UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

akcelerator

Chronologizacja

1930, Dep

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. akcelerator
akceleratory
D. akceleratora
akceleratorów
C. akceleratorowi
akceleratorom
B. akcelerator
akceleratory
N. akceleratorem
akceleratorami
Ms. akceleratorze
akceleratorach
W. akceleratorze
akceleratory

Pochodzenie

internac.

ang. accelerator

fr. accélérateur

niem. Akzelerator

Od: łac. accelerāre 'spieszyć, pospieszać'.

1. cząstek

Definicja

fiz. 
urządzenie do nadawania naładowanym elektrycznie cząstkom wielkich prędkości, stosowane w badaniach naukowych z zakresu fizyki lub w medycynie do leczenia nowotworów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  urządzenie

Połączenia

  • duży, gigantyczny, ogromny, potężny; nowoczesny; wydajny akcelerator; akcelerator liniowy, kołowy
  • akcelerator cząstek (elementarnych)
  • budowa, działanie; energia akceleratora
  • eksperymenty; prędkości w akceleratorze
  • akcelerator pracuje
  • budować, uruchomić, wybudować, zbudować akcelerator
  • wytworzyć/wytwarzać coś w akceleratorze

Cytaty

W gigantycznym akceleratorze cząstek elementarnych w CERN pod Genewą rozpoczęto łowy na tzw. cząstki supersymetryczne - zupełnie nieznane dotąd składniki materii, których istnienia dopiero domyślają się fizycy.

źródło: NKJP: Gazeta Wyborcza, 1996-07-30

W Instytucie Pediatrii CM UJ w Prokocimiu uruchomiony został akcelerator liniowy - nowoczesny aparat do napromieniowania [...]

źródło: NKJP: Charytatywny „Sen”, Dziennik Polski, 2000-02-04

Do zbadania „Madonny z wrzecionem” uczeni z Uniwersytetu we Florencji zastosowali akcelerator, emitujący bardzo szybko poruszające się cząstki. Dzięki temu, rozszyfrowali technikę malowania, jaką stosował artysta.

źródło: NKJP: (mz): Podglądając mistrza, Dziennik Zachodni, 2007-09-12

Wytworzenie cząstek o wysokich energiach jest możliwe w urządzeniach zwanych akceleratorami - „przyśpieszaczami”.

źródło: NKJP: Uparci fizycy, Dziennik Polski, 2000-09-11

W przypadku akceleratorów kołowych, w których przyspieszane są cząstki lekkie - elektrony, emisja promieniowania synchrotronowego jest szczególnie intensywna.

źródło: NKJP: Ewa Skrzypczak, Zygmunt Szafliński: Wstęp do fizyki jądra atomowego i cząstek elementarnych : wykłady, 1993

2. w samochodzie

Definicja

mot. 
pedał gazu, którego naciśnięcie stopą powoduje przyspieszanie ruchu silnika w pojeździe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  pedał

Cytaty

Ilekroć chciał zmienić bieg, musiał przytrzymać kierownicę kolanem i sięgać lewą dłonią do ciężko pracującego lewarka. [...] i choć w samochodziku wszystko dudniło i dzwoniło, docisnął pedał akceleratora do podłogi.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

3. w komputerze

Definicja

inform. 
urządzenie w komputerze, które przyspiesza wyświetlanie grafiki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny komputery/informatyka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  urządzenie

Połączenia

  • silny akcelerator; akcelerator graficzny; 3D, 2D
  • akcelerator grafiki
  • moc akceleratorów
  • wbudowany, zintegrowany akcelerator

Cytaty

Ze względu na ograniczenia jakie wiązały się (i do dzisiaj wiążą) z możliwościami graficznymi komputerów (nie każdego w końcu stać na akcelerator) twórcy grafiki musieli ograniczyć wodze wybujałej fantazji do rozdzielczości i trybów pracy standardowych kart i monitorów komputerowych.

źródło: NKJP: (Roti): Kolejny sezon na torze, Dziennik Bałtycki, 1999-11-04

Dzięki zintegrowanemu akceleratorowi już nie będziesz się nudzić, grając w swoje ulubione gry!

źródło: Internet: klubznizek.pl

Akceleratory grafiki trójwymiarowej to chyba najszybciej rozwijająca się gałąź techniki mikroprocesorowej.

źródło: NKJP: Enter, 3, 1999

Vista jako pierwszy z systemów z rodziny Windows wykorzystuje możliwości akceleratorów graficznych i korzysta z funkcji, które do tej pory były zarezerwowane dla gier.

źródło: NKJP: Bartosz Danowski: Windows Vista PL. Bez kantów, 2008

Data ostatniej modyfikacji: 29.10.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj