miałem fuksa i jakoś udało mi się je wykraść.

źródło: NKJP: Nałogi przed sądem, Dziennik Polski, 2003-03-12

Co jakiś czas trafiały mi się fuksy. Kupiłem kiedyś na perskim jarmarku album Beatlesów - dałem za niego sto złotych. Było w nim około stu zdjęć. Wyciąłem je i każde sprzedałem za sto złotych.

źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion, czyli chłopcy z Mielczarskiego, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2, m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. fuks
fuksy
D. fuksa
fuksów
C. fuksowi
fuksom
B. fuksa
rzadziej fuks
fuksy
N. fuksem
fuksami
Ms. fuksie
fuksach
W. fuksie
fuksy

2. nowicjusz

Definicja

przest. 
nowicjusz - osoba początkująca

Pochodzenie

niem. Fuchs 'nowicjusz, żółtodziób'

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  frajer, nowicjusz, żółtodziób

Cytaty

Fuks nie ma praw, tylko obowiązki. W pierwszych dniach października ma obowiązek założenia dzienniczka, do którego fuksujący wpisują swoje krytyczne uwagi [...].

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Fala za kulisami, Gazeta Wyborcza, 1997-10-03

Uczniowie wyższych klas bezceremonialnie roztrącali fuksów [...], nieśmiałych jeszcze i zastraszonych pierwszym zetknięciem ze szkołą.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

Łysa główka pracowała i na pewno coś wymyśliła... jakąś małą niespodziankę dla pary fuksów początkujących w tej branży.

źródło: Edmund Niziurski: Niewiarygodne przygody Marka Piegusa, 1985 (Władysław Lubaś (red.), Słownik polskich leksemów potocznych, 2003)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. fuks
fuksowie
ndepr
fuksy
depr
D. fuksa
fuksów
C. fuksowi
fuksom
B. fuksa
fuksów
N. fuksem
fuksami
Ms. fuksie
fuksach
W. fuksie
fuksowie
ndepr
fuksy
depr

3. koń

Definicja

sport.  pot. 
koń, który niespodziewanie zwyciężył w wyścigu, pokonując rywali, których początkowo uważano za mających większe szanse na wygraną

Pochodzenie

niem. Fuchs 'koń o rudym umaszczeniu'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zwycięzca

Połączenia

  • postawić na fuksa

Cytaty

Gracz postawił 1,5 tys. złotych na konia typowanego jako fuks [...].

źródło: NKJP: Bukmacherzy, Dziennik Polski, 2003-02-15

[...] w swoim tegorocznym debiucie nie spisała się najlepiej, osłabła na finiszu, wygrała po błędzie innego dżokeja. Fuksem może okazać się bardzo szybka i rasowa, wysokiej półkrwi, Amandina.

źródło: NKJP: Wiktor Lubicz: Piknik na Służewcu, Gazeta Wyborcza, 1992-05-22

Każdy z bywalców toru za punkt honoru postawi sobie obstawienie zakładu, w którym wypłata może okazać się wysoka, jeśli oczywiście zwyciężą co najmniej dwa fuksy.

źródło: Internet: Znów kumulacja kwinty na Służewcu, 2005-08-18 (zw.com.pl)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. fuks
fuksy
D. fuksa
fuksów
C. fuksowi
fuksom
B. fuksa
fuksy
N. fuksem
fuksami
Ms. fuksie
fuksach
W. fuksie
fuksy
Data ostatniej modyfikacji: 23.04.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj