UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dziergać

Chronologizacja

1678, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dziergam	dziergamy
2 os.	dziergasz	dziergacie
3 os.	dzierga	dziergają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dziergałem +(e)m dziergał	dziergałam +(e)m dziergała	dziergałom +(e)m dziergało	dziergaliśmy +(e)śmy dziergali	dziergałyśmy +(e)śmy dziergały
2 os.	dziergałeś +(e)ś dziergał	dziergałaś +(e)ś dziergała	dziergałoś +(e)ś dziergało	dziergaliście +(e)ście dziergali	dziergałyście +(e)ście dziergały
3 os.	dziergał	dziergała	dziergało	dziergali	dziergały

bezosobnik: dziergano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dziergał będę dziergać	będę dziergała będę dziergać	będę dziergało będę dziergać	będziemy dziergali będziemy dziergać	będziemy dziergały będziemy dziergać
2 os.	będziesz dziergał będziesz dziergać	będziesz dziergała będziesz dziergać	będziesz dziergało będziesz dziergać	będziecie dziergali będziecie dziergać	będziecie dziergały będziecie dziergać
3 os.	będzie dziergał będzie dziergać	będzie dziergała będzie dziergać	będzie dziergało będzie dziergać	będą dziergali będą dziergać	będą dziergały będą dziergać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dziergajmy
2 os.	dziergaj	dziergajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dziergałbym bym dziergał	dziergałabym bym dziergała	dziergałobym bym dziergało	dziergalibyśmy byśmy dziergali	dziergałybyśmy byśmy dziergały
2 os.	dziergałbyś byś dziergał	dziergałabyś byś dziergała	dziergałobyś byś dziergało	dziergalibyście byście dziergali	dziergałybyście byście dziergały
3 os.	dziergałby by dziergał	dziergałaby by dziergała	dziergałoby by dziergało	dziergaliby by dziergali	dziergałyby by dziergały

bezosobnik: dziergano by

bezokolicznik: dziergać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dziergając

gerundium: dzierganie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dzierganie	dziergania
D.	dziergania	dziergań
C.	dzierganiu	dzierganiom
B.	dzierganie	dziergania
N.	dzierganiem	dzierganiami
Ms.	dzierganiu	dzierganiach
W.	dzierganie	dziergania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dziergający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dziergający	dziergający	dziergający	dziergające	dziergająca
D.	dziergającego	dziergającego	dziergającego	dziergającego	dziergającej
C.	dziergającemu	dziergającemu	dziergającemu	dziergającemu	dziergającej
B.	dziergającego	dziergającego	dziergający	dziergające	dziergającą
N.	dziergającym	dziergającym	dziergającym	dziergającym	dziergającą
Ms.	dziergającym	dziergającym	dziergającym	dziergającym	dziergającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dziergający	dziergający	dziergające	dziergające
D.	dziergających	dziergających	dziergających	dziergających
C.	dziergającym	dziergającym	dziergającym	dziergającym
B.	dziergających	dziergających	dziergających	dziergające
N.	dziergającymi	dziergającymi	dziergającymi	dziergającymi
Ms.	dziergających	dziergających	dziergających	dziergających

imiesłów przymiotnikowy bierny: dziergany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dziergany	dziergany	dziergany	dziergane	dziergana
D.	dzierganego	dzierganego	dzierganego	dzierganego	dzierganej
C.	dzierganemu	dzierganemu	dzierganemu	dzierganemu	dzierganej
B.	dzierganego	dzierganego	dziergany	dziergane	dzierganą
N.	dzierganym	dzierganym	dzierganym	dzierganym	dzierganą
Ms.	dzierganym	dzierganym	dzierganym	dzierganym	dzierganej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dziergani	dziergani	dziergane	dziergane
D.	dzierganych	dzierganych	dzierganych	dzierganych
C.	dzierganym	dzierganym	dzierganym	dzierganym
B.	dzierganych	dzierganych	dzierganych	dziergane
N.	dzierganymi	dzierganymi	dzierganymi	dzierganymi
Ms.	dzierganych	dzierganych	dzierganych	dzierganych

odpowiednik aspektowy: wydziergać

Pochodzenie

psł. *dŕ̥gati 'targać, szarpać, drzeć; trzeć, rozcierać; robić pętle, węzły'

1. sweter

Definicja

robić jakąś rzecz z włóczki, wełny lub innego rodzaju przędzy, używając do tego szydełka, drutów lub innej podobnej rzeczy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	dziargać
	hiperonimy:	dziać

Połączenia

dziergać koronki, serwetki; sweterki, swetry;
dziergać szydełkiem
dziergać na drutach, na szydełku
ręcznie dziergane
haftowane i dziergane
wyszywanie i dzierganie

Cytaty

	Z nastaniem późnojesiennych chłodów na targu pojawiły się kobiety robiące na drutach bądź dziergające na szydełku z grubej włóczki skarpety lub papcie. źródło: NKJP: E.H.: Papcie na chłody, Nowiny Raciborskie, 2006-12-05
	Tak upłynęły prawie dwa lata, w czasie których zajmowała się czynnościami domowymi, dziergała na drutach swetry, gotowała obiady, podlewała rośliny, przyjmowała znajomych. źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001
	Potrafimy dobrze robić na drutach, dziergamy czapki, szaliki, rękawiczki i skarpetki. Takie umiejętności są bardzo przydatne w życiu, wiele rzeczy, które mamy w swoim domu, wykonałyśmy własnoręcznie. źródło: NKJP: Katarzyna SKrzypek: Na szkle malowane, Dziennik Zachodni, 2001-01-10
	Pani Maria wyszywa dla własnej przyjemności przepiękne obrusy, serwety, bluzki, szydełkiem dzierga śliczne serwetki [...]. źródło: NKJP: (iwo): Na długie zimowe wieczory, Dziennik Zachodni, 2004-01-09

Składnia

	+	dziergać	+	CO + (na CZYM)
	+	dziergać	+	CO + (CZYM)

2. haft

Definicja

przy pomocy igły i nici tworzyć element dekoracyjny na tkaninie lub dzianinie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

synonimy:

haftować, wyszywać

Cytaty

	Kiedy po dwóch latach liceum zawodowego miałam do wyboru kierunek gastronomiczny lub odzieżowy, wtedy dopiero zdecydowałam się, że wolę gotować niż dziergać igłą i nitką. źródło: NKJP: Juliusz Podolski: Kuchenna wojna płci, Gazeta Poznańska, 2005-04-22
	Praktyka z młodej hafciarki zrobiła mistrza. Z czasem zaczęła sama wymyślać motywy - motyli, kwiatów, róż, słoni. Sama też dobierała oczka i dziergała nowe wzory serwet. źródło: NKJP: (D.D.): Długie godziny z szydełkiem w ręku, Dziennik Bałtycki, 2000-08-23
	Z wielką pracowitością wzięła się za rysunki, które służyły jej koleżankom jako podkłady do dzierganych haftów. Siostry zakonne sprzedawały te hafty i pieniądze zarobione w ten sposób przekazywane były na utrzymanie całego zakonu. źródło: NKJP: Jerzy Wideł: Malarka klimatów, Gazeta Krakowska, 2006-11-04
	Wiodła życie spokojne - rodząc dzieci, dziergając hafty [...]. źródło: NKJP: Internet

Składnia

dziergać

CO + (CZYM)

3. kolczugę

Definicja

środ.

o kolczudze: wykonywać, łącząc ze sobą w określony sposób metalowe kółka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Cytaty

Kupiłem 5 kg drutu, pociąłem na kółka i zacząłem w wolnym czasie dziergać kolczugę.

źródło: Internet: nonamein.net

Nikt już nie ma czasu na dzierganie kolczugi. A podróbek nie uznajemy. Wszystko musi być tak jak w średniowieczu.

źródło: NKJP: Katarzyna Kieta: Rycerze są wśród nas, Gazeta Krakowska, 2004-09-25

U nas kolczugę trzeba dziergać sobie samemu z podkładek do śrub. Tam kolczugę, lekką i przyjemną w noszeniu, acz zapewne nie tak trwałą, kupić można w sklepie za jedyne 700 DKK [...].

źródło: Internet: arimwdanii.blox.pl

Składnia

dziergać

4. tatuaż

Definicja

pot.

robić tatuaż

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dziarać, tatuować

Cytaty

	Aby udowodnić, że kogoś kochamy, lepiej jest kupić czekoladki, aniżeli dziergać na plecach wielkie serce z imieniem wybranka w środku. źródło: Internet: catewalk.com
	Robienie dziary na wewnętrznej stronie dłoni maszynką jest głupotą. Nie wytrzyma próby czasu i po 2 tygodniach nie będzie nawet śladu. Takie rzeczy to trzeba dziergać ręcznie, żeby się utrzymały. źródło: Internet: joemonster.org
	Wystawcy ostro wezmą się za dzierganie tuszem wzorów na skórze, chętnych do przyozdobienia ciała zapewne, jak i rok temu, nie zabraknie. źródło: Internet: wywrota.pl
	[...] ból był na tyle łagodny, że mogłam spokojnie gadać z gościem. W ogóle facet, który mnie dziergał, powiedział mi, że kobiety trochę lepiej znoszą ból [...]. źródło: Internet: wykop.pl
	Na jego przedramieniu rozpychał się tatuaż: dziergany cyrylicą skrót jakiejś jednostki oraz spadochron z błyskawicą zamiast skoczka. źródło: NKJP: Zbigniew Górniak: Siostra i byk, 2009

Składnia

dziergać

CO + (GDZIE)

5. tworzyć

Definicja

książk.

robić coś w sposób mało profesjonalny lub związany z wykonywaniem licznych drobnych czynności, które służyć mają realizacji jakiegoś większego celu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Cytaty

	Ja studiowałam, podróżowałam, żyłam pełną piersią. On tu dziergał swoje marne interesy. Oddaliliśmy się od siebie na setki mil... źródło: NKJP: Joanna Szymczyk: Ewa i złoty kot, 2004
	Ta ustawa nie jest, rzecz jasna, amatorsko gdzieś tam na boku dziergana przez grupę posłów, tylko jest przygotowywana w departamencie legislacyjnym Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 20.05.1999
	Jest wreszcie idea utworzenia czterech regionów [...], ale to dopiero śpiewka przyszłości, bo na razie tutejsi Serbowie nie chcą słyszeć o likwidacji Republiki Serbskiej. Z drugiej strony to żmudne, usilne dzierganie nowego państwa świadczy o bezsensie wojny i rozpadu Jugosławii. źródło: NKJP: Jagienka Wilczak: Państwa bez obywateli, narody bez granic, Polityka, nr 2534, 2005-12-17
	Gdy po latach dziergania międzynarodowych kontaktów i szukania dojść [...] Władysław Cybulski wreszcie zgodził się spędzić z nią wakacje na kanarkowych piaskach Copacabany - Rudolph Valentino kompletnie się załamał. źródło: NKJP: Paweł Głowacki: Letni żart anachronisty, Dziennik Polski, 2006-07-19

Składnia

dziergać

Data ostatniej modyfikacji: 21.06.2016