UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uprzątać

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uprzątam	uprzątamy
2 os.	uprzątasz	uprzątacie
3 os.	uprząta	uprzątają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uprzątałem +(e)m uprzątał	uprzątałam +(e)m uprzątała	uprzątałom +(e)m uprzątało	uprzątaliśmy +(e)śmy uprzątali	uprzątałyśmy +(e)śmy uprzątały
2 os.	uprzątałeś +(e)ś uprzątał	uprzątałaś +(e)ś uprzątała	uprzątałoś +(e)ś uprzątało	uprzątaliście +(e)ście uprzątali	uprzątałyście +(e)ście uprzątały
3 os.	uprzątał	uprzątała	uprzątało	uprzątali	uprzątały

bezosobnik: uprzątano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę uprzątał będę uprzątać	będę uprzątała będę uprzątać	będę uprzątało będę uprzątać	będziemy uprzątali będziemy uprzątać	będziemy uprzątały będziemy uprzątać
2 os.	będziesz uprzątał będziesz uprzątać	będziesz uprzątała będziesz uprzątać	będziesz uprzątało będziesz uprzątać	będziecie uprzątali będziecie uprzątać	będziecie uprzątały będziecie uprzątać
3 os.	będzie uprzątał będzie uprzątać	będzie uprzątała będzie uprzątać	będzie uprzątało będzie uprzątać	będą uprzątali będą uprzątać	będą uprzątały będą uprzątać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uprzątajmy
2 os.	uprzątaj	uprzątajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uprzątałbym bym uprzątał	uprzątałabym bym uprzątała	uprzątałobym bym uprzątało	uprzątalibyśmy byśmy uprzątali	uprzątałybyśmy byśmy uprzątały
2 os.	uprzątałbyś byś uprzątał	uprzątałabyś byś uprzątała	uprzątałobyś byś uprzątało	uprzątalibyście byście uprzątali	uprzątałybyście byście uprzątały
3 os.	uprzątałby by uprzątał	uprzątałaby by uprzątała	uprzątałoby by uprzątało	uprzątaliby by uprzątali	uprzątałyby by uprzątały

bezosobnik: uprzątano by

bezokolicznik: uprzątać

imiesłów przysłówkowy współczesny: uprzątając

gerundium: uprzątanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uprzątanie	uprzątania
D.	uprzątania	uprzątań
C.	uprzątaniu	uprzątaniom
B.	uprzątanie	uprzątania
N.	uprzątaniem	uprzątaniami
Ms.	uprzątaniu	uprzątaniach
W.	uprzątanie	uprzątania

imiesłów przymiotnikowy czynny: uprzątający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uprzątający	uprzątający	uprzątający	uprzątające	uprzątająca
D.	uprzątającego	uprzątającego	uprzątającego	uprzątającego	uprzątającej
C.	uprzątającemu	uprzątającemu	uprzątającemu	uprzątającemu	uprzątającej
B.	uprzątającego	uprzątającego	uprzątający	uprzątające	uprzątającą
N.	uprzątającym	uprzątającym	uprzątającym	uprzątającym	uprzątającą
Ms.	uprzątającym	uprzątającym	uprzątającym	uprzątającym	uprzątającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uprzątający	uprzątający	uprzątające	uprzątające
D.	uprzątających	uprzątających	uprzątających	uprzątających
C.	uprzątającym	uprzątającym	uprzątającym	uprzątającym
B.	uprzątających	uprzątających	uprzątających	uprzątające
N.	uprzątającymi	uprzątającymi	uprzątającymi	uprzątającymi
Ms.	uprzątających	uprzątających	uprzątających	uprzątających

imiesłów przymiotnikowy bierny: uprzątany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uprzątany	uprzątany	uprzątany	uprzątane	uprzątana
D.	uprzątanego	uprzątanego	uprzątanego	uprzątanego	uprzątanej
C.	uprzątanemu	uprzątanemu	uprzątanemu	uprzątanemu	uprzątanej
B.	uprzątanego	uprzątanego	uprzątany	uprzątane	uprzątaną
N.	uprzątanym	uprzątanym	uprzątanym	uprzątanym	uprzątaną
Ms.	uprzątanym	uprzątanym	uprzątanym	uprzątanym	uprzątanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uprzątani	uprzątani	uprzątane	uprzątane
D.	uprzątanych	uprzątanych	uprzątanych	uprzątanych
C.	uprzątanym	uprzątanym	uprzątanym	uprzątanym
B.	uprzątanych	uprzątanych	uprzątanych	uprzątane
N.	uprzątanymi	uprzątanymi	uprzątanymi	uprzątanymi
Ms.	uprzątanych	uprzątanych	uprzątanych	uprzątanych

odpowiednik aspektowy: uprzątnąć

Pochodzenie

Z przedrostkiem u- od psł. *prętati 'wsuwać, wkładać coś do czegoś, sprzątać'

1. mieszkanie

Definicja

usuwać brud z jakiejś powierzchni, układać znajdujące się tam przedmioty lub zbierać coś i przenosić to w inne miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Połączenia

uprzątać liście, śnieg

Cytaty

	Kiedy pierwszy raz zobaczyłam człowieka uprzątającego wielką ssawką liście [...], zaskoczona byłam skutecznością tego „odkurzacza” o wyjątkowo dużych rozmiarach. źródło: NKJP: Grażyna Wiśniewska: Człowiek z pomysłami, Gryf Wejcherowski, 1999-11-12
	Rano wielu administratorów zaspało, nie zaczęli uprzątać śniegu z chodników ani podwórek, chodniki nie były posypane piaskiem. źródło: NKJP: (jaz): Śliski Zgierz, Express Ilustrowany, 2001-11-27
	Rodzina [...] uprząta rzeczy przed spalonym domem. źródło: NKJP: (J.S.): Meble, pieniądze i dobre słowo, Dziennik Bałtycki, 2000-11-04
	W ramach spółki joint venture z rządem Amerykanie wyburzają stare budynki, uprzątają teren, instalują ciągi wodne i kanalizacyjne oraz szukają chętnych na dzierżawę. źródło: NKJP: Dana Milbank: Minipotentat, Gazeta Wyborcza, 1994-09-19
	Z dumą i rozrzewnieniem wspominał, jak wspólnie z uczniami wydłubywał gołymi rękoma miny z murawy, uprzątał sale ćwiczeń, szatnie, łaźnie. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002

Składnia

	+	uprzątać	+	CO + (CZYM) + (z CZEGO)
	+	uprzątać	+	CO + (GDZIE)

2. dawne tradycje

Definicja

pozbywać się kogoś lub czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Cytaty

[...] Uprzątano z drogi nawet tych, którzy dzięki własnej energii i sprężystości umacniali pośrednio pozycję Mikołaja II [...].

źródło: NKJP: Ludwik Bazylow: Ostatnie lata Rosji Carskiej. Rządy Stołypina, 2008

[...] Po utracie oka porzuciła raz na zawsze marzenie o osobistym szczęściu, uprzątając z serca popioły niespełnionych miłości [...].

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Rok 1968 okazał się nie początkiem, ale końcem rewolucyjnej fali, narastającej przez prawie pół wieku… Zapewne miał też pozytywne (modernizacyjne) efekty, uprzątał zbędne tradycje, hierarchie, itp.

źródło: NKJP: Jan Błoński: Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka, 1995

Składnia

uprzątać

KOGO/CO + (z CZEGO)

3. zboże z pola

Definicja

zbierać z pola jako plon

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

Relacje znaczeniowe

synonimy:

sprzątać

Cytaty

Podczas wizji lokalnej ludzie uprzątający z pól zboża grozili zabójcy samosądem.

źródło: NKJP: Jan Płaskoń: Pokażę wam to miejsce, Polityka, 2000-09-09

Składnia

uprzątać

CO + (z CZEGO)

Data ostatniej modyfikacji: 31.05.2017